Petrol sert yükselişin ardından "belirsizlikle" birlikte geriledi

Petrol piyasaları, küresel ham petrol arzının yüzde 5 düşmesine neden olan yıkıcı saldırılar sonrası Suudi Arabistan'da üretimin tekrar eski haline gelmesinin ne kadar süreceğine ilişkin belirsizlikle mücadele ediyor.

Devlete ait petrol üretim şirketi Saudi Aramco, ülkenin üretimini yarı yarıya düşüren saldırılar sonrası hızlı bir toparlanma konusunda gittikçe daha az iyimser olurken, yatırımcılar durumun ne denli kötü olabileceğine ilişkin açıklık bekliyor. İlk başta, kayıp üretimin önemli kısmının günler içinde tekrar yerine koyulabileceği konuşulurken, Suudi yetkililer yabancı bir diplomata onarılması haftalar ve aylar alabilecek "ciddi" bir aksaklıkla karşı karşıya olduklarını söylediler.

Cornell Capital LLC ortağı Ann Berry, Bloomberg TV'ye yaptığı değerlendirmede, "Kayıp üretimin ne denli hızlı eski haline getirileceği konusunu anlamada gerçek bir değişiklik var," dedi ve "Orijinal reaksiyon yüzde 100 üretimin çok çabuk gerçekleştirilebileceği şeklindeydi, şimdi ise görünüm bundan çok daha muhafazakar olacak" görüşünü savundu.

Küresel petrol arzında yaşanan tarihin en büyük kaybının yansımaları, jeopolitik risk primlerinin Orta Doğu'da istikrarsızlığa ilişkin endişeler ve ABD'nin saldırıların sorumlusu olarak gösterdiği İran'a askeri misilleme olasılığından dolayı yükselmesi ile birlikte sürüyor. Traderlar, Citigroup Inc.'ye göre, arz kayıplarının etkilerini tam olarak fiyatlayamayabilir.

Bu gelişmeler ile birlikte, piyasa Salı günü düne göre çok daha durgun açıldı ve hem Brent hem de Batı Teksas petrolü (WTI) vadelileri geriledi.

Devlete ait Saudi Aramco Cumartesi günü, 10 silahlı insansız hava aracı (SİHA) tarafından Abqaib petrol işleme tesislerine ve Khurais'teki petrol sahasına düzenlenen saldırılar sonucu günlük 5.7 milyon varil üretim kaybına uğradı. Citigroup'a göre, üretimin tam olarak toparlanması yıl sonundan önce gerçekleşmeyebilir ve günlük 1 ila 2.5 milyon varillik üretim kaybı devam edebilir. Banka ayrıca, Suudi Arabistan'ın petrol stoklarının önceden düşünülene göre "daha kritik bir durumda" olduğunu kaydetti.

Konu hakkında bilgiye sahip kaynaklara göre, Aramco halen Abqaib tesisinin durumunu ve onarımların boyutunu değerlendirirken, tesisin kapasitesinin yarısından daha azının hızlı bir şekilde yerine koyulabileeğini düşünüyor. Kaynaklar bu bilginin kamuoyuna açık olmamasından dolayı isimlerini vermediler.

Kaynaklardan biri, Saudi Aramco'nun kayıp üretimin bir kısmını karşılayabilmek için atıl offshore petrol sahalarını devreye almakta olduğunu söyledi. Aramco müşterileri de petrol stoklar kullanılarak sağlanılıyor, ancak bazı alıcıların farklı kalitede petrolü kabul etmeleri isteniyor. Danışmanlık şirketi Rystad Energy A/S'ye göre, Krallık 26 günlük ihracatı karşılayacak kadar stoklara sahip.

Müşteriler ayrıca ihtiyaç duyulduğunda stratejik rezervleri de kullanmaya hazırlanıyor. ABD Başkanı Donald Trump, Stratejik Petrol rezervi'nin kullanılması talimatını verirken, gelişmiş ülkelerin acil akaryakıt stoklarının koordinesine yardımcı olan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) durumu izlediğini açıkladı.

Japonya hükümeti Salı günü yaptığı açıklamada, Güney Kore'nin benzer açıklamasını takiben, ihtiyaç duyulduğunda rezervleri kullanma konusunda IEA ile işbirliğine hazır olduğunu duyuru.

Küresel petrol arzındaki bu aksaklık, Saddam Hüseyin'in Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal ettiği dönemde Kuveyt ve Irak'taki üretim kaybını geçti. Bu kayıp ayrıca 1979'daki İslam Devrimi sırasında İran'daki üretim kaybını da aştı.

Piyasa Salı günü, Brent petrolünün yaklaşık 12 dolar yükseldiği ve ardından 69 doların üzerinde kapanarak kontratın işlem görmeye başladığı 1988'den bu yana yüzde bazında en büyük günlük yükselişini gerçekleştirdiği Pazartesi gününe göre daha sakindi.

Brent petrolü Londra merkezli ICE Futures Europe piyasasında 73 sent ya da yüzde 1.1 düşerek Singapur saati ile 12:30'da varil başına 68.29 dolara inerken, batı Teksas petrolü (WTI) Nymex piyasasında yüzde 1.4 kayıpla varil başına 62.03 dolara geriledi. Küresel gösterge Brent petrolü, aynı vadeli WTI'a kıyasla 6.50 dolar primli işlem gördü.

Commonwealth Bank of Australia analisti Vivek Dhar, hazırladığı notta, "Eğer Abqaiq tesisinin tam kapasiteyle devreye girmesi aylar alırsa, Brent petrolü varil başına 70-80 dolar bandına çıkabilir," dedi ve "İran'a yönelik misilleme saldırısı fiyatların daha da yükselmesine yol açabilir" değerlendirmesinde bulundu.