Periodontoloji (diş eti hastalıkları)

Dişler, yumuşak doku içerisinden geçerek dış etrafa açılan vücutdaki tek mineralize yapıdır. Bir kısımları mikroorganizma içeren ağız boşluğu ile direk ilişkideyken öbür kısmı bağ dokusu ve kemik içine sıkıca gömülmüştür. Dişeti hastalıkları(periodontal hastalıklar), dişi çevreleyen ve destekleyen dokuları etkileyen bir enfeksyon illetidir. Ekseriyetle ağrısız seyreder ve belirtileri hasta tarafından güç farkedileceği için tabibe geç müracaat edilir.

Sağlıklı dişeti: Portakal kabuğu manzarasında, açık pembe renkte ve matdır. Sağlam ve sert manzaralıdır. Sıradan fırçalama ve ip tasarrufuyla kanamaz. Bu sağlıklı dişetlerinin hastalanmasına umumiyetle aşağıda sıralanan etkenler sebep olur.
Periodontal hastalıklarda primer etken mikrobiyal dental plaktır. Mikrobiyal dental plak tükrükten çökelir, başlangıçta hastalık yapmaz gelgelelim birikimi çürüğe neden olur.

Gingivitis: Enfeksiyonun yalnızca dişetlerini etkilediği bir hastalıktır. Gingivitiste en değerli belirti, fırçalama sırasında yahut bizatihi oluşan dişeti kanamasıdır. Dişetleri; al, şiş, parlak yüzeyli ve yumuşak bir kıvam alır. Temel sebebi ağız bakımı ve fırçalamanın zayıflığıdır.
Sistemik marazlara, ilaç tasarrufuna, ailevi marazlara, travmaya, günahlı diş tedavilerine ve yabancı cisim reaksiyonlarına bağlı olarak da gelişebilir.
Ağız hijyeni eğitimi, diş ve kök yüzeyi ariliği (detartraj), yanlışlı restorasyonların düzeltilmesi ve anti-plak ajanların kullanılması ile büsbütün güzelleşir.


Kronik Periodontitis: Dişi çevreleyen destek dokuların enfeksyonu ve yıkımıdır. En sık görülen periodontitis tipidir. Erişkin yaştaki bireylerin birçoklarında mevcuttur. Yavaş ilerler, belirtileri geç ve sıkıntı farkedilir. Belirtileri: koyu kırmızı-morumsu dişeti rengi, dişeti çekilmesi-büyümesi, dişlerde aralanma, uzama, dönme, sallanma, fonksyon bozukluğu, dişler arasına ve cepler içine yiyecek artıklarının dolması, abse oluşumu, ağız kokusu ve estetik bozukluklar halindedir. Başlangıcı cerrahi olmayan yollarla tedavi edilebilir. İlerlemiş durumlarda operasyon kuraldır. Gerilim, sigara tasarrufu, diabet ve bağışıklık sistemi illetleri tedaviye karşılığı tesirler.

Apseler: Dişetine batan yabancı hususlar yahut tahrişler sonucu dişetinde apse meydana gelir, bu dişeti apsesidir. O kesimde al renk, şişlik ve hassasiyet görülür. Etken ortadan kaldırılırsa birkaç günde resen güzelleşir. Gargara güzelleşmeyi hızlandırır. İleri kemik erimesi olan ve tedavi edilmemiş vakalarda ise periodontal cep içindeki bakteri sayısının artması ile derin dokuları etkileyen periodontal apseler meydana gelir. Dişte sallanma, künt zonklayıcı bir ağrı, derin dişeti cebi, ateş, halsizlik ve şişlik görülür. Acil tedavisi antibiyotik ve drenajdır, daha sonra kronikleşince cerrahi tedavi uygulanır.

Dişeti çekilmelerinin nedenleri:
- Diş serisindeki bozukluklar,
- Yüksek frenilum ilişkileri (dudak bağlantısı)
- Kronik travma (tırnak yeme, yanlışlı fırçalama, diş sıkma, gıcırdatma)
- Enflamasyon (gingivitis, periodontitis)
- Günahlı diş tedavisi (kron-köprü, dolgu)
- Kusurlu ortodontik tedavi
- Yaşlılık

Tedavisi cerrahidir.

Dişeti marazının belirtileri:
- Dişlerimizi fırçalarken oluşan kanama; Bilinmelidir ki sağlıklı diş eti kanamaz. Sağlıklı dişetinde fakat bir irritasyonla kanama oluşturulabilir.fakat sigara damarlarda büzülmeye sebep olarak kanamayı azaltır yada pürüzler. Şayet sigara kullanıyorsanız diş etlerinde kanama semptomunu göremeyebilirsiniz.
- Al, şiş,ödemli ve hassas dişetleri
- Mütemadi berbat ağız kokusu-Dişlerden kolaylıkla ayrılabilen, uzaklaşan ve çekilen dişetleri
- Dişler ve dişetleri arasında iltihabi akıntı
- Sallanan yahut giderek birbirinden uzaklasan dişler
- Dişler arasında aralıkların oluşması yahut mevcut aralıkların artması
- Kök yüzeylerinin açığa çıkması

*Bununla birlikte, periodontal hastalık hiç bir bulgu vermeden de ileri safhalara ulasabilir. Bu nedenle tertipli aralıklarla diş tabibine gitmek son nokta değerlidir.

Dişeti iltihabının neden olduğu diş kayıpları, çürüklerin neden olduğu diş kayıplarından çok daha ziyadedir.


Dişeti Illeti sebepleri
Genetik faktörler: Diş taşı oluşumun temel sebebi tükrük yapısıdır ve genetik yapıyla aktarılmaktadır. tükrük yapımız diş taşı oluşumuna müsait ise tertipli olarak diş taşları temizletilerek diş eti sıhhati korunmalıdır.

Yapılan araştırmalara nazaran %30 nispetinde genetik bir yatkınlık vardır. Başkaca ağız bakımının makûs olması ile dişeti marazının gelişme mümkünlüğü 6 kat daha artar.

Sigara: Hepimizin bildiği üzere sigara kanser, akciğer, kalp marazları üzere bir çok kıymetli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında diş eti rahatsızlığının en değerli bulgusu olan kanamayı maniler ve illetin daha süratli ve sinsi ilerlemesine neden olur.

İlaç tasarrufu: Tevellüt denetim hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları ağız sıhhatinizi tesirler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş doktorunuzu ikazınız ve ağız hijyeninize başkaca değer veriniz.

Hormonal değişiklikler: Hamilelik, puberte, menapoz, mensturasyon üzere hormonal değişikliklerin ağır olduğu devirlerde ağız hijyeninize başkaca ihtimam göstermeniz gerekmektedir. Dişetleriniz bu periyotlarda daha hassas olur, bu dönmelerde tükrük yapınız değişip taş oluşumuna yatkınlık artabilir . bu periyotlarda diş taşı ariliği sıklaşabilir. Dişeti illetine yatkınlık artar.

Gerilim: Hipertansiyon, kanser üzere pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında dişeti marazlarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere gerilim vücudun enfeksiyonla savaşını zorlaştırmaktadır.

Diş sıkmak ve gıcırdatmak: Diş ve dişeti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak periodontal doku yıkımına sebep olurlar. Dişetlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Kesinlikle gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir.

Beğenilmeyen beslenme: Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla savaşının zorlaşmasına neden olur.

Diabet, şeker marazı: Diabet hastaları periodontal (dişeti) enfeksiyon açısından yüksek risk kümesine girerler. Kesinlikle rutin dişeti denetimlerini bir dişeti bilirkişisine (periodontolog) yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıyeten itina göstermelidirler.
Beğenilmeyen yapılmış kuron köprü ve dolgular;
Dişetine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler dişetlerinde mesele oluşturur.

Dişeti Illetleri Sonucu Diş Kaybı: Dişeti illetleri dişeti iltihabı ile başlar; hastalık ilerledikçe dişleri destekleyen sair dokularla birlikte alveol kemiğinde de hasar meydana gelir. Böylelikle diş ve dişeti arasında “periodontal cep” oluşur. Periodontal cepler infeksiyonun oluşmasını kolaylaştırdığı üzere illetin ilerlemesine de neden olabilir. Hastalık ilerledikçe dişler sallanmaya başlar ve tedbir alınmazsa diş kaybedilebilir.

Dişeti Marazları Nasıl Önlenir: Dişeti marazlarının önlenmesinde öncelikli vazife kişinin kendisine düşmektedir. Kişi dişlerini sağlıklı bir durumda korumak için günlük ağız bakımını akıllıca ve tertipli yapmalıdır. Yani dişler sistemli olarak fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır. Dişlerin üzerindeki bakteriyel plak uzaklaştırılmalıdır. Dişhekimine sistemli aralıklarla gidilmeli, denetim ve tedavi ikazları dikkate alınmalıdır.