Rd, retina dekolmanı açıklama

Rd, retina dekolmanı açıklama Retina gözün iç ve arka bölümünü kaplayarak, gözün optik ortamlarında başlayan görme işlevini kendisinde gerçekleştiren ve manzara uyaranlarını görme siniri yoluyla beyne ileten tabakadır ( ağ katman ) ‘Retina dekolmanı’,retinanın en dış katı olan retina pigment epiteli (RPE) ile fotoreseptör (ışığa alıngan) katları arasında istikrarsız birikerek, nörosensoryel retinanın yani asapduyu katmanının RPE den ayrılmasıdır Dekole (bölünmüş) retina bölgesinde görme fonksiyonunun kaybı, tam görme kaybına dek ilerleyebilir Retina dekolmanı (RD) sırasında fotoreseptörler arası alanın genişlemesi ve fotoreseptörlerarası madde kompozisyonunda meydana gelen değişiklikler de olaya eşlik eder Bu süreçte RPE ninrdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt rdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt rdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt rdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt bolik etkisi, koroidin yani dipteki damar tabakasının osmotik basıncı, vitreus adı verilen göz içi jölenin bütünlüğü gibi retinayı yerinde tutan alışılagelmiş güçlere karşı güçler harekete geçer Değişik göz içi inflamasyon ve infeksiyonlar, vitreus jölesinin sıvılaşması ve arka vitreus dekolmanı (AVD), retina yırtıkları, kanamalar ve tümörler gibi çoğu nedenle retina altında biriken ve retinanın ayrılmasına yol açan hücresel dışı materyel, ‘subretinal istikrarsız’ olarak adlandırılır RD BELİRTİLERİ NELERDİR? Retina dekolmanı artan hastalar başlangışta ışık çakmaları, ovalyuvarlak şekiller ve örümcek ağı biçiminde görüntüler görme, siyah veya kırmızı renkte yağan noktalar ve nihayet dekole yani bölünmüş retina bölgesine uyan görme alanı kaybı betimleme ederler Dekolmanın tipine, yerine ve süresine tarafından belirtilerin şiddeti farklılaşabilir RD NIN FARKLI TİPLERİ NELERDİR? Retina dekolmanının üç tipi vardır : I Regmatojen (yırtıklı) RD, II Traksiyonel (çekintili) RD III Eksudatif (seröz) RD I Yırtıklı retina dekolmanı : En sık karşılaşılan retina dekolmanıdır Bu herif dekolmanların oluşmunda rol oynayan durumlar; vitereus jelinin likefaksiyonu (sıvılaşması) ve sinerezisi (pıhtılaşması), arka vitreus dekolmanı (AVD), retina yırtığı oluşumuna yol açabilen gelişimsel veya edinsel retinal ve vitreoretinal dejeneresanslar ve sıvılaşmış vitreusun retina altına geçmesini karşılayan retina yırtıklarıdır Vitreus, hacmı yaklaşık 4 ml ve ağırlığı da yaklaşık 4 g olan bir jöledir ve göz hacmının 45 ini kaplar Vitreusun %98 i sudur, lifsel çatkısı Tip II kollajenden oluşur Bu yapıyı destekleyen diğer komponentler ise yüksek molekül ağırlıklı ‘hyaluronan’ ve kortikal (kabuğa ait) alanda kurulmuş seyrek hücreler olan ‘hyalositler’ dir Vitreusun bu sıkıştırılamayan, çok viskoelastik yapısı ona iyi bir biçimlendirici ve şok emici işlev kazandırmıştır Vitreus, kendisine komşu olan tüm yapılara yaslanmaktadır oysa vitreus tabanında fazla sıkı bir yapışıklık gösterir, optik asap çevresinde, sarı nokta diye aşina foveal ve parafoveal alanda,büyük retina damarları her tarafında ve lens arkadaki yüzünde de çelimsiz yapışıklıklar gösterir Yaşlanmayla, vitreus jeli bozuşarak sıvılaşır (likefaksiyon), kolajen lifler ağında büzüşme ve çökelme ile jel hacmı küçülür ve küçük gölcükler oluşur AVD oluşabilmesi için, yoğunlaşmış arka vitreus kabuğunun yırtılması ile değişken vitreus jelinin vitreusun ara alana geçmesi, arka vitreus yüzeyini iç retina zarından ayırması gerekir AVD görülme oranı yaşla birlikte artar, 70 yaşın üstünde %70 dolayında gerçekleşir ve hastalarda ışık çakmaları ve uçuşan cisimlerin görülmesi şeklinde bulgu verir Yoğunlaşmış vitreus, gözün dairesel hareketleri ile retinayla yapışıklık yerlerinde çekintiye neden olur ve bu çekme gücü de retina yırtıklarına yol açabilir Işık çakması ve uçuşan cisimler görebilen hastalarda oluşan retina dekolmanlarında takriben % 15 oranında retina yırtığı vardır ve böyle şikayete neden olan gözlerde retina yırtıklarının retina dekolmanına yol açma oranı % 3355 tir Yırtıklı retina dekolmanlarının % 60 ında hastalar dekolman oluşmadan önce vitreus çekintisine tabi ışık çakmaları, optik sinir önünde ayrılan vitreus korteksine tabi ovaldairesel opaziteler ve kollajen liflerin görüntüsüne ast örümcek ağı gibi şekiller, yırtılan retina bölgesinden dökülen RPE hücrelerine ya da yırtılan damarlardan kaynaklanan kan hücrelerine ast fazla sayıda siyah ya da kırmızı noktalar görürler Bölünmüş retina alanına uyan görme alanı kaybı gelişir Olguların % 40 ı hastada hiçbir belirti olmaksızın, dekolmana tabi görme alanı kaybı ile ortaya çıkar Retina muayenesinde dekole retina yüzeyinin konveks ve kırışık olduğu görülür, olguların % 97 sinde retinadaki yırtık bulunur Retina altı sıvısı yerçekimiyle pek yer değiştirmez Retina altı sıvısının kısmen direne olması sebebiyle göz içi basıncında en düşük 5 mm Hg lık düşme meydana kazanç Yırtıklı RD uzun zaman kaldığı zaman fikse kıvrımlar, yatışık ve dekole retina sınırında demakasyon çizgisi, retina içi fibrozis (lifli senet doku oluşumu) ve makrokistler biçiminde ikincil retina değişiklikleri görülür Retina ince, saydam ve daha düz bir görünüm kazanır Yırtıklı RD oluşumunda rol oynayan retina defekt ve dejeneresansları hangileridir? Yırtıklı RD oluşumunda rol oynayan çoğu periferik (çevresel) retina defekt ve dejeneresansı vardır Bunların başlıcaları siklet sırasına tarafından aşağıdadır Çevresel retina defektleri : 1 Atnalı biçiminde veya flepli retina yırtıkları: Vitreoretinal yapışıklıkların varlığında çekinti sonucu oluşan U veya V şeklindeki tam kat retina yırtıklarıdır Öteki retina defektlerine kadar daha yüksek oranda retina dekolmanına yol açarlar 2 Hür kapaklı (operkulumlu) retina delikleri de tam kat retina yırtıklarıdır, genelde yuvarlağa yakın şekilde ve tek başına bulunurlar 3 Yuvarlak atrofik delikler, üzerindeki vitreus sağlamsa tehlikesizdirler Nadiren karşısındaki vitreus sıvılaşarak dekolmana niçin olabilir 4 Dezenseriyon (retina diyalizi) retina çevresindeki pigmentsiz epitelin duyusal retinadan çepeçevre ayrılmasıdır Gençlerde, bilhassa alt dış kadranda ve çoğunlukla travma öyküsüyle birlikte dekolmana yol açabilir Çevresel retina dejeneresansları : 1) Lattice dejeneresans (kafes tarzı dejeneresans): RD na en fazla neden olan dejeneresanstır, bu olguların takriben % 30 unda bulunur Toplumda görülme sıklığı % 8 dir ve bu kişiler yaşamları süresince % 12 oranında RD geliştirme riskine sahiptirler AVD varsa yırtık riski % 24 e çıkar 2) Kistik retina püskülleri: RD larının yaklaşık % 10 undan sorumludur Sıklıkla tek taraflıdır ve belirti vermez 3) Bastırmaksızın beyaz dejeneresans (white without pressure WWP): Arka sınırlarına dev retina yırtıkları yerleşebilirler 4) Retinoskizis Sahiden yırtıklı RD nın bir alt grubudur, sıklığı % 25 olup 40 yaş üstünde % 7 civarındadır % 99 u semptom vermez Retinoskizis üzerinde iç ve dış retina delikleri varlığında tehlikeli olabilir YIRTIKLI RETİNA DEKOLMANI KİMLER İÇİN RİSKLİDİR? Katarakt ameliyatı geçirmiş olmak (vitreus sıvılaşmasına ve AVD ye neden olarak) , YAG laser kasülotomi uygulanması (çekinti ve enflamasyona niçin olarak), miyopi, diğer favori retina dekolmanı olması (RD larının % 1020 si iki taraflıdır), aile öyküsü, hastanın yaşı, travma öyküsü, serum kortizol düzeyinin düştüğü bahar ve yaz ayları, miyotik (göz bebeği daraltan damla) kullanımı gibi risk faktörleri bilinmektedir Koruyucu tedaviye karar vermede çevresel retina defekt ya da dejeneresanslarının tipi dek, risk faktörlerinin varlığı ve lezyonun hastada bulgu verip vermemesinin de önemi büyüktür II Çekintili Retina dekolmanı : Retina yüzeyindeki veya vitreus içindeki membranlar tarafından nörosensoryel retinanın çekilmesi sonucunda oluşurlar Retina yüzeyi, öteki retina dekolmanlerından farklı olarak, gözün ön segmentine göre içbükey bir yapılaşma gösterir Retina yırtığı yoktur, oysa çekintinin artması ile yırtıklı dekolmana dönüşebilir Dekole retina alanı hareketsizdir ve ara sıra uzakta çevreye kadar uzanır Çekintili RD nın en sık nedeni Proliferatif Diyabetik Retinopati , Proliferatif vitreoretinopati (PVR) , delici göz yaralanmaları ve prematüre retinopatisidir Yırtıklı retina dekolmanlarında ilk operasyondan daha sonra %710 oranında PVR gelişerek çekintili RD oluşabilir, bunların her tarafta operasyonu gerekir III Seröz retina dekolmanı: Enflamatuar ya da tümöral bir retina veya damarsal hastalık sonucunda RPE nin hasarına ve kanretina bariyerlerinin bozulmasına bağlı olarak retina altı alana değişken birikmesiyle nörosensoryel retinanın RPE den ayrılmasıdır Retina yüzeyi düzdür, yırtıklı RD gibi buruşukluk göstermez Retina yırtığı yoktur Karakteristik özelliği retina altı sıvısının yerçekimine göre yer değiştirmesidir Çoğunlukla iki taraflıdır Daha çok Harada Hastalığı, arkadaki sklerit, kollagendamarsal hastalıklar, sempatik oftalmi, malin hipertansiyon, hamilelik ve toksemi, malin melanom, koroid hemenjiomu verdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt rdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt rdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt rdretinadekolmaniaciklama5c4fd949abe5falt statik tümörlerde görülür Hastalarda vitritis varsa uçuşan cisimler görebilirler RD NASIL ÇARE EDİLİR? Regmatojen (yırtıklı) retina dekolmanlarında cerrahi yöntemler uygulanır Bunlar dışarıdan daimi ya da geçici bir materyelle skleraya bası, lazer, krio veya diyatermi kullanılarak yırtığın kapatılması, göz içi tamponad (pnömatik retinopeksi) ve vitrektomi ameliyatlarıdır Traksiyonel (çekintili) retina dekolmanlarında tedavi tekrar cerrahidir Vitrektomi ve membranektomi, göz içi tamponadlar (hava, silikon yağı ve genleşebilen gazlar gibi), sklera basısı ve endolaser uygulamasını kapsar Eksudatif (seröz) retina dekolmanlarının tedavisinde nedene yönelik uygulamalar, kortikosteroid ve radyasyon tedavisi, laser ve krioterapi yapılır Yırtıklı retina dekolmanlarında ameliyattan sonradan anatomik başarı oranı % 90 dolayındadır Oysa, bu hastaların yalnızca % 3560 ında 04 ve daha iyi bir görme keskinliği elde edilebilmektedir Görsel sonucu olumsuz etkileyen en önemli faktör, arka uç denilen merkezdeki sarı nokta bölgesinin dekole olmasıdır Arka uç dekolmanının süresi, yüksekliği, retina dekolmanının genişliği, hastanın yaşı, daha önce bir göz yaralanması veya katarakt ameliyatı geçirmiş olması da cerrahi başarıyı önemli ölçüde etkiler RD cerrahisinin komplikasyonları ve nüks olup olmaması da sonucu etkileyen öteki faktörlerdir Çekintili dekolmanında cerrahi galibiyet oranları daha düşük ve onu etkileyen faktörler daha karmaşıktır Seröz retina dekolmanında görsel sonuç nedene, erken ve doğru tanıya ve uygulanan tedaviye tarafından değişir Koruyucu Tedavi Nedir? Yırtıklı RD koruyucu tedavisi 1934 te başlamıştır, retina yırtıklarının veya yırtık oluşumuna yol açabilecek defekt ve dejeneresansların diyatermi, xenon arkı, kriopeksi ve günümüzde daha ziyade lazer fotokoagülasyon spotları ile çevrelenmesi ya da ekvatora ya da ekvator önüne çepeçevre baraj yapılmasıdır Dürüst karar ve uygulama ile RD insidensinin anlamlı olarak azaldığı birçok tahlilci göre gösterilmiştir Çoğu çevresel retina lezyonu (meridyonel kıvrımlar, kapalı ora girintileri, kistik püsküller, periferik kistik dejeneresanslar, kaldırım taşı dejeneresansları, bastırmakla beyaz dejeneresanslar, vitreoretinal çekintisi olmayan pigment kümeleri) sadece ayırıcı tanısı yapılması gereken fakat koruyucu tedavi gerektirmeyen lezyonlardır RD na niçin olmazlar Oysa, önceki bölümde sıraladığımız dekolmana hazırlayıcı lezyonlar; ilk kez atnalı yırtıklar ve retina diyalizleri elde etmek üzere, kapaklı retina delikleri, yuvarlak atrofik delikler, kafes tarzı dejeneresanslar, kistik retina püskülleri, bastırmaksızın beyaz dejeneresanslar, çekintili periferik pigment kümeleri ve delikli retinoskizisler, akut AVD belirtileri ve tehlike faktörleri açısından değerlendirilerek gerektiğinde koruyucu tedaviye alınmalıdırlar Türk oftalmoloji derneği