Reklamların Çocuklar Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Reklamlar, çok sık karşılaştığımız, yaygın olarak kullanılan iletişim süreçlerinden biridir Çocuklar uslu durmadığında rengarenk reklamlar, onları usluca koymak için ara sıra imdadımıza yetişir Jurnal hayatımızın bir parçası haline gelen reklamlar, geniş yelpazesi ile çok geniş kitlelere ulaşabilmektedir Reklam deyip geçtiğimiz, “çocuk biraz onu izlesin, oyalansın dediğimiz şeyler doğrusu çocukları, psikolojik ve davranışsal açıdan büyük ölçüde etkilemektedir Reklamlar ve yayımlayıcılar kendi hedeflerine odaklanıp çocuklar üzerindeki etkilerini göz ardı edebilmektedir Çocukluk dönemi ise, çocukların dış uyaranlara açık olduğu, taze zihinleri ile her şeyi öğrenmeye, örnek almaya, taklit etmeye açık oldukları bir dönemdir Bu dönemde çocuklar, gözlemleyerek, model alarak öğrenirler Çocukların en fazla misal aldıkları kişiler anne ve babalarıdır Bunun yanı sıra televizyonda izlenilen karakterler, çizgi film karakterleri, reklamda izlenilen davranışlar çocukların en çok aldığı kişilerdir Bu kişilik ve davranışlara, çocuklar yoğun bir şekilde maruz kalmaktadır hem de her gün, her saat, her dakika Her yaşa hitap eden reklamlar, çocukları da, büyükleri de ekran başına kilitlemektedir
Bir çocuğun seyrettiği sayısı 20000 adet olarak bulunmuştur 8 yaşın altındaki çocuklar realist değer biçme ve eleştirel değer biçme bakış açısına sahip değildir böylece reklamlar çocukları daha fazla etkilemektedir Reklamda gösterilen ve sunulan bilgilere daha çabuk inanma eğilimleri mevcuttur Bu durumda çocuğun, reklamda gördüğünü uygulaması, reklamda gördüğü nesneden istemesi, aile ile çatışma içine girip istediğini yaptırma çabası zorunlu olacaktır Sağlığa Zararlı besin alışkanlıkları ortaya çıkmakta ve çocukta gördüğünü isteme gibi huylar meydana gelecektir Hele de bir kez “ağlamasın yeter ama alayım! diyip çocuğun dediğini yaptıysak, bu olayın devam etmesi kaçınılmazdır Çocuklar, bu çağda model alarak öğrenir dolayısı ile gördüğü reklamın içeriğini unutmaz ve o ürünü seçim etme olasılığı artar üstelik reklamda çizgi karakterler mevcutsa “anne, bu kahramanda bundan yiyior, içiyor… bende istiyorum gibi cümleler duymamız mecburi olacaktır Çocuk o yaşta gerçekliği tam ayırt edemediği için, izlediği reklamdaki özendirici bilgiler çocuğun zihnine yer eder ve zararlı bir ürünse bile çocuğun aklında özendirici ve sevimli hali ile imajlar oluşturur Bunun yanı sıra, teknoloji baştan sona insanın her şeye sahip olması gerekir yönünde yayılan kavrama ile çocuklar istediği ürünlere sahip olmaya daha çok eğilimlilerdir Bugünlerde, evde karar verici mekanizmanın çocuk olduğunu düşünürsek, çocuğun aile ile çatışmaya girmesi, reklamdaki gördüğü ürünü aldırmak için diretmesi kaçınılmazdır Çocuk aileyi de bu yönde yönlendirdiği için, yapımcıları da 412 yaş arasındaki küçük izleyici kitlesini, minik tüketicileri fazla manâlı bulmaktadır Çocuk reklamı zihnine yerleştirir, içeriğini hatırlar ve o ürünün kendi için dürüst, dinç, yenmesi gereken bir ürün olduğuna karar verir ve bu yönde hareket eder Bu da dengesiz beslenme, sağlığa zararlı beslenme gibi büyük sorunları da beraberinde getirir “Olsun çocuğum ben meslek yaparken izlesin, oyalansın, ayak aşağıda dolanıp işimi engellemesin, ben daha sonra ona o ürünlerin zararlı olduğunu anlatırım diyorsanız, çocuğun bu yönde algısını başkalaşmak fazla şiddet olacaktır Hele ama, günümüzde çocuklara yerinde renkli, görselli, çizgi film kahramanlı, çocuğun ilgisini çekebilecek tarzdaki reklamlar sunuluyorken, çocuğun bu fikirlerden vazgeçmesi zor olacaktır
Reklamlarda yer alan sloganlar, mutlu hayatlar, her yaştan insanı ve özellikle de çocukları tüketmeye itmekte Bu ürün tüketilirse, ne kadar çok şeye sahip olunursa, hayatta o kadar mutlu olunur algısı oluşturmaktadır Dikkat ettiyseniz bir çok reklamda, maksat kitlesi çocuk olmayan ürünlerde bile çocuklar yer alıyor, çocuklar kasıt kitle olarak baz alınıyor Örneğin; araba reklamları, emeklilik, sigorta reklamları… gibi Bu reklamların gaye kitleleri çocuklar değil fakat, çocuklar üzerinden en değerli varlıklarımıza şive yapılarak, değerlerimize aksan yapılarak ürünün satılması sağlanıyor
Peki bu durumda ne yapmalıyız? Çocuğu bırakın, reklamları biz bile izliyoruz diyen aileler; öncelikle alt oysa reklamların olumsuz yönlerinin farkına varıp biz kendimiz izlememekte işe başlayacağız Çünkü, çocuk model alarak öğrenir daha sonra ise, evde çocuk için daha yardımcı etkinlikler, faaliyetler oluşturup elimizden geldiğince çocuğu televizyondan uzaktan tutmalıyız Renkli hikayeler, masal kitapları, boyamalar, oyuncaklar, aile içi edilen sohbetlerle çocuğun zamanını daha bereketli geçirmesini ve daha yararlı şeyler öğrenmesini sağlamalıyız Eğer çok zoraki kalındıysa çocuk reklamları izlerken onun yanında olup, “acaba sence, gerçekte bu ürünü kullanan çocuklar mutlu mu olur? şeklinde sorular yönelterek çocuğu düşünmeye sevk etmeliyiz Bunun yanı sıra biz de reklamlar hakkında açıklamamızı çocuğa yapmalıyız
Dıştan bakıldığında kolay bir konu gibi görülse de çocuğun gelişimini her açıdan olumsuz etkileyen ve tedbir alınması gereken bir konudur Hele de günümüzde, televizyon, bilgisayar, tablet, zeki telefonlar içine itilen, dikkatsizlik edilen çocuklar varken bu konuda daha özenli davranmamız gerekmektedir Bizler ebeveyn olarak daha bilinçli olursak, daha faydalı, daha bilinçli, daha taze düşünebilen nesiller yetiştirebiliriz