Periodontoloji (dişeti hastalıkları tedavisi ve cerrahisi)

Periodontal hastalık, dişler ve onları çevreleyen dokuların tümünün ya da bir kısmının etkilenmesiyle ortaya çıkmaktadır. Bir müddettir geçmeyen hassas, şişmiş, al, kanayan dişetleriniz ve buna eşlik eden diş hassaslığı, dişlerde sallantı ile ağız kokusu şikayetiniz varsa sizin de periodontal hastalığınız olabilir. Bu önemli enfeksiyonun tedavi edilmediğinde, diş kayıplarına neden olmasının yanı sıra kalp bunalımı, felç, diyabet, teneffüs yolu illetlerinin gelişmesinde ve erken tevellüt ya da düşük tevellüt yüklü bebeklerin doğmasında risk faktörü olduğu araştırmalarda gösterilmiştir.
Dişlerinizi fırçalarken, bir şey ısırdığınızda yahut bizatihi dişetlerinizde kanama olması ve nefeste makûs koku şikayeti dişeti iltihabının en sık görülen belirtilerindendir. Illetin en hafif formu olan gingivitiste dişetleri şiş ve kırmızıdır ve basitçe kanamaktadır. Nedeni umumiyetle ağız bakımının zayıflığıdır. Hasta çoğunlukla çok az ya da hiç rahatsızlık hissetmemektedir. Bu durum illetin ilerlemesini kolaylaştırmaktadır. Hastalık doktorun uyguladığı diş taşı paklığı ve günlük yapılan güzel bir ağız bakımıyla külliyen güzelleşmektedir.
Illetin en hafif formu olan gingivitis tedavi edilmediğinde dişi çevreleyen gayrı dokuları da etkileyerek periodontitise dönüşebilir. Dişler üzerindeki plak yayılarak dişetinin altına hakikat ilerler. Plak içerisindeki bakteriler çeşitli toksinler üretir. Bu toksinler, vücudun kronik iltihapsal karşılığını uyararak dişe destek olan dokuların ve kemiğin yıkımına neden olurlar. İltihaplanan dişeti dişten ayrılır ve cep halini alır. Hastalık çoğunlukla yavaş ilerler. Hastalık ilerledikçe cep derinleşerek kemik kaybı artar. Diş, desteğini kaybettiğinden sallanmaya başlar ve ahir dişler kaybedilir. Dişlerinizde sallantı hissediyorsanız en kısa devranda doktorunuza müracaatınız.
Dişetlerindeki çekilme iltihaba bağlı kemik kaybı nedeniyle olabildiği üzere kemik kaybı olmaksızın yanlış fırçalama ve berbat alışkanlıklar da dişetinin çekilmesine ve kök yüzeyinin açığa çıkmasına neden olabilirler. Çekilmeler hassasiyet, kök çürükleri ve estetik meselelere yol açabilmektedir. Etken belirlendikten sonra doktorunuz gerekli tedavi konusunda sizi bilgilendirecektir.
Dişetlerindeki iltihaba bağlı olarak altındaki kemiğin erimesi nedeniyle dişetlerinizde çekilme ve dişlerin uzunluğunda uzama fark edilebilir. Dişleriniz arasında aralıklar oluşabilir ve kemik desteği azaldığından dişlerinizde sallantı hissedebilirsiniz. Bu durum dişeti illetinin göstergesidir. En kısa hengamda bir doktorunuza başvurarak malumat alınız.
Gayrikâfi ağız bakımı ve buna bağlı olarak dişlerde biriken mikrobiyal plak en önemli etkendir. Genetik faktörler, sistemik marazlar ve sigara tasarrufunun da illetin başlaması yahut ilerlemesinde tesirli olduğu bilinmektedir.
Al, şişmiş ve gevşek dişeti yahut ağız içinde ağrı

Diş fırçalanırken ve diş ipi tasarrufunda yahut sert yiyecekler yendiğinde dişetinde kanama

Dişetlerinde çekilme ve dişten uzaklaşma, dişlerin eskisine nazaran daha uzun görünmesi

Dişlerin aralıklarının artması

Diş ile dişeti arasında cerahat

Ağız içinde hassaslık

İnatçı ağız kokusu

Dişler kapatıldığında dişlerin noktalarında değişiklik hissedilmesi

Sabit ya da hareketli protezlerde değişiklik

Bu belirtilerden biri ya da birkaçını yaşadığınızı düşünüyorsanız vakit geçirmeden diş doktorunuza müracaatınız.
Ağız bakımı evlatların dişlerinin ağızda görünmesiyle birlikte başlar. Birinci devirde bebeğinizi besledikten sonra pak bir gazlı bezle mevcut dişlerin üzerinin silinmesi ve 2 yaşına geldiğinde bebeğinize münasip diş fırçası ile dişlerinin fırçalanması gerekmektir. Evladınız akıllıca bir fırçalama yapabilene kadar dişlerini sizin fırçalamanız önerilir. Sonraki süreçte evladınız ile birlikte dişlerinizi fırçalamanız hem onu gözlemlemeye hem de birlikte vakit geçirerek bu alışkanlığı tam olarak edinebilmesine yardımcı olacaktır.

Evlatlar mahsusen ateşli bakteriyel bir boğaz enfeksiyonu yada gribal bir enfeksiyon geçirdiklerinde dişetlerinde kırmızılık ve hassasiyet gözleyebilirsiniz. Illetin geçmesiyle dişetlerinde de güzelleşme gözlenecektir. Süreçte mümkün epeyce yalnızca dişlerin üzerini de olsa temizlemek yararlı olacaktır.

Ergenlik devrinde çocuklarda vücutlarındaki cinsiyet hormonlarında artış ve fizyolojik bir değişim gözlenmektedir. Bu hormonal değişimler plak birikimine vücudun cevabını etkilemekte ve iltihabi bir yanıt gelişebilmektedir. Evladınızın dişetlerinde şişlik ve kırmızılık gözlemlerseniz ağız bakımı konusunda onu motive etmeye çalışmalı ve doktorunuza başvurmalısınız. Çoklukla diştaşı ariliği ve tertipli ve hakikat ağız bakımı ile kısa müddette tedavi edilebilmektedir.

Münhasıran gençlerde dikkat edilmesi gereken daha önemli problemler görülebilmektedir. Illetin ilerlemesinde genetik faktörlerin tesirli olduğu, seçkin görülen hastalık tipleri mevcuttur. Agresif periodontitis 30 yaşın altındaki bireylerde görülen, süratli ilerleyerek şiddetli dişeti ve kemik kaybı ile erken diş kayıplarına neden olan bir hastalıktır. Illette ailesel genetik geçiş olduğundan, kendileri ya da yakın akrabalarının dişlerini dişeti illeti nedeniyle kaybeden ebeveynlerin evlatlarını takip ederek rutin tabip denetiminde tutmaları, marazın ortaya çıkmasını ve ilerlemesini engelleyerek erken diş kaybı riskini azaltacaktır.
Diş doktorunuz marazın seviyesine ve tipine nazaran cerrahi olmayan periodontal tedavi yahut periodontal cerrahi tedavi usulünü seçerek tatbikler konusunda sizi bilgilendirecektir.

Cerrahi Olmayan Periodontal Tedavi
Periodontal illetin tedavisinde çoğunlukla diş yüzeyi ariliği ve kök yüzeyi düzleştirme süreçlerini içeren cerrahi olmayan periodontal tedavi uygulanmaktadır. Tedavide diş ve kök yüzeyindeki plak ve diş taşları dikkatlice temizlenir ve kök yüzeyi düzleştirilerek bakteri toksinleri uzaklaştırılır. Düzleştirilmiş kök yüzeyine dişetinin tekrar sıkı bir halde tutunması amaçlanmaktadır. Hastaların pek birçoklarında, hastalar aktif ağız bakımı yapıp idame tedavileri ve denetimlerini aksatmadıkça, bu tedaviden öteki ileri tedaviye gerek kalmamaktadır. Illetin ilerlemiş olduğu durumlarda ise cerrahi olmayan tedaviye yanıt sonludur ve diş doktorunuz zarar görmüş periodontal anatomiyi düzeltmek ve geri kazandırmak maksadıyla cerrahi tatbikleri önerebilir.

Periodontal Cerrahi
Periodontal cerrahi, dişlerin muhitindeki dokuların sağlıklı olmadığı ve cerrahi olmayan periodontal tedavi ile güzelleşmediği durumlarda gereklidir.

Aşağıda en sıklıkla uygulanan 4 cerrahi tedavi tipi verilmektedir:
Cep derinliğini azaltma pratikleri
Rejeneratif (yeniden oluşturma) pratikler
Kuron uzunluğu uzatma
Yumuşak doku greftleri

Cep Derinliğini Azaltma Tatbikleri
Sağlıklı bir ağızda, dişlerin etrafındaki dişeti, kemiğe sıkı bir halde tutunmaktadır. Periodontal hastalığınız olduğunda bu destek dokular ve kemik kaybedilerek dişlerin etrafında cepler oluşur. Vakitle bu cepler derinleşir ve bakterilerin yaşaması için daha büyük bir alan sağlar. Dişlerin etrafındaki bakteriler çoğaldıkça dişeti dokusu içerisine ilerler ve birikir. Bu derin cepler daha ziyade bakteri toplar ve bunun sonucunda daha çokça kemik ve doku kaybedilir. Nihayetinde şayet çok ziyade kemik kaybedilmişse, diş çekilmek zorunda kalır.

Diş doktorunuz ceplerinizin derinliğini ölçer. Şayet ceplerin derinliği sizin hanede yaptığınız günlük ağız bakımı ve rutin diş taşı aklığı ile temizlenemeyecek kadar derinse cep azaltma tatbikine karar verir. Bu tatbik sırasında dişeti dokusu açılır ve bakterilerin neden olduğu hastalıklı dokular çıkarılıp sistemsiz kemik yüzeyleri düzeltilerek dişeti tekrar mekanına bağlanır. Böylelikle dişeti kemik yüzeyine sıkıca tutunarak dokular güzelleşir.

Rejeneratif (yeniden oluşturma) Pratikler
Dişlerinizin kemik desteği kaybolduğunda, şayet kemik büsbütün kaybedilmemişse, diş doktorunuz size rejeneratif tatbikleri önerebilir. Bu tatbikler kaybedilen kemik ve dokuların bir kısmını yine oluşturabilmektedir. Pratik sırasında dişeti dokusu açılır ve bakterilerin neden olduğu hastalıklı dokular çıkarılır. Kısmen kaybedilmiş kemik yüzeyine kemik grefti, membran ya da doku uyarıcı proteinler uygulanarak, vücudun kemik ve dokularını tekrar oluşturması teşvik edilir.

Kuron uzunluğu uzatma
Bu periodontal süreç restoratif ve estetik diş hekimliği için alt yapı oluşturmak ve dişeti seviyenizin estetiğini güzelleştirmek gayesiyle uygulanmaktadır. Dişteki çürük yahut kırık hattı dişetinin altında olduğunda bu ortamları açığa çıkarılarak ve münasip restoratif tedavi yapılabilmektedir. Sağlıklı ve ahenkli bir dişeti olmadığında, yapılan güzel protezlerin başarısı gereğince görülememektedir. Bu pratiklerin estetik sonuçlara tesirleri ziyadedir. Kimi durumlarda dişlerinizin gerçek uzunluğu uzun olmasına karşın üzeri ziyade dişeti ile örtülü olduğundan dişleriniz kısa ve dişetleriniz çokça görünebilmektedir. Kuron uzunluğu uzatma pratiği ile bu ziyade dişeti dokusu alınarak dişlerinizin gerçek boyutu ortaya çıkarılmakta ve daha estetik bir gülüş sağlanabilmektedir.

Yumuşak Doku Greftleri
Bu periodontal süreç dişeti çekilmesini ve buna bağlı dertleri durdurmak ve dişeti seviyesinin estetiğini güzelleştirmek emeliyle uygulanmaktadır. Dişeti çekilmesinin sonucunda dişlerin kök yüzeyleri açığa çıkar. Bir ya da birkaç dişinizin daha uzun olması sizde estetik bir rahatsızlık oluşturabilir. Ya da bu yerlerin görünümünden rahatsız olmamakla birlikte sıcak yahut soğuk yiyecek ve içeceklerde açığa çıkmış bu kök yüzeylerinde hassasiyet hissedebilirsiniz. Dişeti çekilmesinin agresif diş fırçalama ve periodontal illetler üzere birçok sebebi vardır. Birinci olarak dişeti çekilmesine ekte bulunan faktörler belirlenir. Daha sonra bu defektler yumuşak doku grefti pratiği ile onarılarak daha ziyade dişeti çekilmesi ve kemik kaybı önlenir. Yumuşak dişeti greftleri köklerin kapatılması ya da ileri dişeti çekilmesi nedeniyle yok olan dişeti dokusunu oluşturmak maksadıyla uygulanmaktadır. Bu pratikte dişeti dokusu damaktan yahut müsait bir verici nahiyeden alınarak açığa çıkmış kök yüzeyi örtülür.
Tedaviniz tamamlandıktan sonra doktorunuzun anlattığı halde günlük ağız bakımınızı aksatmadan yaparak ve denetim randevularınıza giderek marazın tekrar oluşmasını engelleyebilirsiniz.
Kimi durumlarda dişlerinizin gerçek uzunluğu uzun olmasına karşın üzeri çokça dişeti ile örtülü olduğundan dişleriniz kısa ve dişetleriniz ziyade görünebilmektedir. Kuron uzunluğu uzatma pratiği ile bu çokça dişeti dokusu alınarak dişlerinizin gerçek boyutu ortaya çıkarılmakta ve daha estetik bir gülüş sağlanabilmektedir.