PRP (Platelet Rich plasma) ya da TZP (Trombositten Varlıklı Plazma) doğal tedavi prosedürlerinden biridir. Eklem, kas ve tendon problemlerinin ameliyatsız tedavisi için kullanılan doğal ve biyolojik bir usuldür. Bunun dışında cilt yenilenmesi ve saç dükülmesinden kırık güzelleşmesine kadar bir çok yerde kullanılmaya başlamıştır. Kan hücrelerinden olan trombositler kanın pıhtılaşmasını sağlar. Bunu sağlayan trombositlerde bulunan büyüme ve düzgünleştirme faktörleridir.
Bu faktörler hasarlı dokunun düzgünleşmesini de sağlayabilir. Trombositlerde bulunan büyüme faktörleri:
Trombosit Kaynaklı Büyüme Faktörü (PDGF)
İnsülin gibisi Büyüme Faktörü (IGF)
Transforme Edici Büyüme Faktörü beta (TGF-β)
Fibroblast Büyüme Faktörü (aFGF, bFGF)
Epidermal Büyüme Faktörü (EGF)
PRP (TZP)'de yüksek nispette ve çok yüksek sayıda trombosit ve beraberinde çok yüksek nispette büyüme ve güzelleştirme faktörü bulunur. Bu büyüme faktörlerinin hasarlı bağ, tendon, kas, yumuşak doku yahut hasarlı kıkırdak-menisküsün bulunduğu eklem içine verildiğinde doğal ve süratli bir düzgünleşme ve onarım başlatmaktadır.
PRP (TZP) ağrı kesici bir tedavi olmayıp, iyileştrici bir sistemdir. Yararı 4-6 hafta içinde görülür. Enjeksiyonun yapıldığı dokuda oluşan güzelleşme kas-iskelet ultrasonu görüntülemesi ile enjeksiyon öncesi durumla karşılaştırılır. Hastanın ağrı seviyesi ve birinci enjeksiyondan gördüğü yarar sorgulanır. Gerekirse yekun 3 kere yapılabilir. Unutulmaması gerekir ki, kas-iskelet sisteminde hasarın onarılması tek başına kâfi olmayabilir. Kuvvet, esneklik, denge-koordinasyon, sürat ve dayanıklılık üzere özellikler de fizik ve egzersiz tedavisi ile rehabilite edilmesi gerekir.
PRP (TZP) tedavisinin uygulandığı bölgeler kas-iskelet sisteminin rastgele bir bölgesinde bağ (ligaman), tendon (kas kirişi), kas ve kıkırdak hasarının olduğu durumlardır. Örnekse:
- Spor sakatlanmaları (kas yırtılmaları, tendon yırtılmaları, ayak bileği burkulmaları)
- Eklem kireçlenmeleri (osteoartrit)
- Sporcular dışında da görülen tendon hasarları (tenisçi dirseği, golfçu dirseği, omuzda rotator kaf tendiniti-hasarı, patellar tendinit ve öteki diz tendinitleri, kalça tendinitleri, aşil üzere ayak bileği tendinitleri)
- Sporcular dışında da görülen ayak bileğinde bağ hasarları
PRP (TZP) klinikte yahut muayenehanede hazırlanıp uygulanabilir. Kan tahlilinde olduğu üzere hastadan kan alınır. Kan PRP (TZP) için kişisel tüpe alınır. 3200 devirde yaklaşık 15 dakika santrifüj yapılır. Bu süreç sonrası kan 3 kısma ayrılmış olacak. Tüpün üst kısmına ayrılan plazma ve çabucak altındaki trombositten varlıklı kısım gerekli ölçüde alınır ve birçok vakit iğnenin hakikat alanda olduğundan emin olmak emeliyle gerekli olan kas-iskelet ultrasonu görüntülemesi eşliğinde enjekte edilir.
Enjeksiyondan sonraki 48 saat boyunca eklemin-tendonun zorlanmaması gerekir. Trombositlerin taşıdığı güçlü faktörlerin tesiri ile ortamda güçlü bir hücre hareketi başlar ve enjeksiyondan sonra bazen 1-3 gün boyunca ağrı hissedilebilir. Birçok enejksiyonda yapıldığı üzere, enjeksiyon nahiyesi evvelden anestezi unsuru ile uyuşturulabilir. Bu enjeksiyondan çabucak sonraki ağrıyı köstekler. Enjeksiyon sonrası günlerde devam eden ağrı için parasetamol tableti kullanmak ve gerekirse sık biçimde buz uygulamak yardımcı olmaktadır.
Bu faktörler hasarlı dokunun düzgünleşmesini de sağlayabilir. Trombositlerde bulunan büyüme faktörleri:
Trombosit Kaynaklı Büyüme Faktörü (PDGF)
İnsülin gibisi Büyüme Faktörü (IGF)
Transforme Edici Büyüme Faktörü beta (TGF-β)
Fibroblast Büyüme Faktörü (aFGF, bFGF)
Epidermal Büyüme Faktörü (EGF)
PRP (TZP)'de yüksek nispette ve çok yüksek sayıda trombosit ve beraberinde çok yüksek nispette büyüme ve güzelleştirme faktörü bulunur. Bu büyüme faktörlerinin hasarlı bağ, tendon, kas, yumuşak doku yahut hasarlı kıkırdak-menisküsün bulunduğu eklem içine verildiğinde doğal ve süratli bir düzgünleşme ve onarım başlatmaktadır.
PRP (TZP) ağrı kesici bir tedavi olmayıp, iyileştrici bir sistemdir. Yararı 4-6 hafta içinde görülür. Enjeksiyonun yapıldığı dokuda oluşan güzelleşme kas-iskelet ultrasonu görüntülemesi ile enjeksiyon öncesi durumla karşılaştırılır. Hastanın ağrı seviyesi ve birinci enjeksiyondan gördüğü yarar sorgulanır. Gerekirse yekun 3 kere yapılabilir. Unutulmaması gerekir ki, kas-iskelet sisteminde hasarın onarılması tek başına kâfi olmayabilir. Kuvvet, esneklik, denge-koordinasyon, sürat ve dayanıklılık üzere özellikler de fizik ve egzersiz tedavisi ile rehabilite edilmesi gerekir.
PRP (TZP) tedavisinin uygulandığı bölgeler kas-iskelet sisteminin rastgele bir bölgesinde bağ (ligaman), tendon (kas kirişi), kas ve kıkırdak hasarının olduğu durumlardır. Örnekse:
- Spor sakatlanmaları (kas yırtılmaları, tendon yırtılmaları, ayak bileği burkulmaları)
- Eklem kireçlenmeleri (osteoartrit)
- Sporcular dışında da görülen tendon hasarları (tenisçi dirseği, golfçu dirseği, omuzda rotator kaf tendiniti-hasarı, patellar tendinit ve öteki diz tendinitleri, kalça tendinitleri, aşil üzere ayak bileği tendinitleri)
- Sporcular dışında da görülen ayak bileğinde bağ hasarları
PRP (TZP) klinikte yahut muayenehanede hazırlanıp uygulanabilir. Kan tahlilinde olduğu üzere hastadan kan alınır. Kan PRP (TZP) için kişisel tüpe alınır. 3200 devirde yaklaşık 15 dakika santrifüj yapılır. Bu süreç sonrası kan 3 kısma ayrılmış olacak. Tüpün üst kısmına ayrılan plazma ve çabucak altındaki trombositten varlıklı kısım gerekli ölçüde alınır ve birçok vakit iğnenin hakikat alanda olduğundan emin olmak emeliyle gerekli olan kas-iskelet ultrasonu görüntülemesi eşliğinde enjekte edilir.
Enjeksiyondan sonraki 48 saat boyunca eklemin-tendonun zorlanmaması gerekir. Trombositlerin taşıdığı güçlü faktörlerin tesiri ile ortamda güçlü bir hücre hareketi başlar ve enjeksiyondan sonra bazen 1-3 gün boyunca ağrı hissedilebilir. Birçok enejksiyonda yapıldığı üzere, enjeksiyon nahiyesi evvelden anestezi unsuru ile uyuşturulabilir. Bu enjeksiyondan çabucak sonraki ağrıyı köstekler. Enjeksiyon sonrası günlerde devam eden ağrı için parasetamol tableti kullanmak ve gerekirse sık biçimde buz uygulamak yardımcı olmaktadır.