Rehberliğe Dayalı Sistemle Okullarda Verimliliği Arttırmak

Rehberliğe Dayalı Sistemle Okullarda Verimliliği Arttırmak GIRIŞ Verimlilik sözcüğünü gitgide daha sık duyar ülkü geldik Ülkemizin kurumsal ve bireysel verimlilik çalışmalarına ihtiyacı var Verimlilik çeşitli kaynaklarda bir mülk veya hizmeti edinmek için katlanılan maliyetlerle, sonunda elde edile çıktının oranı ya da çıktıgirdi olarak tanımlanmaktadır Verimliliğe en fazla ihtiyacı duyulan alanlardan biri de eğitimdir Eğitimde verimliliği arttırmak için farklı alanlara yönlendirilmiş incelemeler yapılmaktadırbu çalışmada ise rehberliğin eğitimde verimi arttırma arabulucu olarak uygulanabilirliği üzerinde durulmuştur II GENEL BAKIŞ Günümüzde eğitimden beklentiler yavaşça değişiyor Artık eğitimli insanların akademik becerilerine yani data ve yeteneklere sahip, bunun yanına insanlarla rahat iletişim kuran, egemen ve grupla iş yapma becerisine sahip, çözümleme eden üretici öbür sosyal etkinliklerde de yer alan kişiler olması bekleniyor Bunun gerçekleşebilmesi için öğrenciye, veliye, öğretmene ve okul yönetimine düşen görevler ver İnsanın gelişme süreci vardır Bu yalnızca fiziksel gelişme değildir Çocuk sahibi olmanın ağır sorumlulukları vardır Anne babalar kendilerini bilinçlendirmelidirler Bir insanın bebeklik döneminden itibaren her yaşta emin davranışları kazanmış olması beklenir, fakat reşitlik çağına girmesine karşın güvensiz, egemen meslek yapma becerisine sahip olmayan kişilere rastlayabiliyoruz İnsanı ilişkilerde kişilikleri değil davranışları değerlendirmek gerekir “Sen çok kötü bir çocuksun yerine “bu yaptığın doğru bir tutum değil Veya “bu yapmış olduğun tutum beni üzüyor, gibi ifadelerin kullanılması uzmanlarca tavsiye ediliyor Sorunlar ne olursa olsun aileler çocuklarıngençlerin bayağılık duygusuna kapılmalarına, özgüvenlerini yitirmelerine sebep olacak laf ve davranışlardan sakınmalıdır Tüm bunların yapılmasının sebebi ekseriyet dönemlerinde öbür sorunlar çıkmaması Okulda reşitlik döneminde olması beklenen davranışları (Katılımcılık, kendine güven duygusal, mesuliyet bilinci, misal davranışlar kazanma, iş başarma becerisi, sosyalleşme, vb)kazandırmada üzerine düşen rolü yerine getirmelidir İnsanın esas gereksinimleri vardır, bu gereksinimleri karşıladıkça kendilerini daha iyi hissedecek sonucunda var olan potansiyellerini açığa çıkararak ve kendisini gerçekleştirecektir Bir kişinin beslenme, barınma, giyinme gibi fizyolojik ve fiziki ihtiyaçları vardır Bazı veliler çocuklarının bu ihtiyaçlarının karşılanmasını yeterli görüyor Ama bunun yanına çocukların, gençlerin hatta yetişkinlerin kendini güvende kavrama bir gruba ait olma ,diğer insanlarca sevilme , öteki insanlarla iyi ilişki kurma, statü kazanma yani kendine saygı duyma ve yetenekleri ve nitelikleri ile takdir edilme gibi ihtiyaçları vardır Bilhassa erginlik döneminin başlarında çevresinde güvendiği ve onlarında ona güvenildiğini hissettiği , sevdiği, kendisini yargılamadığına, olduğu gibi kabul ettiğine inandığı onu destekleyen yetişkinler özlem eder Bu alıcı yetişkinlerin onların olumlu tutum özellikleri kazanmasında katkısı büyüktür Diğer yandan anne, baba, öğretmen gibi yetişkinlerce sürekli eleştirilen, küçümsenen kişiler yetişkinlerin onu anlamadığı düşüncesine kapılarak onlardan uzaklaşmaya başlar, kendini kuytu hissedebileceği bir gruba yönelebilir, sanırım çetelere katılan kişiler bu yüzden hatalı yola sapmış olabilirler Öğrenciler çevresel etkilerle doğuştan olan gelen güven duygularını kaybedebilirler, lakin öğretmenler ve aileler birazcık çaba sarfederek bunu bitmiş kazanmasına muavin olabilir Öğrenciler de şunu bilmeli, herkeste yerine geçmek potansiyeli mevcuttur Manâlı olan onu geliştirebilmek, yaşanan olumsuzluklar her zaman olacak çağrıda bulunmak değildir, negatif bir şeye karşılık pek fazla olumlu olay ve koşul olduğu hatırlanmalı Yetişkinlerin bir model oluşturma görevinin yanısıra danışmanlık görevi de vardır Öğrencilerin sorunlarını velisini ve öğretmenine götürdükleri süre aldıkları tepkiler bununla birlikte danışma ihtiyacı ve isteğini de belirler, sorunun çözümünü bulmasına katkıda bulunmaktan çok öğrenciye aleyhinde yargılayıcı davranan veli ve öğretmen danışmanlık hakkını kaybeder bu nedenle meseleler vaktinde iletilmez, gözden düşmüş sonuçlar ortaya çıktığı süre veli ve öğretmen farkında olur Okulun amacı hayata hazırlamaktır, burada esas bilgiler verilir, istendik davranışlar kazandırılır, öğrenci zamanını nasıl kullanacağını öğrenir, mektep öğrencinin sosyal ve kültürel yönden gelişimine katkıda bulunur, öğrencinin yukarıda belirttiğimiz açıklama, mantıklı düşünme yapma, üretici olma mukayese, yapabilme vb Yetenekleri geliştirmesine katkıda bulunur Öğrenme ortamları öğrencinin mesuliyet aldığı, iştirakçi olduğu, yeni us ürettiği hayatta kazanması istenen özellikleri kazandığı mikro düzeyde bir yaşam ortamı olmalıdır Okulun amacı hayata hazırlamaktır Yapılacak bir organizasyon da öğrencilere tayin vermiştim Bu başarısız oldu lakin ikinci denememizde başarılı oldu Ondan sonrakiler de öğrenciler ben bunu yapayım, öbürü ben de şunu yaparım diyerek görevleri paylaşmaya başladılar Şayet yaptığı şey kolay gelebilir fakat hayatta ondan birşey yapması istenildiğinde eli ayağına karışmayacaktır III REHBERLİĞE DAYALI SİSTEM 19992000 Eğitim yılında Bursa Özel Nilüfer Lisesi 7 sınıflarda 20002001 eğitim yılında 9 sınıflarda rehberliğe dayalı sistem adı verilen bir model geliştirildi Dönem sonlarında deney yapılan şube öğrencilerinin öteki şubelerdeki öğrencilere tarafından daha başarılı oldukları tespit edildi genelde öğrenciler öğrenmeye aleyhinde isteksizdir, keza araba uygulamak için ehliyete gereksinim vardır, mühendislik yerine getirmek için diplomaya gereksinim vardır Ancak annebaba olmak için önemli eğitim çalışması yapılmamaktadır Öğrencilerin birçok özgüvenlerini yitirmiş ve sınıfta kendini kabul ettirme çabası içerisindedir üstelik bunun yanında derslerinde başarılı, sosyal faaliyetlerde etkin, insani ilişkileri iyi öğrenciler vardır Bunlar her ortamda başarılı olurlar Ama bir etraf oluşturup yeterince başarılı olamayan öğrenciler de daha başarılı ışık halkası getirilebilir Dönem başında öğretmen öğrencilerle iyi bir iletişim kurdu Öğretmen öğrencilerine güvendiğini ve değerinde verdiğini hissettirdi Bu dönem takriben iki ay değin sürdü Bu zaman içerisinde öğretme ders esnasında fırsat eğitimini kullanarak değişik hikayelerle, güzel sözlerle, değişik kişisel gelişim kitaplarından alıntılar anlattı Birincil bakışta İngilizce Dersinde vakit çalınıyor gibi gözükse de öğrenciler öğrenmeye aleyhinde yeterince istekli değil Derste 56 dakika bu konulardan bahsedilince öğrenciler zamanla hevesli ülkü geldiler, İngilizce dersine karşısında olan alaka arttı Çünkü bilinçaltlarına bunlar kaydediliyordu İki aylık bir sürenin sonunda velilerle bir toplantı düzenlendi Burada öğrencilere etkin ders alıştırma yolarının öğretileceği belirtildi Velilerin tutumunun nasıl olması gerektiği konusunda veri verildi sonradan her hafta öğrenciler vasıtasıyla öğrencilere bir yazı gönderildi Bu yazıda o hafta yapılan etkinlikler, bir sonraki hafta yapılacak faaliyetler ve etkin irtibat, gelişim psikoloji vb konular yer aldı Görüşme sonrası her veliye ve öğrenciye randevu verildi Burada hoca, öğrenci ve veli beraber görüşerek bir takım kararlar aldı Son kararı öğrencinin vermesine dikkat edildi Natürel daha önce o öğrencinin öğrenme tarzı tespit edilmeye çalışıldı Öğrenme tarzları bir öğrencinin bir konuyu verirken, bir sorunu çözerken kullandığı yaklaşımlardır(oxford, 1992) Kişinin öğrenme yöntemi tercihleridir(Reynolds Grestein,,1992) Sırası Gelmişken ders işlenişinde farklı alanlara yönlendirilmiş usul ve tekniklerden faydalanıldı Rita Dunn 1990 yılında Educational Leadership dergisine verdiği bir mülakatta, öğrencilerin az kalsın her konuyu onların öğrenme tarzına yerinde usul ve tekniklerle verildiği takdirde öğrenebileceklerini belirtmiştir Rita Dunn öğrencilerin bir yöntemde yeterice öğrenemiyorsa, öğrencilerin öğrendikleri yöntemde öğretmeliyiz demiştir Motivasyon sağlanmış, öğrenciler verimli ders egzersiz yöntemlerini öğrenmiş, zamanlarını planlamıştı Artan Bir Şekilde öğrencilerin keza davranışlarındaki keza de derslerindeki olumlu başkalaşım ayrım edilir ışık halkası gelmişti Tekdüzelikten kurtulmak için çeşitli faaliyetler düzenlendi Yolculuk, piknik, yemek yemek vb Veliler bu etkinlikler sonrası öğrencilerin veriminin arttığını belirttiler Bu organizasyonlarda öğrencilerin etkin rol alarak sorululuk bilincinin gelişmesi sağlanmaya çalışıldı Birincil seferinde yeterince başarılı olamadılar Diğerlerinde başardılar Okulun birinci amacı öğrencileri hayata hazırlamaktır Olur Ya de dersler bunun için bir araçtır Öğrencilere kitap okuma alışkanlığı kazandırılmaya çalışıldı Bilhassa kişisel gelişim, bereketli ders egzersiz vb alanlarda kitaplar dağıtılarak öğrencilerin okuması özendirme edildi Öğle tatillerinde derslik gruplara bölünerek gruplarla ayrı ayrı görüşmeler yapıldıO hafta kazandırılmak istenen hedef tavır velilere de bildirilerek evde de gündem oluşturulduAyrıca ders öğretmenlerinden biri de fırsat eğitimini kullanarak o davranışın pekiştirilmesine katkıda bulundu Dönem sonuna gelindiğinde, bazı derslerde fazla başarısız olan öğrencilerin mükemmel notlar aldığı görüldü Sınıfta bazı ruhu oluşmuş ve herkes istekliydi Velilerle yapılan görüşmelerde sağlanan motivasyon sonucu öğrencilerin uyarıya lüzum kalmadan derslerini çalıştığını ve anlatılan süre planlaması ve ders alıştırma tekniklerini kullandıklarını belirttiler Bu teknik dürüst bir şekilde uygulandığında öğrencilerde gözle görülür bir ayrım meydana gelmektedir Sistematize edilip ülke genelindeki bütün eğitim kurumlarında uygulanabilir IV: SONUÇ Motivasyon ve iletişime siklet veren ‘rehberliğe dayalı okul verimliliğini arttırma sistemi’ uygulandığı 20 yedinci sınıf ve 24 dokuzuncu sınıf öğrencisinde olumlu sonuçlar verdiBundan sonra yapılacak araştırmalarla ve misal uygulamalarla yöntem geliştirilip liselerde eğitimin kalitenin artmasına katkıda bulunabilecektir YARARLANILAN KAYNAKLAR BROWN HDouglos, 1984, Principles of Language Learning and Teaching New Jersey, Printice Hall Inc BİLİKTÜ Derya, 2000, Motivasyon, Bursa Hakimiyet İnsan Kaynakları 02072000 DUNN Rita, 1990, Rita Dunn Answers Questions on Learning Styles Educaitonal Leadership 48 ERDEN Münire, YAKMAN, 1997 Eğitim Psikolojisi, Ankara, Arkadaş Yayınevi OXFORD Rebecca L, 1990, Languege Learning Strategtes: What Every Teacher Should Know Massachusetts Heinle & Heinle Publishers REYNOLDS Jim, Martin GERSTEIN , 1992, Learning Style Charecteristics: Lahza Introduotory Workshop The Clearing House 66 SEKMAN MMümin, O SAYGIN, AMAVİŞ 1999, Başarı Üniversitesi Bütün Öğrenciler İçin Metodik Çalışma Teknikleri İstanbul, Arıtan Yayınevi ZİGLAR Zig, 1999, Zirvede Görüşürüz, İstanbul Beyaz Yayınları Özgürlük ERAKKUŞ