peri bacaları hakkında kısa bilgi

PERİ BACALARI


Peri Bacaları Kapadokya bolgesinde bulunan doğal yapılara verilen isimdir Peri bacaları Kapadokya cevresinde bulunan yanardağlardan puskuren lavların milyonlarca yıl boyunca akarsuların ve ruzgarın aşındırması ile şekillenmişlerdir

Kapadokyanın Tarihi

Kapadokya, (Pers dilinde “Guzel Atlar Ulkesi anlamına gelir) Bolge 60 milyon yıl once; Erciyes, Hasandağı ve Gulludağ ’ın puskurttuğu lav ve kullerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve ruzgar tarafından aşındırılmasıyla ortaya cıkmıştır

İnsan yerleşimi Paleolitik doneme kadar uzanmaktadır Hititler ’in yaşadığı topraklar daha sonraki donemlerde Hırıstiyanlığın en onemli merkezlerinden biri olmuştur Kayalara oyulan evler ve kiliseler bolgeyi Hıristiyanlar icin devasa bir sığınak haline getirmiştir

Kapadokya bolgesi, doğa ve tarihin butunleştiği bir yerdir Coğrafi olaylar Peribacaları ’nı oluştururken, tarihi surecte, insanlar da bu peribacalarının iclerine ev, kilise oymuş, bunları fresklerle susleyerek, binlerce yıllık medeniyetlerin izlerini gunumuze taşımıştır İnsan yerleşimlerinin Paleolitik doneme kadar uzandığı Kapadokya ’nın yazılı tarihi Hititlerle başlar Tarih boyunca ticaret kolonilerini barındıran ve ulkeler arasında ticari ve sosyal bir kopru kuran Kapadokya, İpek Yolu ’nun da onemli kavşaklarından biridir

MO XII yuzyılda Hitit İmparatorluğu ’nun cokuşuyle bolgede karanlık bir donem başlar Bu donemde Asur ve Frigya etkileri taşıyan gec Hitit Kralları bolgeye egemen olur Bu Krallıklar MO VI yuzyıldaki Pers işgaline kadar surer Bugun kullanılan Kapadokya adı, Pers dilinde “Guzel Atlar Ulkesi anlamına geliyor MO 332 yılında Buyuk İskender Persleri yenilgiye uğratır, ama Kapadokya ’da buyuk bir direncle karşılaşır Bu donemde Kapadokya Krallığı kurulur MO III yy sonlarına doğru Romalıların gucu bolgede hissedilmeye başlar MO I yy ortalarında Kapadokya Kralları, Romalı generallerin gucuyle atanmakta ve tahttan indirilmektedir MS 17 yılında son Kapadokya kralı olunce bolge Roma ’nın bir eyaleti olur

Kapadokya MS III yy ’da Kapadokya ’ya Hıristiyanlar gelir ve bolge onlar icin bir eğitim ve duşunce merkezi olur 303308 yılları arasında Hıristiyanlara uygulanan baskılar iyice artar Fakat Kapadokya baskılardan korunmak ve Hıristiyan oğretiyi yaymak icin ideal bir yerdir Derin vadiler ve volkanik yumuşak kayalardan oydukları sığınaklar Romalı askerlere karşı guvenli bir alan oluşturur

IV yy, daha sonra “Kapadokya ’nın Babaları olarak adlandırılan insanların, donemi olur Fakat bolgenin onemi, III Leon ’un ikonları yasaklamasıyla doruk noktasına ulaşır Bu durum karşısında, ikon yanlısı bazı kişiler bolgeye sığınmaya başlar İkonoklasm hareketi yuz yıldan fazla surer (726843) Bu donemde birkac Kapadokya kilisesi İkonoklasm etkisinde kaldıysa da, ikondan yana olanlar burada rahatlıkla ibadetlerini surdurduler Kapadokya manastırları bu devirde oldukca gelişir

Yine bu donemlerde, Anadolu ’nun Ermenistan ’dan Kapadokya ’ya kadar olan Hıristiyan bolgelerine Arap akınları başlar Bu akınlardan kacarak bolgeye gelen insanlar bolgedeki kiliselerin tarzlarının değişmesine sebep olur XI ve XII yuzyıllarda Kapadokya Selcukluların eline gecer Bu ve bunu takip eden Osmanlı zamanlarında bolge sorunsuz bir donem gecirir Bolgedeki son Hıristiyanlar 192426 yıllarında yapılan mubadeleyle, arkalarında guzel mimari ornekler bırakarak Kapadokya ’yı terkettiler

Peri bacaları Nasıl Oluşmuştur?

kapadokya60 milyon yıl once 3 Jeolojik devirde Toroslar yukseldi Kuzeydeki Anadolu Platosu ’nun sıkışmasıyla yanardağlar faaliyete gecti Erciyes, Hasandağı ve ikisinin arasında kalan Golludağ, bolgeye lavlar puskurttu Platoda biriken kuller yumuşak bir tuf tabakası oluşturdu Tuf tabakasının uzeri yer yer sert bazalttan oluşan ince bir lav tabakasıyla ortuldu Bazalt catlayıp parcalara ayrıldı Yağmurlar catlaklardan sızıp yumuşak tufu aşındırmaya başladı Isınan ve soğuyan hava ile ruzgarlar da oluşuma katıldı Boylece sert bazalt kayasından şapkaları bulunan koniler oluştu Bu değişik ve ilginc bicimli kayalara halk bir ad yakıştırdı: “Peri bacası
Bundan milyonlarca yıl once Kapadokya bolgesi bir ic denizmiş Bolgenin guneyinde yapılan arkeolojik kazılarda ilkel deniz canlılarına ait fosillerin bulunması bu tezi doğrular Yerkabuğunun hareketlenmesi ile birlikte dunyamızın merkezindeki magma tabakasında bulunan sıcak lav, yerkabuğunda oluşan derin catlaklardan cıkış yolları bularak Erciyes, Hasan Dağı ve Gulludağ yanardağlarından yeryuzune puskurmeye başlar Bu volkanik hareketlilikle birlikte denizi kurumuş ve denizin bulunduğu yerdeki cukur bolge lav ile dolmaya başlamış Peri bacalarının oluşmasındaki en birinci etken lavların cukur bir bolgede birikmiş olmasıdır Yoksa her lav puskuren yerde Peri bacası oluşmaz

Milyonlarca yıl boyunca lav puskurmesi, puskuren lavın soğuyarak sertleşmesi sonra bu sertleşen katmanın uzerine tekrar lav puskurmesi şeklinde devam eden bu dongu yanardağlar sonerek faaliyetlerini durdurana kadar devam ediyor Yani bu lav tabakaları tek seferde değil bircok defa lav puskurmesi ve soğuması neticesinde oluşuyor İkinci bilmemiz gereken nokta da bugun peri bacası oluşumu olarak gorduğumuz kayac yapılarının dunyanın merkezinden gelen sıcak ve akışkan lavların sertleşmesi ile oluşmuş olmasıdır Her ne kadar sertleşmiş olsa da aslında basit bir tornavida ile oyulabilecek kadar da yumuşaktır

Yanardağlar sondukten sonra devreye akarsular giriyor Sertleşmiş lavın uzerinden akan akarsular kayayı aşındırarak yukarıdaki fotoğrafta gorduğumuz gibi derin vadiler oluşmasına neden oluyor Bu derin vadilerin yamac kısımları değişik yonlerden esen ruzgarın aşındırması nedeniyle dalgalı bir gorunum kazanıyor Bu yapı peribacası oluşumunun birinci evresidir Ruzgarın aşındırması devam ettikce bazı bolumler ana parcadan ayrılarak bildiğimiz Peribacası gorunumune kavuşurlar


Şapkası olan peribacaları nasıl oluştuşmuştur

Bu şekil ust katmanı daha sert ve ağır, alt katmanı daha yumuşak ve hafif lav katmanlarının bulunduğu bolgelerde gozlemleniyor Şapka kısmında bulunan ağır katman aşağı doğru baskı yaparak alttaki hafif katmanın sertleşmesine neden olduğu icin kayanın altında kalan kısım ruzgar aşındırmasına daha direncli oluyor Ruzgarın gucu buyuk kaya parcalarının aşınarak yokolmasına neden oluyor ama taşın ağırlığı ile sertleşen bolum yokolmadığı icin yukarıda gorduğunuz şekil oluşuyor

Kapadokya Hakkında Bilgiler

Kapadokya Bolge gunumuzde turizm acısından buyuk bir oneme sahiptir Avanos, Urgup, Goreme, Akvadi, Uchisar ve Ortahisar Kaleleri, El Nazar Kilisesi, Aynalı Kilise, Guvercinlik Vadisi, Derinkuyu, Kaymaklı, Ozkonak Yeraltı Şehirleri, Ihlara Vadisi, Selime Koyu, Cavuşin, Gulludere Vadisi, Paşabağ Zelve belli başlı gorulmesi gereken yerlerdirKayalara oyulmuş geleneksek Kapadokya evleri ve guvercinlikler yorenin ozgunluğunu dile getirirler Bu evler ondokuzuncu yuzyılda yamaclara ya kayaların ya da kesme taştan inşa edilmişlerdir Bolgenin tek mimarı malzemesi olan taş yorenin volkanik yapısından dolayı ocaktan cıktıktan sonra yumuşak olduğundan cok rahat işlenebilmekte ancak hava ile temas ettikten sonra sertleşerek cok dayanaklı bir yapı malzemesine donuşmektedir Kullanılan malzemenin bol olması ve kolay işlenebilmesinden dolayı yoreye has olan taş işciliği gelişerek mimari bir gelenek halini almıştır Gerek avlu gerekse ev kapılarının malzemesi ahşaptır Kemerli olarak yapılmış kapıların ust kısmı stilize sarmaşık veya rozet motifleriyle suslenmiştir Yoredeki guvercinlikler 19 yuzyılın sonları, 18 yuzyılda yapılmış kucuk yapılardır İslam resim sanatını gostermek acısından onemli olan guvercinliklerin bir kısmı manastır veya kilise olarak inşa edilmişlerdir Guvercinliklerin yuzeyi yoresel sanatcılar tarafından zengin bezemeler, kitabeler ile suslenmişlerdir Bolge şarapcılık ve uzum yetiştiriciliği ile de unludur Kapadokya ’yı eskiden ev olarak kullanıyorlardıBu yuzden şimdi kalıntılar cıkartılıyor Bunlar tarihi eser olarak koruma altına alınıyor Kapadokya gorulmeye değer korunmaya alınmıştır

Kapadokya farklılıklar keşfetmek isteyenler icin bir yeryuzu cennetidir Peri bacaları ile suslenen vadiler icinde gezintiler yaparken daha once hic gidilmemiş yerler keşfedebilir veya fotoğrafcılığa meraklı iseniz daha once hic cekilmemiş kareler cekebilirsiniz Geziler suresince merak duygusu giderek oyle bir seviyeye gelir ki Kapadokya gezisi basit bir gezinti havasından cıkıp bir seruvene donuşur

Defalarca gitmiş olsanız bile her gidişinizde Kapadokya size bir supriz yapar Peri bacaları bazen karlar altında bazen de ciceklerle bezeli olarak karşınıza cıkar Eğer kar tutkunuz normalden biraz daha fazla ise hemen 45 dk uzaklıktaki Erciyes ve orada bulunan kayak merkezi sizi bu tutkunuzla en guzel şekilde buluşturur

Kimi zaman peri bacaları duşunmediğiniz şekillerde karşınıza cıkar Peri bacaları renklidir Bu renklere sahip vadilerde ozellikle gun batımını izlemek benzersiz bir renk senfonisine şahit olmaktır Geniş Kapadokya coğrafyasında gezerken vadinin yapısına gore değişik renklere ve şekillere sahip peri bacaları gorebilmek mumkun En guzelleri nerededir diye sorsanız bunun tek bir cevabı yoktur Orneğin bu sayfadaki fotoğrafların her biri bambaşka yerlerde cekilmiştir

İşte bu doğal mucize on bin yıl boyunca en ilkelinden en modernine tum insan topluluklarını cezbetmiş ve bolge Anadolu tarihi acısından hep onemli rol oynamış Peri bacaları kolaylıkla işlenebilen kayac yapısı nedeniyle kimi zaman bir bolgeyi koruyan bir kale, kimi zaman insanların yaşadığı bir ev, kimi zaman hastaların iyileştirildiği bir ocak, kimi zaman da dua edilen mekanlar olarak karşınıza cıkar İşte Kapadokya bolgesinde bulunan peri bacalarının gizemi de bu noktada başlar

Peri bacalarından imal edilmiş evlerle kurulu bu koyde gezerken kendinizi mistik bir film platosunda veya tarih oncesi bir devirde hissedebilirsiniz Zaman zaman duyacaksınız Bilmem nerede peri bacaları varmış hem de Kapadokya ’dan bile daha guzelmiş İşte buna katılmam cunku dunyanın ceşitli yerlerinde Kapadokya ’ya benzer yerler olsa da insanların yuzyıllarca peri bacalarının icinde yaşadıkları bir başka yer yok