Pir Sultan Abdal kimdir, biyografisi, hayatı

Pir Sultan Abdal hakkında data

Pir Sultan Abdal'ın yaşamı üzerine, yazılmış kaynaklarda pek bilgi yoktur Doğum ölüm yılları bile bilinmiyor Yaşamı üstüne bilgiler, çoğunlukla, kendi şiirlerinden, halk söylentilerinden, kuşaktan kuşağa anlatıla gelen menkıbelerden, üstelik yakınlarının ya da diğer ozanların onu anlatan şiirlerinden çıkarılır

Gene de bu yollardan epeyce data edinilmiştir, çünkü Pîr Sultan, bağlandığı tarikatın din anlayışını, dünya görüsünü yansıtmakta ya da derinleştirmek için soyut şiirler yazar bir sanatkâr değildir, direkt başından geçenleri, kavgasını, özlemlerini, katlandığı acıları, yaşamının türlü yönlerini yansıtan somut şiirler yazmıştır

Şiirlerden, ahali söylentilerinden çıkarılan bilgilere tarafından, Pîr Sultan Sivas'ın Yıldızeli ilçesinin Çırçır Bucağına tabi Banaz köyünde doğmuştur Yıldız dağı eteklerinde, Çırçır'a kırk sekiz kilometre uzaklıkta, denizden bin yedi yüz metre yüksekte, çoğu tek katli kerpiç evleri, soğuktan korunmak için yari yari yarıya toprağa gömülü bir köy

Banaz'da bugün de Pîr Sultan'ın olduğu söylenen bir konut, önünde sairin yaşadığı dönemden kaldığına inanılan bir söğüt ağacı, ağacın altında, asâsının ucuna takip Horasan'dan getirildiğine inanılan bir değirmen taşı vardır Pîr Sultan yaz aylarının güzel havalarında bu taşın üstüne oturup karısıyla sohbet edermiş Köylüler bu evi, ağacı, taşı kutsal sayarlar

Kızının yaktığı ağıtta uzun boyluluğuna, biçimliliğine değinilen sairin asil sıradan, şiirlerinde belirttiğine tarafından, Haydar'dir Bir yerde soyunun Yemen'li olduğunu, bir yerde Peygamber'in öz torunu olduğunu söyler, bir yerde de İmam ZeynelÂbidin'den Zeynel dedemdiye söz eder Uzmanlara tarafından, Pîr Sultan'in bu sözleri söylemesinin nedeni ırk üzerindeki etkisini arttırmak içindir Muhammed peygamber soyundan geldiklerini, seyyidliklerini ileri sürmek tarikat uluları aralarında bir gelenektir Genel kani, sairin İran'ın doğusundaki Türk yurdu Horasan'dan, önce Iran Azerbaycan'ında ancak Hoy kasabasına, oradan da Anadolu'ya göçüp Sivas'a yerleşen bir Türkmen soyundan geldiği yolundadır

Çocukluğu çobanlıkla geçen Pîr Sultan'ın okuma yazma bildiği anlaşılıyor, lakin bilgin bir birey olduğu söylenemez Tekke eğitimi çerçevesinde kalmıştır Halifeler tarihini, peygamber menkıbelerini, evliya menkıbelerini, tarikat kurallarını, Yunus Emre'yi, Hatâyî'yi bilir Bunlar dıştan, çağının bilimleriyle ilgilenmediği gibi, an edebiyatı ile de ilgilenmemiştir Şiirlerinde Yunan mitolojisinin, Iran mitolojisinin izleri öyle yoktur Hem, çoğunlukla bütün tarikatların kaynaklandığı Tasavvuf felsefesinin yüksek konularına da girmez

Söylentiye tarafından, Pîr Sultan'ın üç oğlu, bir kızı varmış oğullarından Seyyit Ali Banaz köyünün üst yandaki çam korusunda,Pîr Muhammed Tokat'in Daduk Köyünde, Er Gaib de Dersim'de gömülüymüşler Adi Sanem olan kızının Pîr Sultan asıldığı vakit söylediği ağıt fazla ünlüdür Bir Takım uzmanlar bu ağıtı Sanem'in ağzından bir tarikat ozanının yazmış olabileceğini belirtirler Pîr Muhammed ise babası gibi sairdir Delikanlı iken attan düşerek öldüğü, Pîr Sultan'in Allah verdiğini almaz dediler Bana verdiğini aldı n'eyleyimderken bu olaya değindiği söylenir Şiirlerinden uzun yasadığı, fazla çocuğu bulunduğu dobra dobra belli ki sairin, sağlığında iki oğul acısı görmüş olduğunu ileri sürenler de vardır

Pîr Sultan AlevîBektasî tarikatindandir Tarikata girme arkadasi, yani musaibi, Ali Baba'dir Baglandigi tekkenin pîri ise, Ahmet Yesevî'nin Anadolu'ya gönderdigi dervislerden Koyun Babanin tekkesinde, Bektasîligin kurucusu Haci Bektas Veli'nin tekkesinde posta oturmus, yani en üst makamlara getirilmis Seyh Hasan'dir

Pîr Sultan, baglandigi tarikatça yalniz dinsel önder degil, devlet baskani olarak da görülen Iran Sahlari adina, Anadolu halkini Osmanlilar'a karsi kiskirttigi,ayaklanmaya çagirdigi, şayet de bir ayaklanmaya öncülük ettigi için, Sivas Valisi Hizir Pasa'nin emriyle tutuklanmis, yolundan dönmeyecegi anlasilinca da asilmistir

Söylentiye kadar, asildigi yer Sivas'da bir zamanlar Keçibulan adini tasiyan, daha sonra uzun zaman Daragaci diye anilan, simdi ise Kepçeli denilen yerdir Bugün Sanayi Çarsisi'nin karsisinda Mülk Pazari olarak kullanilan bu alanin Gazhane bitisiginde, sira sögütlerin bitiminde bulunan, boyu bes metre, eni bir metreden pozitif, bakimsiz toprak yigini onun mezaridir Üstündeki moloz taslar, asilmasi sirasinda Hizir Pasa'nin emriyle halkin attigi taslardir

Mezarinin, bir menkibeye göre Erdebil'de, Bektasî gelenegine göre de Merzifon'da oldugu söylenir Daha baska söylentiler de vardir, ama gerçege en yakin görünen söylenti asildigi yere gömüldügü, yakinlarinin, tarikat erlerinin, hükümet baskisi yüzünden ölüsünü alip köyüne bile götüremedikleridir

Siirlerinden, ırk söylentilerinden çikarilan bu daginik bilgileri degerlendirebilmek için, önce, Pîr Sultan'in ne süre yasadigini belirlemek gerekir *