Piri Reis Kimdir Hayatı

Piri Reis Kimdir

Piri Reis

(?1554)

Osmanlı, denizci Dünya haritaları ve Denizcilik kitabıyla tanınmıştır
Doğum tarihi kesin olarak bilinmiyor 14651470 arasında Gelibolu'da doğdu Kahire'de öldü Esas adı Muhiddin Pirî'dir Karamanlı Hacı Ali Mehmed'in oğlu ve ünlü Osmanlı denizcisi Kemal Reis'in yeğenidir Akdeniz de korsanlık yapmakta olan amcasının yanında yaklaşık 1481'den sonra denize açıldı 1487'de onunla birlikte İspanya'daki Müslümanlar'ın yardımına gitti 14911493 aralarında Sicilya, Sardunya, Korsika adalarına ve güney Fransa kıyılarına yapılan akınlara katıldı Amcasıyla birlikte Osmanlı Devleti'nin hizmetine girerek 14991502 OsmanlıVenedik Savaşı'nda bir savaş gemisinde kaptanlık yaptı 1511'de amcasının ölümü üzerine Gelibolu'ya çekilerek Kitabı Bahriye (Denizcilik Kitabı) üstünde çalıştı ve 1513'te bir dünya haritası çizdi
1516 Darı seferinde Osmanlı donanmasında kaptan olarak savaştı 1517'de birincil çizdiği haritayı I Selim'e (Yavuz) sundu 1521'de Kitabı Bahriye'yi tamamladıktan daha sonra 1522'de Rodos seferine katıldı1524'te sadrazam Makbul İbrahim Paşa'yı Mısır'a götüren gemiye kılavuzluk etti Sadrazamın ilgilenmesi üzerine 1525'te Kitabı Bahriye'yi yeniden düzenleyerek onun aracılığıyla I Süleyman'a (Kanuni) sundu 1528'de çizdiği ikinci haritasını da padişaha hediye etti 1528'den sonra güney denizlerinde atama yaptı Portekizlilerin Aden'i alması üzerine Süveyş'teki Osmanlı donanmasına kaptan atanarak 26 Şubat 1548'de Aden'i geri aldı 1552'de manâlı bir Portekiz üssü olan Maskat'ı ve arkasında Kişm Adası'nı alarak Hürmüz Kalesi'ni kuşattı Portekizliler'in Basra Körfezi'ni kapatmak istediklerini duyarak kuzeye yöneldi Katar Yarımadası'na, Bahreyn Adası'na dominant olarak Darı'a geçti Donanmayı Basra Körfezi'nde bıraktığı için sefer sırasında kendisinden yardımını esirgeyen Basra Valisi Kubâd Paşa'nın da girişimleriyle suçlu görülerek idam edildi
Büyük bir denizci olduğu kadar büyük bir haritacı olan Pirî Reis, korsanlık günlerinden başlayarak gezip gördüğü yerleri yabancı kaynaklardan da yararlanarak tarihi ve coğrafi özellikleriyle birlikte kitabında anlatmış ve haritalarını çizmiştir Kitabı Bahriye'nin nazımla yazılan ve denizcilikle ilgili tüm bilgilerin toplandığı açılış bölümünde, genel açıklamalardan sonra Ege ve Akdeniz adaları tanıtılarak denizle ilgili gözlem ve tecrübe önemi vurgulanır Fırtına, yel çeşitleri, pusula ve haritanın tanımından daha sonra dünyayı kaplayan denizler ve karaların oranı belirtilir Portekizliler'in denizcilikteki ilerlemeleri ve keşifleri, Çin Denizi, Hint Okyanusu, Akdeniz ve Ege Denizi'ndeki rüzgârlar, Basra Körfezi, Atlas Okyanusu detaylı biçimde anlatılır
Düz yazı ile anlatımın başladığı haritalı birim başlıca metni oluşturur Bu bölümde Çanakkale Boğazı'ndan başlayarak Ege Denizi kıyı ve adaları, Adriyatik denizi kıyıları, Batı İtalya, Güney Fransa, Doğu İspanya kıyılarıyla çevresindeki adalara ilişkin tarihi, coğrafi bilgiler verilerek kuzey Afrika kıyıları, Filistin, Suriye, Kıbrıs ve Anadolu kıyıları izlenerek Marmaris'te bütün Akdeniz'in havzası noktalanır
1513'te çizdiği ilk haritasında Kristof Kolomb'un 1498'de çizdiği Amerika haritasından, Portekiz ve Arap haritalarından yararlandığını belirtir Elde kalan parçası Avrupa ve Afrika'nın batı kıyılarıyla Atlas Okyanusunu, Antil Adalarını, orta ve Güney Amerika'yı gösterir 1528'de çizdiği ikinci haritasından günümüze kalan parça, büyük bir dünya haritasının kuzey batı köşesi olup Atlas Okyanusu'nun kuzeyini, kuzey ve orta Amerika'nın yeni keşfedilmiş kıyılarını ve Grönland'dan Florida'ya uzanan kıyı şeridini içerir Adalar ve kıyılar son keşiflere dayalı olarak daha içten çizilidir Keşfedilmeyen yerler ise beyaz bırakılarak, bilinmediği için çizilmediği belirtilir Ilk haritadan daha büyük ölçekli ve gelişkin olan ikincisi, teknik olarak döneminin en ileri örneğidir

BaşlıcaYapıtları:

Kitabı Bahriye, (ös), 1935, (Yeni harflerle, Denizcilik Kitabı, 2 kitap, Y Senemoğlu (haz), ty) *