peri bacaları hakkında kısa bilgi

PERİ BACALARI


Peri Bacaları Kapadokya bölgesinde yer alan doğal yapılara verilen isimdir Peri bacaları Kapadokya çevresinde bulunan yanardağlardan püsküren lavların milyonlarca yıl her tarafında akarsuların ve rüzgarın aşındırması ile şekillenmişlerdir

Kapadokyanın Tarihi

Kapadokya, (Pers dilinde “Hoş Atlar Ülkesi anlamına kazanç) Bölge 60 milyon yıl önce; Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağ ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca sene boyunca yağmur ve rüzgar kadar aşındırılmasıyla ortaya çıkmıştır

İnsan yerleşimi Paleolitik döneme değin uzanmaktadır Hititler ’in yaşadığı topraklar daha sonraki dönemlerde Hırıstiyanlığın en kayda değer merkezlerinden biri olmuştur Kayalara oyulan evler ve kiliseler bölgeyi Hıristiyanlar için devasa bir sığınak haline getirmiştir

Kapadokya bölgesi, doğa ve tarihin bütünleştiği bir yerdir Coğrafi olaylar Peribacaları ’nı oluştururken, tarihi süreçte, halk müziği da bu peribacalarının içlerine konut, kilise oymuş, bunları fresklerle süsleyerek, binlerce yıllık medeniyetlerin izlerini günümüze taşımıştır İnsan yerleşimlerinin Paleolitik döneme değin uzandığı Kapadokya ’nın yazılı tarihi Hititlerle başlar Tarih boyunca ticaret kolonilerini barındıran ve ülkeler aralarında ticari ve sosyal bir köprü kuran Kapadokya, Ipekli Yolu ’nun da önemli kavşaklarından biridir

MÖ XII yüzyılda Hitit İmparatorluğu ’nun çöküşüyle bölgede karanlık bir dönem başlar Bu dönemde Asur ve Frigya etkileri içeren geç Hitit Kralları bölgeye dominant olur Bu Krallıklar MÖ VI yüzyıldaki Pers işgaline kadar sürer Bugün kullanılan Kapadokya adı, Pers dilinde “Güzel Atlar Ülkesi anlamına geliyor MÖ 332 yılında Büyük İskender Persleri yenilgiye uğratır, lakin Kapadokya ’da büyük bir dirençle karşılaşır Bu dönemde Kapadokya Krallığı kurulur MÖ III yy sonlarına doğru Romalıların gücü bölgede hissedilmeye başlar MÖ I yy ortalarında Kapadokya Kralları, Romalı generallerin gücüyle atanmakta ve tahttan indirilmektedir MS 17 yılında son Kapadokya kralı ölünce bölge Roma ’nın bir eyaleti olur

Kapadokya MS III yy ’da Kapadokya ’ya Hıristiyanlar kazanç ve bölge onlar için bir eğitim ve hafıza merkezi olur 303308 yılları arasında Hıristiyanlara uygulanan baskılar ayrıntılarıyla artar Fakat Kapadokya baskılardan korunmak ve Hıristiyan öğretiyi yaymak için ideal bir yerdir Derin vadiler ve volkanik yumuşak kayalardan oydukları sığınaklar Romalı askerlere karşı güvenli bir bölge oluşturur

IV yy, sonradan “Kapadokya ’nın Babaları olarak adlandırılan insanların, dönemi olur Lakin bölgenin önemi, III Leon ’un ikonları yasaklamasıyla irtifa noktasına ulaşır Bu şart karşısında, ikon yanlısı bazı kişiler bölgeye sığınmaya başlar İkonoklasm hareketi yüz yıldan artı sürer (726843) Bu dönemde birkaç Kapadokya kilisesi İkonoklasm etkisinde kaldıysa da, ikondan yandan olanlar burada rahatlıkla ibadetlerini sürdürdüler Kapadokya manastırları bu devirde epeyce gelişir

Yeniden bu dönemlerde, Anadolu ’nun Ermenistan ’dan Kapadokya ’ya değin olan Hıristiyan bölgelerine Arap akınları başlar Bu akınlardan kaçarak bölgeye gelen halk müziği bölgedeki kiliselerin tarzlarının değişmesine sebep olur XI ve XII yüzyıllarda Kapadokya Selçukluların eline geçer Bu ve bunu peşine düşüp takip eden Osmanlı zamanlarında bölge sorunsuz bir dönem geçirir Bölgedeki son Hıristiyanlar 192426 yıllarında yapılan mübadeleyle, arkalarında güzel mimari örnekler bırakarak Kapadokya ’yı terkettiler

Peri bacaları Nasıl Oluşmuştur?

kapadokya60 milyon yıl önce 3 Jeolojik devirde Toroslar yükseldi Kuzeydeki Anadolu Platosu ’nun sıkışmasıyla yanardağlar faaliyete geçti Erciyes, Hasandağı ve ikisinin aralarında kalan Göllüdağ, bölgeye lavlar püskürttü Platoda biriken küller yumuşak bir tüf tabakası oluşturdu Tüf tabakasının üzeri yer yer sert bazalttan oluşan ince bir lav tabakasıyla örtüldü Bazalt çatlayıp parçalara ayrıldı Yağmurlar çatlaklardan sızıp yumuşak tüfü aşındırmaya başladı Isınan ve soğuyan hava ile rüzgârlar da oluşuma katıldı Bu Nedenle sert bazalt kayasından şapkaları yer alan koniler oluştu Bu öbür ve ilginç biçimli kayalara halk bir isim yakıştırdı: “Peri bacası
Bundan milyonlarca yıl önce Kapadokya bölgesi bir iç denizmiş Bölgenin güneyinde yapılan kazıbilimsel kazılarda ilkel deniz canlılarına ait fosillerin bulunması bu tezi doğrular Yerkabuğunun hareketlenmesi ile birlikte dünyamızın merkezindeki magma tabakasında yer alan sıcak lav, yerkabuğunda oluşan derin çatlaklardan çıkış yolları bularak Erciyes, Hasan Dağı ve Güllüdağ yanardağlarından yeryüzüne püskürmeye başlar Bu volkanik hareketlilikle birlikte denizi kurumuş ve denizin bulunduğu yerdeki çukur alan lav ile dolmaya başlamış Peri bacalarının oluşmasındaki en birinci faktör lavların çukur bir bölgede birikmiş olmasıdır Yahut her lav püsküren yerde Peri bacası oluşmaz

Milyonlarca sene her tarafında lav püskürmesi, püsküren lavın soğuyarak sertleşmesi sonra bu sertleşen katmanın üstüne her yerde lav püskürmesi biçiminde sürekli bu döngü yanardağlar sönerek faaliyetlerini durdurana dek devam ediyor Yani bu lav tabakaları tek seferde değil çoğu defa lav püskürmesi ve soğuması neticesinde oluşuyor İkinci bilmemiz gereken nokta da bugün peri bacası oluşumu olarak gördüğümüz kayaç yapılarının dünyanın merkezinden gelen sıcak ve akışkan lavların sertleşmesi ile oluşmuş olmasıdır Her ne dek sertleşmiş olsa da sahiden kolay bir tornavida ile oyulabilecek dek da yumuşaktır

Yanardağlar söndükten sonra devreye akarsular giriyor Sertleşmiş lavın üzerinden akan akarsular kayayı aşındırarak yukarıdaki fotoğrafta gördüğümüz gibi derin vadiler oluşmasına neden oluyor Bu derin vadilerin yamaç kısımları öbür yönlerden esen rüzgarın aşındırması nedeniyle dalgalı bir dış görünüş kazanıyor Bu yapı peribacası oluşumunun birinci evresidir Rüzgarın aşındırması devam ettikçe bazı bölümler ana parçadan ayrılarak bildiğimiz Peribacası görünümüne kavuşurlar


Şapkası olan peribacaları nasıl oluştuşmuştur

Bu şekil üstteki katmanı daha sert ve ağır, daha aşağı katmanı daha yumuşak ve hafif lav katmanlarının bulunduğu bölgelerde gözlemleniyor Şapka kısmında bulunan ağır katman aşağıda dürüst zorlama yaparak dipteki hafif katmanın sertleşmesine niçin olduğu için kayanın aşağıda kalan kısım rüzgar aşındırmasına daha dayanıklı oluyor Rüzgarın gücü büyük kaya parçalarının aşınarak yokolmasına niçin oluyor ama taşın ağırlığı ile sertleşen bölüm yokolmadığı için yukarıda gördüğünüz şekil oluşuyor

Kapadokya Hakkında Bilgiler

Kapadokya Alan günümüzde turizm açısından büyük bir öneme sahiptir Avanos, Ürgüp, Göreme, Akvadi, Uçhisar ve Ortahisar Kaleleri, El Nazar Kilisesi, Aynalı Kilise, Güvercinlik Vadisi, Derinkuyu, Kaymaklı, Özkonak Yeraltı Şehirleri, Ihlara Vadisi, Selime Köyü, Çavuşin, Güllüdere Vadisi, Paşabağ Zelve asıl görülmesi gereken yerlerdirKayalara oyulmuş geleneksek Kapadokya evleri ve güvercinlikler yörenin özgünlüğünü dile getirirler Bu evler ondokuzuncu yüzyılda yamaçlara ya kayaların veya kesme taştan yapı edilmişlerdir Bölgenin tek mimarı malzemesi olan taş yörenin volkanik yapısından dolayı ocaktan çıktıktan sonra yumuşak olduğundan fazla sıcacık işlenebilmekte fakat hava ile temas ettikten sonradan sertleşerek fazla dayanaklı bir yapı malzemesine dönüşmektedir Kullanılan malzemenin bol olması ve basit işlenebilmesinden dolayı yöreye has olan taş işçiliği gelişerek mimari bir gelenek halini almıştır Gerek avlu gerekse konut kapılarının malzemesi ahşaptır Kemerli olarak yapılmış kapıların üstteki kısmı stilize sarmaşık ya da rozet motifleriyle süslenmiştir Yöredeki güvercinlikler 19 yüzyılın sonları, 18 yüzyılda yapılmış minik yapılardır İslam resim sanatını göstermek açısından manâlı olan güvercinliklerin bir kısmı manastır ya da kilise olarak inşa edilmişlerdir Güvercinliklerin yüzeyi yöresel sanatçılar kadar zengin bezemeler, kitabeler ile süslenmişlerdir Alan şarapçılık ve üzüm yetiştiriciliği ile de ünlüdür Kapadokya ’yı vaktiyle konut olarak kullanıyorlardıBu yüzden hemen harabeler çıkartılıyor Bunlar tarihi eser olarak koruma altına alınıyor Kapadokya görülmeye değerinde korunmaya alınmıştır

Kapadokya farklılıklar keşfetmek isteyenler için bir yeryüzü cennetidir Peri bacaları ile süslenen vadiler içinde gezintiler yaparken daha önce hiç gidilmemiş yerler keşfedebilir ya da fotoğrafçılığa meraklı iseniz daha önce hiç çekilmemiş kareler çekebilirsiniz Geziler süresince merak duygusu gitgide artarak böylece bir seviyeye kazanç oysa Kapadokya gezisi basit bir gezinti havasından çıkıp bir serüvene dönüşür

Her Zaman gitmiş olsanız bile her gidişinizde Kapadokya size bir süpriz yapar Peri bacaları bazen karlar aşağı bazen de çiçeklerle bezeli olarak karşınıza çıkar Eğer kar tutkunuz normalden biraz daha artı ise derhal 45 dk uzaklıktaki Erciyes ve orada bulunan kayak merkezi sizi bu tutkunuzla en hoş şekilde buluşturur

Kimi zaman peri bacaları düşünmediğiniz şekillerde karşınıza çıkar Peri bacaları renklidir Bu renklere sahip vadilerde özellikle gün batımını izlemek özgün bir renk senfonisine şahit olmaktır Geniş Kapadokya coğrafyasında gezerken vadinin yapısına göre değişik renklere ve şekillere sahip peri bacaları görebilmek olası En güzelleri nerededir diye sorsanız bunun tek bir cevabı yoktur Mesela bu sayfadaki fotoğrafların her biri öbür yerlerde çekilmiştir

İşte bu doğal mucize on bin sene her tarafında en ilkelinden en modernine bütün insan topluluklarını cezbetmiş ve alan Anadolu tarihi açısından daima kayda değer rol oynamış Peri bacaları kolaylıkla işlenebilen kayaç yapısı sebebiyle kimi süre bir bölgeyi koruyan bir kale, kimi vakit insanların yaşadığı bir konut, kimi zaman hastaların iyileştirildiği bir ocak, kimi süre da dua edilen mekanlar olarak karşınıza çıkar İşte Kapadokya bölgesinde yer alan peri bacalarının gizemi de bu noktada başlar

Peri bacalarından imal edilmiş evlerle kurulu bu köyde gezerken kendinizi gizemli bir film platosunda ya da prehistorik bir devirde hissedebilirsiniz ara sıra duyacaksınız Bilmem nerede peri bacaları varmış keza de Kapadokya ’dan bile daha güzelmiş İşte buna katılmam çünkü dünyanın farklı alanlara yönlendirilmiş yerlerinde Kapadokya ’ya benzer yerler olsa da insanların yüzyıllarca peri bacalarının içinde yaşadıkları bir başka yer değil *