Putin'e 175 Milyon Dolarlık uçak jesti!

Türkiye, yarın Putin’i ağırlamaya hazırlanırken, bugün Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle Rusya’dan orman yangınları için uçak satın almanın önünü açtı. Geçtiğimiz yaz çıkan orman yangınlarında THK’nın uçaklarını kullanmayan Orman Bakanlığı'nın, Rusya’dan tanesi 35 milyon dolara, Be200 ES tipi 5 uçak alacağı belirtiliyor. 

Türkiye, geçtiğimiz yaz Ege başta olmak üzere tarihin en büyük orman yangınlarına sahne olmuş ve söndürme konusunda önemli meseleler yaşamıştı. Türk Hava Kurumu'na ilişkin uçakları kullanmadığı için ağır tenkitler yöneltilen Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin elinde orman yangınlarıyla uğraş edecek bir uçak filosunun bulunmadığını sav etmişti. Lakin Türk Hava Kurumu, uçakların aktif olduğunu, müdahale için talimat belediklerini fakat kendilerine müsaade verilmediğini açıklamıştı. 

Yangınların çabucak akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya ziyaretinde fuarda gördüğü yangın söndürme uçaklarıyla ilgili talimat verdi. Hiç vakit kaybedilmeden Eylül ayında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli  Rusya'ya gitti. Be-200 yangın söndürme uçağının kokpitine oturarak şahsen test uçuşu yaptı. Rus uçaklar Türkiye'ye getirildi. Uçaklar TEKNOFEST İstanbul'da görücüye çıktı, akabinde Antalya'da  orman yangınında kullanıldı, Soma'da test uçuşları yapıldı.

MEVZUATTAKİ PÜRÜZE TAHLİL ÜRETİLDİ



Uçaklar alınacaktı  lakin Türkiye'nin taraf olduğu memleketler arası sivil havacılık mutabakatları ve ulusal mevzuat Rus uçaklarının Türkiye'de sivil uçak tesciline alınmasına imkan vermiyordu. Mevzuattaki bu sorun, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayınlanan, “Devlet Hava Araçları Hakkında Yönetmelik” başlıklı bir kararla, giderilmeye çalışıldı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan yönetmeliğin 5'inci unsurunun “ç” bendinde, “Orman yangınları ile çaba hizmetlerinde, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından orman yangınları ile gayret hizmetlerinde kullanılan hava araçları, devlet hava aracıdır” sözüne yer verildi. Sivil uçaklar bir dokunuşla devlet uçağı haline getiriliyordu.

“ŞİKAGO KONVANSİYONU'NA AYKIRI” 

Yeni yönetmelikle, Türkiye'nin Rusya’dan yangın söndürme uçağı almasının önü açılmış oldu. Sivil Havacılık uzmanlar yeni yönetmelikle yapılan değişikliğin Türkiye'nin taraf olduğu Şikago Kontratının 3. Unsurunun b bendine “Askeri, Gümrük ve Zabıta hizmetlerinde kullanılan hava araçları devlet hava aracı sayılır” kararına muhalif olduğunu belirterek şu ikazda bulundu: “Yürürlükteki mevzuata nazaran Rus uçaklarının, FAA (Amerikan Federal Havacılık İdaresi) yahut EASA’dan (Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı) tip sertifikası olmadığı için sivil uçak olarak Türk tesciline alınması mümkün değil. Bu nedenle Resmi Gazete'de bugün yayınlanan yönetmelikle, bu uçakların devlet uçağı sayılarak bir tahlil bulunmaya çalışılmış. Fakat bu yönetmelik hem Şikago Konvansiyinuna hem de 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa alışılmamış. Ayrıyeten bu uçakların devlet hava aracı sayılarak Türk Sivil Havacılık otoritesinin kontrolünden de kaçırılmış olacak. Böylelikle doğacak emniyetsiz durumun sorumlusu kim yahut kimler olacak.”

5 uçağa 175 milyon dolar



Be-200 tipi yangın söndürme uçaklarının adedinin 35 milyon dolar olduğu ve 5 tane alınması için pazarlık yapıldığı belirtiliyor.14 ton su kapasiteli Be-200 ES uçaklarının büyük tonajlı  ve çok ağır olmaları nedeniyle Türkiye'nin büyük oranda dağlık toprakta bulunan ormanları için uygun olmadığı söz ediliyor. Türkiye orman yangınları için yıllarca Rus helikopterler kiralamıştı lakin birinci kez Rus imali uçak satın almış olacak.

Öte yandan, Türk Hava Kurumu envanterine kayıtlı 20 yangın söndürme uçağı bulunuyor. 6'sı hazır durumda, Kanada imali, dünyada yaygın olarak kullanılan 9 adet CL- 215 tipi yangın söndürme uçağının yanı sıra daha küçük kapasiteli fakat hareket kabiliyeti yüksek, dağlar ortasında azami derecede alçalabilen Polonya imali Dramodor tipi, 11 uçak var.

Yusuf Demir/Sözcü