Prut Savaşının Önemi, Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir?

PRUT ANTLAŞMASI

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan antlaşma

Prut Savaşı esnasında Kırım atlıları, Çerkez Mehmed Paşa ve Salih Paşa göre Rus ordusu ayrıntılarıyla çevrilince, tasarılarını gerçekleştiremeyen Çar, Baltacı Mehmed Paşa'ya barış çağrısında bulundu Şiddetli çarpışmalara devam ederek bu çağrıya cevap vermeyen Baltacı Mehmed Paşa'ya Mareşal Kari ve Petro, yalvaran mektuplar yazmıştı

Mehmed Paşa bu ikinci istek üstüne ordu ileri gelenlerini ve Kırım hanını çağırtarak bir toplantı yaptı Kırım hanının Ruslara güvenilmemesi ve derhal hücuma geçilmesi isteğine karşılık ekseriyet, Rus tekliflerini öğrenmede fayda görmekle, sadrazam sulh şartlarını elde etmek üzere bizzat Şeremetev'in Osmanlı karargâhına gelmesini belirten haberini bir elçi ile Ruslara iletti Rus ordugâhında Şeremetev'in yaşlılığı ve politikada başarılı olmayışı dikkate alınarak, yerine iyi diyalog kurabilen Baron Peter Şafirov'un murahhas olarak gönderilmesine karar verildi

Baltacı Mehmed Paşa'nın birincil teklifleri fazla ağırdı Çarın affını arzu etmek üzere kanımca sadrazam otağına gelmesi ve vereceği tavizler tamamlanıncaya kadar burada misafir sıfatıyla kalması, Rus ordusundaki tüm topların teslimi, bu teklifler aralarında bulunuyordu Şafirov yalvararak ve birçok sebepler öne sürerek, bu istekleri kabul etmesinin olası olmadığı; Azak Kalesi'nin iadesine, Taygan ve Ozi boylarında yaptırılan kalelerin yıkımına razı olduklarına, topların tesliminde Rus ordusunun çekilme imkânı kalmayacağı, Tatar ve İsveçlinin, Lehlinin hücumlarından korktukları konusunda açıklamalar yaptı

Mehmed Paşa, Şafirov'un itirazlarını kabul etmedi ve ilk teklifinde ısrar etti Röportaj kesilmek ve Şafirov Otağı asafiden çıkmak üzere iken, Seyfullah Ağa'nın teklifi üstüne Rus temsilcilerine bir kerem nişanesi edinmek üzere kahve ikram edilmesini kabul eden sadrazam Paşa, onun Kapıcıbaşı çadırında ağırlanmasını buyurdu Şafirov burada sadaret kethüdası Osman Ağa ile sadece karşılaşmak imkânını buldu ve konuları ele alarak İsveç probleminin anlaşma konusu dıştan bırakıldığı, müzakerelerin yalnızca OsmanlıRus münasebetleri ile ilgili karara vardıkları anlaşılıyor Bu durumda Rus çarının ve ordusunun teslim olması bundan böyle söz konusu değildi Alınan kararın ordu ileri gelenlerine duyurulması nedeniyle buluşma yaptı Toplantıya Devlet Giray'dan diğer Poniatowski de çağrıldı Kırım Hanı ve İsveç elçisi sulh müzakerelerine çevrili olmadılarsa da ordu erkânı ve sadrazam görüşlerinde ısrar ettiler Sonuç Olarak sadaret kethüdası Osman Ağa ile Mektupçu Ömer Efendi Osmanlı murahhasları seçilmekle ateşkes kararı alındı ve 21 Temmuz akşamüstü Prut Seferi kesinlikle bitmiş oldu

1699 Karlofça ve 1700 İstanbul antlaşmaları için yapılan müzakereler ayları aldığı halde Prut Antlaşması 1012 saat içinde sonuçlanması bakımından önemlidir (23 Temmuz 1711)

Gereken sulh protokolünün esas hatları şöyle bağlanmıştı:

1Azak Kalesi'nin alındığı şekilde Osmanlı ordusuna teslimi;

2Taygan, Kamenka ve Şamar dolaylarında yaptırılan kale ve müstahkem mevkilerin yıktırılması;

3Lehistan ve Kırım Hanlığı'na bağlı Kazak topluluklarına Rusya hükümetinin müdahale etmemesi;

4İstanbul'daki Rusya ikamet elçiliğinin kaldırılması;

5İsveç kralının memleketine gitmesine engel olunmaması ve Rusya ile İsveç arasındaki ihtilafın Osmanlı Devleti'nin müdahalesi olmadan kendi aralarında halledilmesi;

6Rus ordusunun belli başlı yurduna çekilmesi esnasında Osmanlı eyalet kuvvetlerinin ve Tatar askerlerinin saldırılarının önlenmesi;

7Rus murahhasları Peter Şafirov ile Şeremetev oğlu Boris'in memleketlerine dönmelerine müsade verilmesi şeklinde saptama olundu

Prut Antlaşması, Divanı Hümayun'da güzel görülmediği gibi Baltacı Mehmed Paşa, Kethüda Osman Ağa ile Mektupçu Ömer Efendi, Rus çarından rüşvet almaları nedeniyle ağır cezalandırıldılar *