Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
RAMAZAN AYI VE ORUC
Bilindiği uzere İslamda iyiliklere, iyi işlere on misli karşılık verilir Fakat ibadetler icinde sadece oruc bundan istisna edilmiştir Orucun karşılığı on misli olarak tayin edilmemiştir Orucun mukafatını bizzat yuce Allah kendi uzerine almıştır
Oruc benim icindir, onun mukafattını bizzat ben vereceğimbuyurmuştur Cunku oructa iki ozellik vardır:
1Orucun hakikatı yememektir Bu ise gizli bir şeydir, insanlar bunu gormez Boylece riya da buna yanaşamaz
2Diğeri Allah Teala'nın ve insanın duşmanı şeytandır Şeytan'ını askerleri ise arzu ve isteklerdir Oruc onun askerini kırar Cunku orucun hakikatı arzu ve istekleri terk etmektir Bunun icin Peygamber Efendimiz sahih bir hadislerinde: Şeytan insan vucudunda kanın dolaştığı gibi dolaşır Onun geciş yolunu aclıkla tıkayınızbuyurur
Bakara Suresi 183 ayetden itibaren oruc ayetleri başlar Ayetler dikkatle okunduğu zaman insan ruhunu heyecanlandıran bir uslup hemen farkedilir Ayetlerin okuyucuda bıraktığı etki Allah'ın muminlere yakınlığı, kurbiyet ve unsdur Alemlerin Rabbi bu ayetlerle kulların ellerinden tutar ve kendine yaklaştırır Onları rahmet ve şefkatle terbiye eder Onları dua ederek kendi katına yukselmeye cağırır Kulluğun kolay olduğunu ve bu kolay emirlerin, nehiylerin de yine insanların faydası icin konulduğunu bizlere haber verir Ayetler orucu ve bilhassa Kur'an'ı sevimli bir havaya burundurur Bundan sonra insan Kur'an'ın indirildiği Ramazan Ayını hasretle beklemeye başlar Ramazan'ın sair aylardan cok cok farklı bir mevsim olduğunu belki de butun ruhuyla hisseder Ramazan Ayı onbir ayın meyvelerinin devşirildiği hasat zamanı gibidir
Bu suredeki oruc ayetlerinin kısa bir tefsirini yapmamız orucu idrak etmek icin onemlidir
Ey iman edenler! Sizden oncekilere oruc nasıl yazıldıysa sizin uzerinize de yazıldı (farz kılındı) Umulur ki sizler (bu sayede) korunursunuz (Oruc kalkandırbuyuruyor Peygamberimiz Yani oruc insanı kotuluklerden korur Cunku oruc insandaki arzu ve istekleri aclıkla kırar Bu da insanın kotuluklerden uzaklaşarak Allah'a yaklaşmasına yol acar)
Sayılı gunler
(Oruc ayları 35 ay veya bir sene kadar uzun değildir Sadece bir aydır O da sağlığı, gucu kuvveti yerinde olanlar icindir) Sizden her kim hasta olur, veya yolculukta bulunursa başka gunlerde tutamadığı gunleri tutar Oruca guclukle dayananların fidye vermesi, bir fakiri doyurması gerekir
(Bu ayetin tefsirinde mufessirler iki farklı goruş beyan ederler Birincisi, Sadrı İslamda muslumanlar oruc tutmakla fidye vermek arasında muhayyer bırakılmışlardı İsteyen oruc tutar ve oruc tutmakta zorlanan kimseler ise fidye verirler, bir fakiri o gun icin doyururlardı Bu hukum daha sonra gelen Sizden her kim o aya erişirse oruc tutsun ayeti ile yururlukten kaldırıldıİkinci goruş ise bu ayetin yururlukten kalkmadığı yonundedir Bu goruşte olan mufessirlere gore bu ayet cok yaşlı piri fani olan ve artık oruc tutabilecekleri umit edilmeyen kimseler ve şifa umidi kalmamış hastalar icin gecerlidir Ayetin hukmu işte bu kimseler icin yururluktedir)
Bununla beraber her kim gonulden bir iyilik yaparsa (oruc tutarsa) o kendisi icin daha iyidir Bilirseniz oruc tutmanız sizin icin daha hayırlıdır Ramazan ayı insanlara doğru yolu gosteren, hidayetin delillerini ortaya koyan ve hakla batılı ayırd eden Kur'an'ın indirildiği aydır (Nicin başka bir ayda değilde Ramazan Ayında oruc tutulması isteniyor? İşte ayeti kerime bu soruya cevap veriyor Ramazan ayı Kur'an'ın nazil olduğu aydır Bu ayın karşılanması, en guzel şekilde Allah'a yakınlık havasında gecirilmesi diğer aylara oranla daha bir onemlidir Bu ayda Allah Tealanın insanlar uzerindeki nihayetsiz nimetlerine şukredilmesi, hele hele Kur'an'ın nuzulune şukredilmesi gerekli bir vazifedir İşte oruc boyle bir manevi iklimin yaşanması icin en buyuk vesiledir Ramazan Ayı oruc ayı olduğu kadar Kur'an ayıdır da Bu ayda her zamankinden cok Kur'anla meşgul olmak bir şukur odevidir
Ayeti kerimede Kur'anı Kerim'in şu uc ozelliği zikredilir:
1 Kuran insanlar icin bir yol gosterici rehberdir
2 Kur'an hidayeti acıklamakla beraber bu hidayetin delillerini de acıklar Beyyinat minel hudadır Kur'an'da İslam'ın hak din olduğunun en ikna edici delilleri yer alır Kur'an bu acıdan hem lafzı ve hem de manasıyla insan eli karışmamış bir mucizedir
3 Kur'an'ın Furkan olmasıdır Kur'an Hakkı beyan ederken batılı ise izale eder Hakla batılı kesin cizgilerle birbirinden ayırır Zaten Kur'an'ın bir adı da Furkan'dır Kur'anı Kerimi tilavet ederken, okurken onun bu uc ozelliğini, bu uc yonunu gormek gerekir)
Sizden her kim o aya şahit olursa (erişirse) oruc tutsun Her kim de hasta olur veya yolculukta bulunursa tutamadığı gunler sayısınca başka gunlerde tutar Allah sizin icin kolaylık diler, zorluk dilemez Bu sayıyı tamamlamanız ve Allah'ın sizi doğru yola hidayetine karşılık onu yuceltmeniz icindir Umulur ki boylece şukretmiş olursunuz Kullarım sana beni sorarlarsa; ben cok yakınım Dua eden bana duada bulunduğunda onun yakarışına icabet ederim O halde onlarda bana (benim davetime) icabet etsinler Ve bana iman etsinler ki ruşde ersinler
(Bu ayetlerde yakınlıkcok barizdir O kadar ki ifade de De ki ben yakınımdenmemektedir Yakınlık o kadar ileridir ki, Peygamberimiz konuşmada artık aradan cekilmiştir Allah Teala ile kul başbaşadır Duasına mutlaka icabet edeceğini Rabbimiz vadetmektedir Kulların dualarına Rab Teala karşılık verecektir Dualarını aynıyla kabul edecek, yahut onlar icin dunyada daha iyisini, daha faydalısını verecek, yahut da bu icabeti ahirete saklayarak onları ahirette mukafatlandıracaktır Fakat mutlaka icabet edecektir O dualara icabet etmemekten munezzehtir Kendisine cevrilen elleri, dilleri boş olarak geri cevirmekten munezzehtir Cunku O dualara icabet edendir Kerimdir Kafirlerin ise batıl ilahlarına yaptıkları cağrılar karşılıksız kalacaktır Kafirlerin duaları dalalettedir, boşa gitmektedir, karşılıksız kalmaktadır O halde kullar da O'nun davetine icabet etmelidirler İcabet burada iki taraflıdır )
Ebu Hureyre'nin rivayet ettiği bir kudsi hadiste, Peygamber Efendimiz Allah Teala'dan naklen şunları anlatır:
Adem Oğlunun butun amelleri kendisi icindir Fakat oruc boyle değildir O benim icindir (Yani onu benden başkası bilmediği icin sadece benim icin yapıldığı kesindir Nefsin hazzı yoktur Aksine nefsi kırmak icin oruc tutulur) Onun mukafaatını bizzat ben vereceğim (Yani diğer ameller gibi belli bir karşılık yoktur Onun mukafattı kat kat fazla olarak verilecektir Karşılığı belirsiz bırakılmıştır) Oruc kalkandır Sizden biriniz oruc tuttuğu zaman o gun sakın kotu sozler konuşmasın, bağırıp cağırmasın Şayet biri ona kufrederse veya sataşırsa Ben orucluyumdesin Muhammed'in canı elinde olana yemin olsun ki oruclunun ağzının kokusu Allah yanında misk kokusundan daha guzeldir Oruclu icin iki sevinc vardır İftar ettiği zaman sevinir Birde Rabbine kavuştuğu zaman tutmuş olduğu oruclara sevinir
Yine sahih bir hadiste, namaz ehlinden olan cennete namaz kapısından cağrılacağı belirtilir Cihad ehli cihad kapısından cağrılacaktır Sadaka ehli olan sadaka kapısından cennete davet olunur Siyam ehli olanlar ise Reyyan Kapısından cağrılacaktır Reyyan ismi atşanismine karşılık olarak buraya verilmiştir Atşansusuz kalmış kimseye derler Reyyanise suya kanmış kimsedir Dunyada ac ve susuz kalmasına karşılık bu kapıdan girecek olan oruc ehlinin artık sonsuza kadar suya kanmış olacakları haber verilmiş olmaktadır Reyyan Kapısı'ndan girenler icin cennette aclık ve susuzluk bilhassa yoktur Cunku amellerin karşılığı o ameller cinsinden olur
Bir başka acıdan baktığımız zaman; orucun gunahlara kefaret olduğunu gormekteyiz
Buhari ve Muslim'in rivayet ettiği Ebu Hureyre hadisinde Hz Peygamber şoyle buyurur: Kim imanla ve ecrini Allah'tan bekleyerek, O'nun rızasını isteyerek Ramazan orucunu tutarsa gecmiş butun gunahları mağfiret olunur, bağışlanır Hadisi şerifte iki husus bulunuyor: Oruc İmanen ve ihtisaben tutulacak Yani orucun farziyetine, faydasına tam bir iman ederek ve diğer taraftan karşılığını sadece Allah'tan umit ederek, bekleyerek tutulması kastediliyor Bu durumda oruca ozen gosterilmesi onu tam bir dikkatle tutulması lazımdır
İmam Nevevi rahmetullahi aleyh Riyazussalihinde şoyle bir başlık acar: Ramazan Ayı'nda comert olmak, iyi işler yapmak ve hayırları coğaltmak ve bilhassa Ramazan'ın son on gununde bunları daha da arttırmak babı
Bilindiği uzere İslamda iyiliklere, iyi işlere on misli karşılık verilir Fakat ibadetler icinde sadece oruc bundan istisna edilmiştir Orucun karşılığı on misli olarak tayin edilmemiştir Orucun mukafatını bizzat yuce Allah kendi uzerine almıştır
Oruc benim icindir, onun mukafattını bizzat ben vereceğimbuyurmuştur Cunku oructa iki ozellik vardır:
1Orucun hakikatı yememektir Bu ise gizli bir şeydir, insanlar bunu gormez Boylece riya da buna yanaşamaz
2Diğeri Allah Teala'nın ve insanın duşmanı şeytandır Şeytan'ını askerleri ise arzu ve isteklerdir Oruc onun askerini kırar Cunku orucun hakikatı arzu ve istekleri terk etmektir Bunun icin Peygamber Efendimiz sahih bir hadislerinde: Şeytan insan vucudunda kanın dolaştığı gibi dolaşır Onun geciş yolunu aclıkla tıkayınızbuyurur
Bakara Suresi 183 ayetden itibaren oruc ayetleri başlar Ayetler dikkatle okunduğu zaman insan ruhunu heyecanlandıran bir uslup hemen farkedilir Ayetlerin okuyucuda bıraktığı etki Allah'ın muminlere yakınlığı, kurbiyet ve unsdur Alemlerin Rabbi bu ayetlerle kulların ellerinden tutar ve kendine yaklaştırır Onları rahmet ve şefkatle terbiye eder Onları dua ederek kendi katına yukselmeye cağırır Kulluğun kolay olduğunu ve bu kolay emirlerin, nehiylerin de yine insanların faydası icin konulduğunu bizlere haber verir Ayetler orucu ve bilhassa Kur'an'ı sevimli bir havaya burundurur Bundan sonra insan Kur'an'ın indirildiği Ramazan Ayını hasretle beklemeye başlar Ramazan'ın sair aylardan cok cok farklı bir mevsim olduğunu belki de butun ruhuyla hisseder Ramazan Ayı onbir ayın meyvelerinin devşirildiği hasat zamanı gibidir
Bu suredeki oruc ayetlerinin kısa bir tefsirini yapmamız orucu idrak etmek icin onemlidir
Ey iman edenler! Sizden oncekilere oruc nasıl yazıldıysa sizin uzerinize de yazıldı (farz kılındı) Umulur ki sizler (bu sayede) korunursunuz (Oruc kalkandırbuyuruyor Peygamberimiz Yani oruc insanı kotuluklerden korur Cunku oruc insandaki arzu ve istekleri aclıkla kırar Bu da insanın kotuluklerden uzaklaşarak Allah'a yaklaşmasına yol acar)
Sayılı gunler
(Oruc ayları 35 ay veya bir sene kadar uzun değildir Sadece bir aydır O da sağlığı, gucu kuvveti yerinde olanlar icindir) Sizden her kim hasta olur, veya yolculukta bulunursa başka gunlerde tutamadığı gunleri tutar Oruca guclukle dayananların fidye vermesi, bir fakiri doyurması gerekir
(Bu ayetin tefsirinde mufessirler iki farklı goruş beyan ederler Birincisi, Sadrı İslamda muslumanlar oruc tutmakla fidye vermek arasında muhayyer bırakılmışlardı İsteyen oruc tutar ve oruc tutmakta zorlanan kimseler ise fidye verirler, bir fakiri o gun icin doyururlardı Bu hukum daha sonra gelen Sizden her kim o aya erişirse oruc tutsun ayeti ile yururlukten kaldırıldıİkinci goruş ise bu ayetin yururlukten kalkmadığı yonundedir Bu goruşte olan mufessirlere gore bu ayet cok yaşlı piri fani olan ve artık oruc tutabilecekleri umit edilmeyen kimseler ve şifa umidi kalmamış hastalar icin gecerlidir Ayetin hukmu işte bu kimseler icin yururluktedir)
Bununla beraber her kim gonulden bir iyilik yaparsa (oruc tutarsa) o kendisi icin daha iyidir Bilirseniz oruc tutmanız sizin icin daha hayırlıdır Ramazan ayı insanlara doğru yolu gosteren, hidayetin delillerini ortaya koyan ve hakla batılı ayırd eden Kur'an'ın indirildiği aydır (Nicin başka bir ayda değilde Ramazan Ayında oruc tutulması isteniyor? İşte ayeti kerime bu soruya cevap veriyor Ramazan ayı Kur'an'ın nazil olduğu aydır Bu ayın karşılanması, en guzel şekilde Allah'a yakınlık havasında gecirilmesi diğer aylara oranla daha bir onemlidir Bu ayda Allah Tealanın insanlar uzerindeki nihayetsiz nimetlerine şukredilmesi, hele hele Kur'an'ın nuzulune şukredilmesi gerekli bir vazifedir İşte oruc boyle bir manevi iklimin yaşanması icin en buyuk vesiledir Ramazan Ayı oruc ayı olduğu kadar Kur'an ayıdır da Bu ayda her zamankinden cok Kur'anla meşgul olmak bir şukur odevidir
Ayeti kerimede Kur'anı Kerim'in şu uc ozelliği zikredilir:
1 Kuran insanlar icin bir yol gosterici rehberdir
2 Kur'an hidayeti acıklamakla beraber bu hidayetin delillerini de acıklar Beyyinat minel hudadır Kur'an'da İslam'ın hak din olduğunun en ikna edici delilleri yer alır Kur'an bu acıdan hem lafzı ve hem de manasıyla insan eli karışmamış bir mucizedir
3 Kur'an'ın Furkan olmasıdır Kur'an Hakkı beyan ederken batılı ise izale eder Hakla batılı kesin cizgilerle birbirinden ayırır Zaten Kur'an'ın bir adı da Furkan'dır Kur'anı Kerimi tilavet ederken, okurken onun bu uc ozelliğini, bu uc yonunu gormek gerekir)
Sizden her kim o aya şahit olursa (erişirse) oruc tutsun Her kim de hasta olur veya yolculukta bulunursa tutamadığı gunler sayısınca başka gunlerde tutar Allah sizin icin kolaylık diler, zorluk dilemez Bu sayıyı tamamlamanız ve Allah'ın sizi doğru yola hidayetine karşılık onu yuceltmeniz icindir Umulur ki boylece şukretmiş olursunuz Kullarım sana beni sorarlarsa; ben cok yakınım Dua eden bana duada bulunduğunda onun yakarışına icabet ederim O halde onlarda bana (benim davetime) icabet etsinler Ve bana iman etsinler ki ruşde ersinler
(Bu ayetlerde yakınlıkcok barizdir O kadar ki ifade de De ki ben yakınımdenmemektedir Yakınlık o kadar ileridir ki, Peygamberimiz konuşmada artık aradan cekilmiştir Allah Teala ile kul başbaşadır Duasına mutlaka icabet edeceğini Rabbimiz vadetmektedir Kulların dualarına Rab Teala karşılık verecektir Dualarını aynıyla kabul edecek, yahut onlar icin dunyada daha iyisini, daha faydalısını verecek, yahut da bu icabeti ahirete saklayarak onları ahirette mukafatlandıracaktır Fakat mutlaka icabet edecektir O dualara icabet etmemekten munezzehtir Kendisine cevrilen elleri, dilleri boş olarak geri cevirmekten munezzehtir Cunku O dualara icabet edendir Kerimdir Kafirlerin ise batıl ilahlarına yaptıkları cağrılar karşılıksız kalacaktır Kafirlerin duaları dalalettedir, boşa gitmektedir, karşılıksız kalmaktadır O halde kullar da O'nun davetine icabet etmelidirler İcabet burada iki taraflıdır )
Ebu Hureyre'nin rivayet ettiği bir kudsi hadiste, Peygamber Efendimiz Allah Teala'dan naklen şunları anlatır:
Adem Oğlunun butun amelleri kendisi icindir Fakat oruc boyle değildir O benim icindir (Yani onu benden başkası bilmediği icin sadece benim icin yapıldığı kesindir Nefsin hazzı yoktur Aksine nefsi kırmak icin oruc tutulur) Onun mukafaatını bizzat ben vereceğim (Yani diğer ameller gibi belli bir karşılık yoktur Onun mukafattı kat kat fazla olarak verilecektir Karşılığı belirsiz bırakılmıştır) Oruc kalkandır Sizden biriniz oruc tuttuğu zaman o gun sakın kotu sozler konuşmasın, bağırıp cağırmasın Şayet biri ona kufrederse veya sataşırsa Ben orucluyumdesin Muhammed'in canı elinde olana yemin olsun ki oruclunun ağzının kokusu Allah yanında misk kokusundan daha guzeldir Oruclu icin iki sevinc vardır İftar ettiği zaman sevinir Birde Rabbine kavuştuğu zaman tutmuş olduğu oruclara sevinir
Yine sahih bir hadiste, namaz ehlinden olan cennete namaz kapısından cağrılacağı belirtilir Cihad ehli cihad kapısından cağrılacaktır Sadaka ehli olan sadaka kapısından cennete davet olunur Siyam ehli olanlar ise Reyyan Kapısından cağrılacaktır Reyyan ismi atşanismine karşılık olarak buraya verilmiştir Atşansusuz kalmış kimseye derler Reyyanise suya kanmış kimsedir Dunyada ac ve susuz kalmasına karşılık bu kapıdan girecek olan oruc ehlinin artık sonsuza kadar suya kanmış olacakları haber verilmiş olmaktadır Reyyan Kapısı'ndan girenler icin cennette aclık ve susuzluk bilhassa yoktur Cunku amellerin karşılığı o ameller cinsinden olur
Bir başka acıdan baktığımız zaman; orucun gunahlara kefaret olduğunu gormekteyiz
Buhari ve Muslim'in rivayet ettiği Ebu Hureyre hadisinde Hz Peygamber şoyle buyurur: Kim imanla ve ecrini Allah'tan bekleyerek, O'nun rızasını isteyerek Ramazan orucunu tutarsa gecmiş butun gunahları mağfiret olunur, bağışlanır Hadisi şerifte iki husus bulunuyor: Oruc İmanen ve ihtisaben tutulacak Yani orucun farziyetine, faydasına tam bir iman ederek ve diğer taraftan karşılığını sadece Allah'tan umit ederek, bekleyerek tutulması kastediliyor Bu durumda oruca ozen gosterilmesi onu tam bir dikkatle tutulması lazımdır
İmam Nevevi rahmetullahi aleyh Riyazussalihinde şoyle bir başlık acar: Ramazan Ayı'nda comert olmak, iyi işler yapmak ve hayırları coğaltmak ve bilhassa Ramazan'ın son on gununde bunları daha da arttırmak babı
