İktisat eski bakanlarından Ufuk Söylemez, Türkiye'de krizin kronikleştiğini belirterek iktisatta önümüzde çok şiddetli bir sonbahar olduğu konusunda uyardı. Açıklanan işsizlik sayılarının hiçbir geçerliliği olmadığını belirten Söylemez, “Şu anda gerçek işsizlik yüzde 25 düzeyinde ve işten çıkarma yasağı kalktığı vakit, sonbaharda acı gerçeklerle yüz yüze kalacağız. Sonbaharda, tekrar yapılandırmalarla iflas ve konkordato ilan etmesi gereken şirketlerin yüzdürülmesinin de artık gerçek yüzünü göstermesinden tasa ediyorum. Bankacılık kesimine bu kadar yüklenmemek gerekiyor” dedi.
Ufuk Söylemez'e iktisadın bugünkü durumunu ve çıkış yollarını sorduk.
– Döviz kurlarındaki oynaklık sürüyor, kurlardaki çıkış eğilimi sürer mi?
Dolarizasyon çığrından çıkmış durumda. Türkiye artık malesef dual denilen çift paralı bir iktisat. Mevduatların yarısından fazlası da yabancı para cinsinden. Olağan dolar ve Euro'dan oluşan sepetteki süratli artışın enflasyonu üst hakikat baskılaması kaçınılmaz. Dolar ulaşımdan yediğimiz ekmeğe kadar zincirleme bir tepkiye neden oluyor zira buğdayı dahi ithal eden bir ülke durumuna geldik ve üretimden uzaklaştık ne yazık ki.
İKTİDAR DOLAR BORÇLANIRSA…
– Bu gelişmelerde faiz siyasetinin tesiri nedir?
Şayet bir iktidar kendi ülkesinde kendi parası yerine yabancı para ile borçlanmak durumunda kalıyorsa, vatandaşların dolarizasyona yönelmesine şaşırmamak lazım. İktidarın buyruk komuta ile faiz indirme ve gerçek eksi faiz siyaseti bugün prestijiyle iflas etmiş görünüyor. Enflasyonun altında TL'ye eksi faiz verilmesi vatandaşı döviz ve altın başta olmak üzere diğer yatırım araçlarına yönlendirmiş durumda.
ÇIKIŞ ERKEN SEÇİMDE
– Peki size nazaran çıkış yolu ne?
Öncelikle tıpış tıpış faizleri artıracaklar. Artırmadıkları takdirde bugünkü tablonun daha kötüsünü görürürüz. Sonbahara gerçek dövizdeki baskının artarak süreceğini öngörüyorum. İkincisi iktisat idaresi çok yıprandı. Kur üzerindeki savlı açıklamalar, aldıkları tüm kararlardan U dönüşü yapmak zorunda kalmaları başta bakan olmak üzere bir iktisat idaresi değişikliğini zarurî kılıyor. Herkes damadını sever, Sayın Albayrak öbür bir bakanlığa kaydırılsa hem kendisi hem de Türkiye iktisadı için daha iyi olur. Lakin temel tahlil Türkiye için parlamenter sisteme dönüşü garanti edecek, Cumhuriyetin kazanımlarına sahip çıkacak bir siyasal iktidarın erken seçimle idareye gelmesidir.
– Erken seçim mi olmalı diyorsunuz?
Evet, erken seçim olmalı, Türkiye bunu götüremez. Sorosçu bölücülerle İhvancı gericiler ortasında sıkışmayacak bir alternatifin demokratik merkezde bir ittifakla çözülebileceğini, bunun da geniş toplumun hasreti olduğunu varsayım ediyorum.
EN RİSKLİ 3. ÜLKE OLDUK
“Sayın Berat Albayrak'ın çizdiği Alice Mükemmeller Diyarında tablosu gerçekçi değil. Türkiye kredi risk primi açısından dünyanın en riskli 3 ülkesi ortasına girdi.”
TENKİDE ‘SEVİNİYORLAR' DEMEK BAŞARISIZ İKTİDARLARIN SON SİLAHIDIR
– “Karamsar beklentisi olanlar sevinmesin, dolar arttı seviniyorlar” üzere bir telaffuz başlamış durumda. İktisadın makus olmasına ülkesini seven biri sevinebilir mi?
Türkiye ekonomik bir buhrana yanlışsız gidiyor. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi denilen ucube sistem Türkiye'yi her alanda açmaza sürükledi. Lakin malesef iktisat konusunda tenkit yapanları seviniyorlar diye ötekileştirmeye çalışıyorlar. Bu cins hamaset söylemleri zayıf ve başarısız iktidarların son silahıdır. Trump idaresi de bakın Çin'i şeytanlaştırarak kaybedeceğini gördüğü seçimlerden kurtulmaya çalışıyor. Bizde de iktisattaki gidişi eleştirenler ötekileştirilmeye düşmanlaştırılmaya çalışılarak toplum kamplaştırılıyor, dışarıda da hamaset kelamları ile dış düşman yaratılmaya çalışılıyor. Her başarısız iktidar bu türlü iç ve dış düşman yaratmaya çalışır.
DOLARDA KAYIT DIŞI VE KARABORSA RİSKİ OLUŞUR
– Kapalıçarşı ile piyasadaki sayılar ortasında dolar fiyatındaki makasın açılması size nazaran neyin işareti?
Bu resmi kur açıklamasının baskı altına alınmak istediğini ve/veya karaborsaya yönelimi gösterir. Bankaların efektiflerden komite alması da parayı bankaya yatırmak yerine yastık altına yahut kayıtdışına yöneltir. Bu iktisat için hiç olumlu değildir. Alınan kararlarla atılan taşın ürkütülen kurbağaya değmediğini gösterir.
Hasret Ermiş Beyhan/Sözcü