Reklamlar ve Çocuklar reklamlar ve çocuklar reklamlardan nasıl etkileniriz çocuk reklamları reklamlardan nasıl etkileniyoruz etkileniyorsunuz Çocuklar mesajlarını nasıl algılıyorlar? Bu durum, yaşlara göre nasıl şartların değişmesi gösteriyor? Çocuklar reklamları mükemmel izleyebiliyorlar, çünkü: dikkatlerini vermeleri için kendilerini zorlamalarına lüzum kalmıyor, ilave bir zahmet gerekmiyor Özellikle, görerek ve yaparak öğrenme becerileri çok gelişmiş olan 5 yaşının altındaki çocuklar, reklamlara bakabiliyorlar “Mesaj görsel işaretlerle aktarılabilen cinsten ise, ve çocuğun kavram dağarcığına uyuyorsa, “tam algılanabiliyor Yaş büyüdükçe sözel beceriler artsa bile, ilk baştaki görsel algı eğilimi çok güçlüyse, görüntüsüne sözünü dinlemeksizin bakma alışkanlığı büyük yaşlarda da devam ediyor Ufak yaşlarda yoğun televizyon seyretme böylece fazla çocukta sözel becerilerin güçlenmesini önlüyor; veya sadece varolan bakmagörme becerilerini ihtiyaç duyulandan fazla güçlendiriyor; bu koşul ömür boyu öyle değişmeksizin sürüyor Sabırsızlık, sonunu bekleyememe, tam anlamadan hareket etme gibi tutum özelliklerinin yaş büyüdükçe kaybolması gerekir; sözel becerilerin gelişimi bu ilerlemenin altyapısını oluşturur Sürekli görsel işleyen bir beyin, sözel becerileri geliştirmekte zorlanabiliyor Bazı çocuklar bu açıdan bilhassa risk taşıyabiliyorlar Ilke olarak 3 yaşın altındaki çocukların televizyon reklamı seyircisi olmalarını istemiyorum Televizyon ve güya durumlarda ortak olmayan, “tekcepheli ilişkiye küçük çocukların öyle ihtiyacı değil Ebeveynler, çocukların reklamla ilgili sezgi ve tutumları (mesela reklamda gördüğü her şeyi dürüst kabul etmeleri veya satın alalım diye tutturmaları) karşı nasıl davranmalılar? Bu türden durumlarda çatışma doğmaması için veya olası çatışmaların giderilmesi için neler yapılmalı? Bu annebabaların çoğunlukla çocuklarının isteklerini nasıl değerlendirdikleriyle ilişkili Reklam çocukları alışverişe özendirici etkenlerden birisi Vitrinler, büyük alışveriş merkezleri, güzel paketler gibi Satın alma dürtüsüne boyun eğmemeyi öğretmek, çocuk eğitiminin önemli bir aşaması: *Hangisi uygun, hangisi makul? *Niçin satın aldığını biliyor mu? *Hangi ihtiyacı için satın alınsın istiyor? Burada çocuğa öğretilen bilinçli seçim gerçekleştirmek Kendini tutmayı öğrenmek Annebabanın model teşkil edebildiği, kararların zamana yayılarak verilebildiği ortamlar, reklamların lüzumsuzu satın aldırıcı etkisine karşı koyabilmek için bir minimum koşul Yalnızca reklamlarda değil, herhangi bir medya aracından (internet, gazete vs) öğrenilen data “öyleymiş gibi kabul ediliyor Güya sihirli ya da ilahi bir kaynaktan geliyormuşçasına inandırıcı olan bu müşteri bilgiler genelgeçer doğru kırıntılarının yanında yayıncının, reklamcının, ya da üreticinin inanmamızı istediği bilgileri de içeriyor Biz de, genelgeçer doğruyu zihnimizden içeri alırken, öteki bilgileri de benzer kesinliğe sahipmiş gibi yanında kabul ediyoruz Aynı sağlamlıkla inanıyoruz Çocuklarda zihinsel mekanizmalar genelgeçer klişelere karşı fazla iletken olduğundan ötürü, bu inandırma işlemi basit oluyor Lakin us böyle bir şey işte Reklamlarda çocuk oyuncuların kullanılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Çocukların, erişkin izleyicilerin mesajlarını algılamalarında nasıl bir etkisi oluyor? Çocukların kullanılması ne derece içten? Reklamda çocukların oynaması, cazibeli ve güzel duygular uyandırıcı bir etki; çocukların artı duygularla ilgili beyin sistemlerini otomatik olarak harekete geçirdiklerini biliyoruz Bir çocuk gördüğümüzde, davranışlarımızın, ses tonumuzun nasıl değiştiğini düşünün bir Gördüğümüz reklama, “etkiye açık olarak yaklaşmamızı sağlıyor Çocuk içeren bir (içeriği kime yönelik olursa olsun), taklit davranışını kolayca doğurabiliyor Çocukların taklit eğiliminin ne dek zinde olduğu malûm Hele gerçek ve hayal ayrımını yapma yetisini az önce bütün kazanmamış (mektep öncesi) çocuklar için neyin taklit edildiği (bizim için) ağırlık taşıyor Filmlerde, reklamlardaki çocukların davranışlarını diğer çocuklar taklit ediyor diye püritence bir yasakçılık taraftarı değilim Daha ziyade diğer insanlara kötü muameleyi özendiren reklamlardan hoşlanmıyorum ya da hayatın gerçeği olan, lakin bir filminde yer alması gerekmeyen bir çok şey var Örneğin, çocukların çalışması ve çocuk işçiler hayatın nahoş bir gerçeği; lakin bunun filminde ele alınarak meşrulaştırılmasını dürüst bulmuyorum Yaz tatilinde çalışan çocuk, babasına yardımcı çocuk yok, “çocuk emekçi burada kastettiğim Çocuklarımızın reklamların içeriğinden etkilenmesini istemiyorsak, bunun en algılama yolu hangi saatlerde ve neleri seyrettiğini anlayışlı olmak, denetlemeyi başaramıyorsak, televizyon izleme saatlerini sınırlama getirmek bir yol olabilir Her televizyonun bir açmakapama düğmesi var Yayıncılardan beklenen ise yayın saatlerinin çocuklara tarafından ayarlanması diğer taraftan son zamanlarda eklenen klipsendromu tartışması var? Klip sendromu tanımı geçersiz, yanıltıcı bir tanım; yani, klip ya da seyrederek otistik olunmuyor Ama dil gelişimini tamamlamamış, iletişimi becerileri tam oturmamış çocukların, günlerini klip kanalları başında geçirmeleri gelişimlerini bozabiliyor; bilhassa sözel becerilerini kısıtlayıcı etkiler yaratabiliyor Genetik yatkınlık içeren çocuklarda bu etkiler otizm belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açıyor Bu tip gelişme gecikmelerine ne kadar erken müdahale edilirse, pek iyi Ama dört yaşından sonradan hiçbir şey yapılamaz vs gibi görüşlerin de o kadar bir geçerliliği değil; gazete başlıklarına yansıtılış şekli annebabaların kafasını karıştırıcı oldu galiba id Peki, ne yapalım? Üç yaşının altındaki çocuklara yemek yemek yedirmek için klip ve seyrettirmek açık havada bir yol bulalım; minik çocukların edilgin ve bakarak izleyen olduğu durumların dışına çıkmalarına asistan olalım Nasıl mı? Oyun ne güne duruyor? Yanına oturup, sıkıntımıza dayanıklılık edip, gözgöze dizdize süre geçirelim Bütün gün mü? Ne olası Lakin, TV karşısında çocuk oyalama ihtiyacı bir “realite ise (ancak pek), 3 yaşından minik çocuklara özel programları arayıp bulsak daha iyi olur ProfDrYankı Yazgan