Psikolojide Savunma Mekanizmaları Nelerdir?

Engellenme, çatışma gibi olumsuzluklar aleyhinde kalan bireyin bilinçsiz olarak geliştirdiği benliğini korumaya yönelik savunma araçlarıdır*Kişi, savunma mekanizmalarını bilinçsiz olarak kullanır*Savunma mekanizmaları sürekli kullanılırsa anormal bir nitelik kazanır*Kişi savunma mekanizmalarıyla duyduğu kaygıyı azaltmaya ve tehdit altındaki benliğini korumaya çalışır*Savunma mekanizmaları bireye geçici bir üstünlük sağlar, muhakkak çözüm getirmez*Savunma mekanizmalarından bazılarının arkasına sığınan ve onları aralıksız kullanan bireylerde önce nevrozlar, sonradan da psikozlar görülebilir*Savunma mekanizmalarının bazıları olumlu, bazıları ise negatif sonuçlar verir
BAŞLICA SAVUNMA MEKANİZMALARI
1)BASTIRMA
Bilinçaltına itme, unutma, bilinçten uzaklaştırmaya çalışma gibi ifadelerle de anlatılan depresyon kişi için kaygı ve üzüntü verici olay ve durumların unutulmaya çalışılması yani bilinçaltına itilmesidir
2)GEREKÇE BULGU (MANTIĞA BÜRÜME)
Niçin bulgu şeklinde de ifade edilebilen bahane bulma bireyin olaylar ve durumlar karşı başlıca sebebi söyleyemeyip nedenler uydurmasıdır
Çok istediği halde arkadaşı dek varlıklı olamayan ve onu kıskanan bireyin Zenginlik insanın başına büyük dertler açar demesi örnek olarak verilebilir

3)YANSITMA
Başkasını suçlama ya da kendi suçunu başkasına atma olarak tanıdığımız yansıtma tam anlamıyla bireyin kendi yanlışlıklarını, olumsuzluklarını başkalarında görmesidir
Saldırgan eğilimli birinin diğer insanları saldırganlıkla suçlaması örnek olarak verilebilir
4)ÖDÜNLEME (TELAFİ ETME)
Bir alandaki başarısızlığın doğurduğu eksiklik, yetersizlik ve bayağılık duygularını başka bir alanda başarı sağlayarak ortadan kaldırmaktır Ödünleme davranışında bulunmaya neden olan eksiklik ve yetersizlik maddesel (maddesel) olabileceği gibi sosyal alandaki bir başarısızlık da olabilir
Somut eksikliğinden nedeniyle sporcu olamayan bireyin okuyarak çok iyi bir avukat olması örnek olarak verilebilir
5)ULVILEŞTIRME
Aracısız Olarak ve doğal biçimde doyurulmasını toplumun onaylamadığı, fizyolojik ve psikolojik dürtülerin toplumca onaylanan bir sosyal alana kaydırılarak yani biçim değiştirilerek doyurulmasıdır
Çocuğu olmayan bir bayanın kreşte çalışması misal olarak verilebilir
6)KARŞIT TEPKİ GELİŞTİRME
Güdüleri çarpıtma, ikiyüzlü olma biçiminde de ifade edebileceğimiz karşıt tepkide birey ana tepkiyi uygulamak yerine zıt (karşıt) tepkiyi gösterir
Hırsızlık eğilimi gösteren birinin hırsızlığı kötüleyen sözler söylemesi örnek olarak verilebilir
7)ÖZDEŞİM KURMA
Özdeşleşme, başkasına özenme, benzeme biçimlerinde de ifade edebileceğimiz özdeşim kurma bireyin iki türlü davranışını içerir Diğer birinin dağıtılmış özelliklerini ona benzetme amaçlı olarak taklit etme ve diğer birinin başarılarıyla güya kendi başarısıymış gibi övünmedir
8)HAYAL ETME
Hayal kurma, fantezi geliştirme adıyla da aşina hayal kurma bireyin kendini olduğu gibi yok olmasını istediği gibi düşlemesi, acı gerçekleri tatlı düşler biçimine dönüştürmesidir
Sınavı kazanmak ve hekim elde etmek amacını gerçekleştiremeyen bir kişi hayal aleminde sınavı kazanır, doktor olur, beyaz önlüğü giyer ve ameliyat yapar şeklinde örneklendirilebilir
9) KAÇMA
Duyarsızlık, problemi değil sayma, önemsememe kavramlarıyla da anlatılabilecek kaçma mekanizmasında kişi problemler aleyhinde onları çözmeye yönelik davranışlar uygulamak ya da farklı alanlara yönlendirilmiş savunma mekanizmalarına kullanmak yerine tam bir tepkisizlik ve vurdumduymazlık içerisindedir Sanki problem onun değilmiş gibi kendisini hiç ilgilendirmiyormuş gibi davranır Kaçma davranışı bildiren bireylerde tam bir sorumsuzluk hali vardır İşine, evine ilgisizdir Söylenenlere kulak asmaz
10)ISTIKAMET DEĞIŞIKLIK
Tepkiyi ana hedefe veya belli başlı kişiye yok de diğer bir hedefe ya da başka bir kişiye yöneltmektir Kişi tepkini yönünü ve yerini değiştirdikten sonra davranışta bulunur
Babasından azarlama işiten bir çocuğun kardeşini dövmesi misal olarak verilebilir
11)KENDİNE YÖNELTME
Bireylerin asıl hedeflere yöneltemedikleri coşmuş ve saldırgan davranışlarını kendilerine yöneltmeleridir
Maçta yenilince rakibine öfkelenen boksörün eve gelince başını duvara vurması örnek olarak verilebilir
12)GERİLEME
İlkele dönüş, önceki yaşların davranışlarına geri dönme, seviyesiz davranışlar sergilemedir
Problemi ile baş edemeyen bir yetişkinin çocuk gibi tepinerek ve gözyaşları içinde probleme karşısında koyması, olgun ve uygar davranışlar sergileyecek düzeydeki iki insanın seviyeli bir tartışma yapmaları gerekirken küfür ve ağız dalaşı ile problemi çözmeye çalışmaları misal olarak verilebilir
13)YADSIMA (RED ETME)
Birey kendisine acı veren gerçekleri kabullenmeyerek reddetmesidir
Çok sevdiği birinin ölümünü kabullenmeyen birey, Bir türlü inanamıyorum, düş görüyor olmalıyım O ölmedi, ölemez, bir gün mutlaka gelecektir biçimindeki sözlerle kendini savunması misal olarak verilebilir
14)POLLYANNA (TATLILİMON)
Bireyin karşılaştığı her kötü durumda iyi ancak daha kötüsü başıma gelmedi diyerek sevinç oyunu oynamasıdır
Bir gözünü kaybeden birinin İyi oysa ikisini de kaybetmedim demesi, tüm mülk varlığını kaybeden birisinin İyi fakat canım sağ demesi misal olarak verilebilir