Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Nevşehir ilimizdeki Peri Bacaları nasıl oluşmuştur doğal mıdır ? yapaymıdır ?
Kaya yapısı:
Kapadokya Bölgesi'ndeki Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ jeolojik devirlerde faal birer volkandı Bu volkanla birlikte öteki çok sayıdaki volkanların püskürmeleri Üstteki Miyosen'de ( 10 milyon sene önce) başlayıp, holosen'e (Günümüze) dek sürmüştür Neojen gölleri altındaki yanardağlardan meydana çıkan lavlar, platoda, göller ve akarsular üzerinde 100150m kalınlığında bambaşka sertlikte tüf tabakasını oluşturmuştur Bu tabakanın bünyesinde tüften başka tüffit, ignimbirit tüf, lahar, volkan külü, kil, kumtaşı, marn aglomera ve bazalt gibi jeolojik kayaçlar bulunmaktadır Ana volkanlardan püsküren maddelerle şekillenen yayla, şiddeti daha az minik volkanların püskürmeleriyle sürekli değişime uğramıştır Üst Pliosen'den başlayarak ilk kez Kızılırmak elde etmek üzere çay ve göllerin bu tüf tabakasını aşındırmaları nedeniyle alan bugünkü halini almıştır
Peri bacaları nasıl oluştu:
Vadi yamaçlarından inen sel suşarının ve rüzgarın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla Peribacasıadı verilen garip oluşumlar ortaya çıkmıştır
Su Baskını sularının tepede olan yamaçlarda kendine yol bulması, sert kayaların çatlamasına ve kopmasına niçin olmuştur Daha Aşağı kısımlarda yer alan ve daha basit aşınan malzemenin derin bir şekilde oyulması ile yamaç gerilemiş, bu nedenle üsy kısımlarda bulunan şapka ile aşınmadan korunan konik biçimli gövdeler ortaya çıkmıştır Bu şart, peri bacalarının oluşumunda, rüzgar etkisinden fazla yagmur sularının yüzeydeki akışının daha önemli oldugunu ortaya koymaktadır Yağmur sularının bu denli etkili ve zinde yüzey akıntısı olarak gelismesine ise en kayda değer faktör bitki örtüsünün azlıgı ve tüflerin geçirimsiz olmasıdır
Daha çok Paşabağı civarında bulunan şapkalı peribacaları konik gövdeli olup, tepecik kısımlarında bir kaya bloku bulunmaktadır Karoser tüf, tüffit ve volkan külünden oluşmuş kayaçtan; şapka kısmı ise lahar ve ignimbirit gibi sert kayaçlardan oluşmaktadır Yani şapkayı oluşturan kaya türü, gövdeyi oluşturan kaya topluluğuna oranla daha dayanıklıdır Bu peribacasının oluşumu için birincil koşuldur Şapkadaki kayanın direncine emrindeki olarak, peribacaları uzun ya da kısa ömürlü olmaktadır Keza şapka kaya, kuvvetsiz tüfün erozyonunu geciktirerek peri bacalarının yüksekligini yoklama eder
Peri bacalarının çapları ise 1 m ile 15 m aralarında değişmektedir Çatlak aralığının 1 m'den küçük olması veya 15 m'den büyük olması durumunda ise peri bacası gelişimi gözlenmemektedir
Kapadokya Bölgesi'nde erozyonun oluşturduğu peribacası tipleri; şapkalı, konili, mantar biçimli, sütunlu ve sivri kayalardır Peribacaları en yoğun şekilde Avanos Uçhisar Ürgüp üçgeni arasında kalan vadilerde, Ürgüp Şahinefendi arasındaki bölgede Nevşehir Çat kasabası civarında, Kayseri Soğanlı vadisinde ve Aksaray Selime köyü civarında bulunmaktadır Peribacalarının haricen vadi yamaçlarında yağmur sularının oluşturduğu ilginç kıvrımlar bölgeye öbür bir özellik katmaktadır Bazı yamaçlarda görülen renk armonisi lav tabakalarının ısı farkından dolayıdır Bu oluşumlar Uçhisar, Çavuşin, Güllüdere, Göreme, Meskendir, Ortahisar Kızılçukur ve Pancarlı vadilerinde gözlenir *
Kaya yapısı:
Kapadokya Bölgesi'ndeki Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ jeolojik devirlerde faal birer volkandı Bu volkanla birlikte öteki çok sayıdaki volkanların püskürmeleri Üstteki Miyosen'de ( 10 milyon sene önce) başlayıp, holosen'e (Günümüze) dek sürmüştür Neojen gölleri altındaki yanardağlardan meydana çıkan lavlar, platoda, göller ve akarsular üzerinde 100150m kalınlığında bambaşka sertlikte tüf tabakasını oluşturmuştur Bu tabakanın bünyesinde tüften başka tüffit, ignimbirit tüf, lahar, volkan külü, kil, kumtaşı, marn aglomera ve bazalt gibi jeolojik kayaçlar bulunmaktadır Ana volkanlardan püsküren maddelerle şekillenen yayla, şiddeti daha az minik volkanların püskürmeleriyle sürekli değişime uğramıştır Üst Pliosen'den başlayarak ilk kez Kızılırmak elde etmek üzere çay ve göllerin bu tüf tabakasını aşındırmaları nedeniyle alan bugünkü halini almıştır
Peri bacaları nasıl oluştu:
Vadi yamaçlarından inen sel suşarının ve rüzgarın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla Peribacasıadı verilen garip oluşumlar ortaya çıkmıştır
Su Baskını sularının tepede olan yamaçlarda kendine yol bulması, sert kayaların çatlamasına ve kopmasına niçin olmuştur Daha Aşağı kısımlarda yer alan ve daha basit aşınan malzemenin derin bir şekilde oyulması ile yamaç gerilemiş, bu nedenle üsy kısımlarda bulunan şapka ile aşınmadan korunan konik biçimli gövdeler ortaya çıkmıştır Bu şart, peri bacalarının oluşumunda, rüzgar etkisinden fazla yagmur sularının yüzeydeki akışının daha önemli oldugunu ortaya koymaktadır Yağmur sularının bu denli etkili ve zinde yüzey akıntısı olarak gelismesine ise en kayda değer faktör bitki örtüsünün azlıgı ve tüflerin geçirimsiz olmasıdır
Daha çok Paşabağı civarında bulunan şapkalı peribacaları konik gövdeli olup, tepecik kısımlarında bir kaya bloku bulunmaktadır Karoser tüf, tüffit ve volkan külünden oluşmuş kayaçtan; şapka kısmı ise lahar ve ignimbirit gibi sert kayaçlardan oluşmaktadır Yani şapkayı oluşturan kaya türü, gövdeyi oluşturan kaya topluluğuna oranla daha dayanıklıdır Bu peribacasının oluşumu için birincil koşuldur Şapkadaki kayanın direncine emrindeki olarak, peribacaları uzun ya da kısa ömürlü olmaktadır Keza şapka kaya, kuvvetsiz tüfün erozyonunu geciktirerek peri bacalarının yüksekligini yoklama eder
Peri bacalarının çapları ise 1 m ile 15 m aralarında değişmektedir Çatlak aralığının 1 m'den küçük olması veya 15 m'den büyük olması durumunda ise peri bacası gelişimi gözlenmemektedir
Kapadokya Bölgesi'nde erozyonun oluşturduğu peribacası tipleri; şapkalı, konili, mantar biçimli, sütunlu ve sivri kayalardır Peribacaları en yoğun şekilde Avanos Uçhisar Ürgüp üçgeni arasında kalan vadilerde, Ürgüp Şahinefendi arasındaki bölgede Nevşehir Çat kasabası civarında, Kayseri Soğanlı vadisinde ve Aksaray Selime köyü civarında bulunmaktadır Peribacalarının haricen vadi yamaçlarında yağmur sularının oluşturduğu ilginç kıvrımlar bölgeye öbür bir özellik katmaktadır Bazı yamaçlarda görülen renk armonisi lav tabakalarının ısı farkından dolayıdır Bu oluşumlar Uçhisar, Çavuşin, Güllüdere, Göreme, Meskendir, Ortahisar Kızılçukur ve Pancarlı vadilerinde gözlenir *
