Psikoterapi Nasıl Çalışır?

Psikoterapi Nasıl Çalışır? Psikoterapi geçmişte yaşanan sorunlarla şimdikileri manalı bir şekilde birleştirerek farklı bir bakış açısı getirirPsikoterapi insanların yaşamlarındaki problemleri Yorumlayarak yani, kişinin geçmişte yaşadığı sorunlarla bu günde yaşadığı sorunları manalı bir şekilde birleştirerek öbür bir bakış açısı kazanmasını sağlarlar Bir örnek verelim: Deniz 21 yaşlarında bir öğrenci En yakın arkadaşı Melis ile dengesiz bir arkadaşlığı var Melis ilişkide daha zinde ve sürekli olarak ikisi adına kararları veren birisi Deniz kendi güçsüzlüğüne kızıyor ve bu yüzden kendisini aşağı görüyor Diğer tüm ilişkilerinde de yarı sorunlar yaşıyor ve daha dinç olmayı başaramadığı için suçluluk duygusu yaşıyor Nihayet bir gün yaşamını kendi istediği gibi yaşayabilmek için terapiye geliyor Deniz küçükken, ne zaman annesinin istemediği fakat kendi arzuları doğrultusunda hareket etse, annesi göre cezalandırılır ya da azarlanır Annesinin bu katı yaklaşımları sonucunda kendi duygu ve düşüncelerini açıkça ifade etmemesi gerektiğini öğrenir Bu duruma karşılık olarak, Deniz yapılması gerekenleri geciktirerek yada erteleyerek, FaizsizAgresif bir stil ile hakiki duygularını bakımlı bir şekilde açıklama etmeyi öğrenir 20 yaşına gelene değin Deniz ve annesi arasındaki bu ahenk adamakıllı oturur Deniz geciktirme yada durdurma tekniğini şimdiki yaşamında da kullanmaya devam eder Nitekim, Deniz üniversite'ye başlayacağında annesi oturup Deniz ile konuşur ve kendisine üç seçeneği olduğunu söyler Hayatta iyi bir yaşama sahip olabilmesi için ya Tıp, ya Hukuk, yada Ekonomi okuması gerektiğini ifade eder Deniz doktor yada avukat olamayacağını düşünür ve Ekonomi okumaya karar verir Lakin okula başladığında derslerden hiç keyif almadığını farkeder ilgi alanı gazetecilik olmasına karşın bu konuda her hangi bir değişiklik yapmayı düşünemez bile Bir iki kez terapisti, bölümünü değiştirmesi ihtimali üzerinde konuşmaya çalışır ama Deniz, bu konuda konuşmak istemediğini, kararın çoktan verildiğini ve üzerinde tartışmanın hiç bir anlamı olmadığını açıklama ederek, öbür seçenekler üstünde düşünmeyi bile reddeder Terapi ilerledikçe, Psikolog, Denizin şimdiki davranışları ile çocukken geliştirdiği savunma mekanizmaları aralarında temas kurmaya çalışır Yorumların etkin olabilmesi için, artık işe yaramayan bu savunma mekanizmasının nasıl geliştiğini ve Denizin annesine karşı duyduğu kızgınlığı detaylı bir şekilde konuşması gerekir Süre içinde, yargısız lakin meraklı bir yaklaşım geliştirdikçe, terapisti ile birlikte Deniz, bundan böyle işlevi kalmamış olan eski savunma mekanizmalarını, şimdiki ilişkilerinde nasıl kullandığını görmeye başlayabilir Aşağıdaki örnek, terapistin izah etme tekniğini kullanarak nasıl geçmişte yaşanan problemleri, bu günkü zorluklarla ilişkilendirdiğini göstermektedirTerapist, Denizin arkadaşı ile yaşadığı problemi yorumlamaya çalışır Deniz: Bazen, en yakın arkadaşım olmasına rağmen Melisden dehşet ediyorum Dün büyük bir tartışma ettik Bu şekilde tartışmak bütün gecemi mahvediyor Terapist: Senin için anlamı büyük olan bir insan ile kesintisiz tartışmak can sıkıcı bir durum Ne oldu? Deniz: Bildiğin gibi birlikte olduğumuz zamanlarda Melis defalarca ne yapacağımıza karar verir Son terapi görüşmemizden sonradan, bir değiştirme yapmanın zamanı geldiğine karar verdim ve dün akşam benimle birlikte üniversitede bahşedilen gazetecilik seminerine katılmasını istedim Gazeteciliği fazla seviyorum, para yapabileceğimi bilsem kesin bu işi kariyer olarak düşünürdüm Melise benimle gelmesini sorarken azıcık endişeliydim ama ilgileneceğini düşündüm, ama Melis daha önceden akşama bir partiye gitmek üzere plan yapmış Hoşlandığı birisi var ve partide o kişide olacakmış Önce seminere gidip sonra partiye gidebileceğimizi söyledim lakin bu fikrime hiç yanaşmadı Bana sorarsan o gece ayrılıp kendi planlarımızı yapmamızın hiç bir sakıncası yoktu fakat Melis aniden öfkelendi id Terapist: Ne söyledi? Deniz: Bana güvenilmeyeceğini ve seminerden daha sonra partiye gitmenin bu gerçeği değiştirmediğini söyledi İyi bir arkadaş olsaydım, kendi zevklerimi ön plana koymayı bırakıp kendisi ile partiye gideceğimi ve beğendiği kişi ile tanışmasına destek edeceğimi söyledi Hakiki bir dost olmadığımı ve bencil sadece bencil bir insan olduğumu iddia etti Terapist: Bunları sana söylediğinde nasıl hissettin? Deniz: Kendimi çok kötü hissettim, semineri iptal edip partiye gittim İşin garip tarafı, isteği olduktan sonra Melis mutlu oldu ve bana iyi davranmaya başladı Ama genede kendimi iyi hissetmedim Bütün gece kafamın içinde kavgayı düşünüp durdum ve uyuyamadım Hala ağlamaklı hissediyorum (göz yaşları belirir ve bir paçavra elde etmek için uzanır) Terapist: Epeyce tedirgin bir gece olmuşa benziyor Melise iyi bir arkadaş olmak için yoğun bir çaba sarfediyorsun lakin sana hür tanımadığı için bu şiddet oluyor Deniz: Evet! Gerçektende bu koşul beni aşırı derecede zorluyor Lakin insanların ayrı düşünceleri olması ve bunu konuşmak istemesi adi değil mi? Terapist: Elbetteki normal, ama bu soruyu soruyor olman senin kendi tercihlerini ifade etmenin ve bununla birlikte iyi bir arkadaş olmanın muhtemel olabileceğinden belli olmadığını gösteriyor Deniz: Evet Melis söz konusu olunca kendimden belirlenmiş olamıyorum Sanki benden hoşlanması için her şeyi onun istediği gibi yapmalıymışım gibi hissediyorum Terapist: Bu aslında zor ve baskı yaratan bir şart, çünkü Melisden öbür olan her hangi bir isteğini açıklama etme imkanı bulamıyorsun Bu durumda olmanı nasıl açıklıyorsun? Deniz: Nasıl yani? Terapist: Mesela ilişkilerinde bu türden bir baskıyı daha önce hiç yaşamış mıydın? Deniz: Bilmiyorum, olur ya Sanırım daha önce Sinem ve Arzudan bahsetmiştim sana Çocukken benim en iyi arkadaşımdılar Hiç bir vakit Melis kadar fena olmadılar ama ara sıra onun gibi beni yönetmeye kalktılar Fakat bunda benimde suçum var Kendimi savunamıyorum Terapist: Ailenden birisi ile hiç böyle hissettin mi? Deniz: Sanmıyorum, bilmem Terapist: Benim bir fikrim var, lakin sana dürüst gelecek mi bilmiyorum Bu konuda ne hissettiğini bana söyle lütfen Deniz: Bitmiş, nedir? Terapist: Sence Melis, Sinem ve Açlık ile olan ilişkin azıcık annenle olan ilişkine benzemiyor mu? Deniz: Nasıl yani? Terapist: Daha önce annenin meslek seçimin üzerinde ne dek etkili olduğundan bahsetmiştin Bir taraftan annen ile aranda özel bir senet var ve onu çok seviyorsun dolayısıyla anneni üzmek istemiyorsun fakat bir de farklı bir iş konusunda kendi tercihlerini ifade edebilmen için gereken özgürlüğü bulamıyorsun Deniz: Ve eğer annem bana kızarsa, kendimi fiilen çok kötü hissediyorum Terapist: Fazla fena? Azıcık daha hissettiklerinden bahseder misin? Deniz: Onunla tartışmak istemiyorum, çünkü değmez Benim için en iyi olanı bildiğine eminim Ekonomi okumak o kadarda fena yok Terapist: Oldukça şiddet bir şart Annen ile daha açık bir şekilde konuşabilmeyi ve duygularını açıklama edebilmeyi istediğini anlıyorum ama tıpatıp Melis gibi sana öfkelenmesinden çekiniyorsun Deniz: Dürüst Terapist: En büyük sıkıntı, senin manâlı bir ilişkiyi sürdürebilmek için kendi arzularını ve düşüncelerini bastırmaya çalıştığında ortaya çıkıyor Deniz: Evet biliyorum ama buna alıştım artık Annemle ilişkimiz, onun istediği gibi davrandığım sürece çok iyi Terapist: Bu senin Melis ile olan ilişkinin kaynağını ve nasıl geliştiğini gösteriyor Minik bir çocuk iken, duygularını bastırmak ve annenin istediği şekilde muamele etmek kolaydır ama artık büyüdün ve kendine ait ayrı arzulara ve düşüncelere sahipsin Dolayısıyla bunları bastırmak çok daha zorlaşmış durumda Bu da senin kendi içinde çelişki yaşamana ve mutsuz olmana sebep oluyor Yukarıdaki örnekte terapist Denizin arkadaşı ile yaşadığı problemi, annesi aleyhinde kendi isteklerini ve fikirlerini savunmaktan duyduğu korku ile birleştiriyor Fiilen, Deniz'in aralıksız kendisine ne yapacağını söyleyen ve patronluk taslayan arkadaşlar seçmesinin temelinde Yineleme Dürtüsü yatmaktadır Freud kadar ortaya konulan bu terim (Repetition Compulsion), kişinin eskiden yaşadığı ve bir türlü çözüme ulaşamayan bir sorunu yeni ilişkilerinde tekrarlayarak yeniden yaşamaya çalışmasını ifade eder Tıpatıp oturmuş bir kalıp gibi, kişinin tüm ilişkilerini benzer kalıp içinde yaşaması anlamına kazanç Bu açıdan bakınca Melisin, şehvetli olarak Denizin annesinin yerini aldığı düşünülebilir böylece tıpkı annesi gibi yeri değiştirilmez gibi hissedilir Dolayısıyla Deniz kendisine fena davranmasına karşın bu insan ile ilişkisini sürdürmeye devam eder ve bir türlü bırakmayı başaramaz Terapi süresince, annesi konusuna yoğunlaştıkça, Deniz, annesinin üstüne kurmuş olduğu kontrole aleyhinde (annesinin sevgi ve ilgisini Deniz'in davranışlarına kadar geri çekmesi yada vermesine aleyhinde) bilinçaltından tepki verdiğini anlamaya başlayabilir Büyük ihtimalle Denizin annesine duyduğu hiddet zaman içinde kendisine dönüşerek kendisini minik görmesine, güvenini kaybetmesine ve suçluluk duygusu hissetmesine yol açtı Deniz annesine duyduğu öfke ve kızgınlığı kendi içine yöneltmek yerine terapinin güvenli ortamında dışarı çıkarmayı başarabilirse, kendine olan güveni geri gelmeye başlayabilir Vakit içinde birim tercihi ve diğer konularda annesi ile bir erişkin gibi konuşabileceğini düş edebilecek kadar cesaret kazanabilir Hatta kendi ilgi alanı doğrultusunda yaşayabileceği, kendi yeteneklerini geliştirebileceği ve bununla birlikte annesinin ilgisini ve sevgisini de koruyabileceği ihtimalini de düşünmeye başlayabilir Terapi her tarafında, psikoloğun yardımları ile bu şekilde olayları önceden zihninde canlandırmaya başlayabilir ve daha sonra gerçek hayatta bu adımları uygulayabilmek ve annesi ile konuşabilmek için kendini hazırlayabilir Bu Nedenle Denizin annesi ile olan ilişkisi dinç bir ülkü dönüştürülebilir Deniz ve annesi iş seçimi konusunda benzer fikirde olmasalar bile, açık açık ve adilane konuşabildikleri için birbirlerine daha yakın hissetmeye başlayabilirler dahası Denizin kendine olan güveni arttıkça ve kendi duygularını bastırmanın istediği türden memnuniyet edebilecek bir arkadaşlığı garantilemediğini görmeye başlayabilir ve Melis ile daha içten bir ilişki geliştirmeyi başarabilir Eğer Melis bu nesil bir eşitliği tolere edemezse, Deniz yeni arkadaşlar edinmek için aramaya başlayabilir Kaynak: DonusumSokagi