Radyoaktiflik nedir

Radyoaktiflik ne demek

Kendiliğinden ışıma yapabilen maddeler radyoaktif maddelerdir Radyoaktiflik cekirdek yapısıyla ilişkilidir Radyoaktif bir atom hangi bileşiğin yapısına girerse , o bileşiği radyoaktif yapar

Radyoaktif maddeler kuvvetli birer enerji kaynağıdır Radyoaktif Elementler bu enerjiyi kendiliklerinden yayınlarlar ve bu ol ayı hicbir şekilde durdurmak mumkun değildir

Atomun cekirdeğinde bulunan temel tanecikler Proton ve notron olup bunlara nukleon adı verilir

Nukleon proton & notron

Radyoaktiflik ozelliği ; Elementlerin katı , sıvı gaz ya da bileşik halinde olması etkilemez


Atomun kutlesi cekirdek deki proton ve notronların kutleler i toplamına eşit olması gerekirken daha kucuktur , bu arada ki kutle farkı ;

E m c2 şeklinde enerjiye donuşur

Bu enerjiye bağlanma enerjisi denir Bir atomda nukleon başina duşen baglanma enerjisi ne kadar buyukse , atom o kadar kararli yapida olur

Bu enerji cekirdekteki nukleonları bir arada tutan enerjidir

Atom cekirdeğinde kararlılık ya da kararsızlık , proton notron sayıları arasındaki ilişki şoyle genellenebilir:

1 Atom numarası 120 arasındaki atomların cekirdeklerinde proton sayısı notron sayısıdır

2 Atom numarası 2083 arasındaki cekirdeklerde notron sayısı proton sayısından fazladır

3 Atom numarası 83 ten buyuk olan elementlerin cekirdekleri kararsız olup radyoaktiftir

4 Atom numarası ve notron sayısı cift olan atomların , atom numarası ve notron sayısı tek olan atomlara gore , daha cok sayıda kararlı izotopu vardır

5 En kararlı cekirdekler , hem notron hem de proton sayıları cift olanlardır 0820285082 proton veya notron sayısına sahip cekirdekler ozellikle kararlıdır Bu sayılara sihirli sayılar denir

Radyoaktif Bozunmalar

Atoma dıştan herhangi bir etki olmadan , kendiliğinden bozunarak daha kucuk parcalara ayrılması ve bu ayrılma sırasında ışıma yapmasına radyoaktiflik , bu tur ışıma yapan elementlere de radyoaktif atom denir

Radyoaktif , Şubat 1896da Henri Becquerel ( Henri Bekerel ) tarafindan , potasyum uranil sulfatin yaydigi işinlarin bazi maddelerden gecip fotograf plagini karartmasiyla keşfedildi

Radyoaktif elementlerin bileşiklerinde de radyoaktif ozelligi aynen gorulur Bu yuzden radyoaktif kimyasal veya fiziksel etkilere ve degişmelere bagli bir ozellik degildir Sadece cekirdek yapisina bagli ve cekirdekte olan bir degişmedir

Radyoaktif elementler , radyoaktif ışımalar ile kendiliğinden başka kararlı elementlere donuşur Atom cekirdeklerinin kararlığı notron ve proton sayısıyla ilgilidir Doğada bulunan atomların notron sayıları , proton sayılarına gore grafiğe gecirildiğinde aşağıdaki grafik elde edilir

Grafik kararlılık kuşağının dışındaki cekirdekler kararsızdır Bu elementler radyoaktiftir

Genel olarak np 1,5 olan cekirdekler kararlı ya da az kararlı , np 1,5 olan cekirdekler kararsızdırKararsız cekirdek yapısına sahip olan elementler ,kararlı bir cekirdek yapısına ulaşmak icin alfa( ) , beta

( ) ,pozitron ( ) bozunması ve elektron yakalaması şeklinde bozunmaya uğrayarak ışıma yapar Bu elementlere ışıma yapan anlamında radyoaktif element denir

Atom cekirdeklerinde nukleon ( temel tanecik) başina duşen baglanma enerjisi o cekirdegin kararliliginin olcusudur Atom cekirdeklerinde tanecik sayisi arttikca baglanma enerjisi azalir Cekirdek kararsizligi arttikca radyoaktif olma ozelligi artar

Atomlardaki cekirdek olayları kimyasal olaylardan farklıdır Radyoaktivite ve cekirdek olayları ile ilgili aşağıdaki sonuclar cıkarılabilir:

Radyoaktiflik , dış etkenlere bağlı değildir Bir atomun radyoaktifliği sıcaklık , basınc , cozunme , kimyasal tepkimeye girme gibi olaylarla değişmez
Bir atom radyoaktif ise , o atomun oluşturdugu bileşikler de radyoaktiftir kimyasal olaylar radyoaktifligi degiştirmez
Radyoaktif olaylarda acığa cıkan ya da gereken enerji kimyasal olaylara gore cok fazladır
Radyoaktif atomlar kararlı cekirdeğe donuşebilmek icin ceşitli ışımalar ( Radyoaktif bozunma) yaparlar