Pili Biten Kumandalar Neden Vurduğumuz Zaman Çalışır?

Çok eskiden televizyonların kumandası evin en küçük çocuğu olurdu. Zaten 3-5 tane kanal olan televizyonlarda kanal değişimi yapmak, sesi açıp kısmak gibi işler genellikle evin en küçük çocuğuna kalırdı. Uzaktan kumandaların hayatımıza girmesiyle birlikte en küçük çocuklar bu işten kurtulmuştu.

Kabaca "Vurarak bakım yapmak" anlamına gelen Percussive Maintenance, aslında bu yönteme verilen teknik isim. Tekniğin diğer isimleri arasında ise "Teknik vurma", "Goril mekanikerliği", "Fonzarelli Tamiri" ve "1 No'lu Acil Durum Tamir Prosedürü" gibi komik isimler yer alıyor. Peki bu yöntem neden işe yarıyor?

Eşyaları döverek tamir etmeye çalışmak


Bu yöntemi biz genellikle kumandalardan biliyor olsak da tost makinelerinden araba akülerine ve hatta televizyonlara kadar pek çok şeyin çalışması için darbeye maruz bırakıldığını biliyoruz. Bu durumun sonucu olarak cihazların çalışmasının ise bir mantığı var.

Temel olarak bir şeylere vurduğumuzda, onları salladığımızda ya da sarstığımızda, bataryalarının bağlantılarında çok ufak bile olsa değişikliklere neden oluyoruz. Bu bağlantılardaki ufak değişimler daha rahat elektrik geçişini sağlayabiliyor.

Bu da bizi bir sonraki soruya getiriyor: Piller veya aküler neden zaman içerisinde doğru şekilde çalışmayı bırakırlar? Daha önce sıkıntısız şekilde çalışan enerji kaynaklarımız neden bir noktadan sonra düzgün çalışmaz?

Cevap: Galvanik Korozyon (da o ne?)


Kimyasal ve elektrokimyasal tepkimelerde elektron alışverişi olur, maddelerin yapısı değişebilir, değişime göre dışarıdan enerji alınması gerekebilir ya da dışarıya enerji çıkışı gerçekleşebilir. Her reaksiyonda bu değişimlerden en azından birini görürüz.

Bu işlemler sırasında metaller elbette zarar görür. Ama az ama çok, her reaksiyondan sonra metallerde bir bozunma oluşur. Buna da korozyon deniyor. Galvanik korozyon ise metaller arasındaki farktan kaynaklı olarak gerçekleşen bozunmadır. Bu bozunma oksitlenmiş (paslanmış) çok ince bir tabaka oluşturur. Biz de pilleri hareket ettirerek bu tabakayı bozar ya da tabakadan kaçınırız.

Yok mu bunu önlemenin yolu


Var ama teknik olarak pilleri ya da aküleri etkisiz hale getirmek anlamına geliyor. Katot ve anotu derslerden hatırlayanlar olacaktır. Katot ve anot temelde farklı metallerdir ve biri artı yüklenirken biri eksi yüklenir. Zaten pillerin ve akülerin çalışmasını sağlayan prensip de bu elektron akışıdır. Bunu engellerseniz galvanik korozyonu engellersiniz ama pil bildiğimiz pil olmaz, olursa zaten çalışmaz.

Yani kullandığınız enerji kaynağında iki farklı metal ve bu metaller arasında elektriksel bağlantı varsa, bir de iki metali birbirine bir elektrolit ile bağlıyorsanız galvanik korozyondan kaçınmanız mümkün değil. Sistemin dayandığı prensip bu.

O zaman kumandaları dövmeye devam mı?


Aslında kumandalara şiddet uygulamak yerine pilleri çıkarıp yeniden takmak ya da AA ve AAA piller gibi yuvarlak yapıda iseler yuvalarında döndürmek de aynı işi cihazınıza zarar verme riski olmadan yapabilmeyi sağlıyor. Yani şiddet kolay çözüm gibi gözükse de doğru çözüm değil.

Cihazlarda gerçekten pas görürseniz onu da uygun şekilde temizlemeniz gerekiyor. Zaman içerisinde havadaki nemden ve farklı etmenlerden dolayı oluşan pası temizlemek de enerji kaynaklarından daha iyi faydalanabilmekte önemli rol oynuyor.