Sanat tarihinde pek çok farklı akım ve bu akımların öne çıkan sanatkarları vardır. Şayet özel bir ilginiz yoksa hepsini bilmeniz biraz güç fakat gerçeküstücülük ve René Magritte isminin yeri herkeste bir diğerdir. Birinci defa mi duyuyorsunuz? Olabilir lakin eserlerini eminiz görmüşsünüzdür çünkü kendisi 1898 yılında doğmuş, 1967 yılına kadar yaşamış ve gerçeklik algımızla oynayan sayısız eser vermiştir.
René Magritte yapıtları için düş eseri tarifi kullanılmaktadır. Zira yapıtlarında gerçekliği kaygı, güldürü, değişiklik ve tuhaflık üzere pek çok farklı kavramla başarılı bir biçimde süslemiştir. Fotoğraflarında çocukluk travmalarını ve sahip olduğu felsefi fikirleri yansıttığı için bir an durup baktığınız vakit bilinçaltınızda gizlenmiş hislerinize dokunduğunu hissedersiniz. Magritte, Sambre Nehri’ne atlayarak intihar eden annesini yüzü örtülü bir halde bulmuş, hayatı boyunca bu manzaradan etkilenmiş ve yapıtlarına de yansıtmıştır. Gelin René Magritte’in eserlerinden bazılarına yakından bakalımve kısaca bu yapıtların öykülerini görelim.
René Magritte’in sıra dışı yapıtları ve kıssaları:
The Pilgrim
The Invention of Life
Black Magic
The Collective Invention
Discovery
Man in a Bowler Hat
Golconda
Homesickness
The Blank Signature
Ready-Made Bouquet
The Son of Man
The Arka of Living
The Listening Room
The Lovers
The Treachery of Images
The Pilgrim
1966 yılında yapılmış olan The Pilgrim fotoğrafında René Magritte, Salvador Kolu üzere başka sürrealistlerden farklı olarak stilistik dikkat dağıtıcı ögelerden kaçınmayı hedefledi. Son devir yapıtlarından biri olduğu için onun sanat görüşünü yansıtan en gerçek stratejinin tekrarlama olduğu da açık bir formda görülmektedir.
The Invention of Life
1928 yılında yapılmış olan The Invention of Life fotoğrafında açık bir halde vefat ve ömür kavramlarının görselleştirildiği göze çarpıyor. Resimde bulunan her iki bayan figürü de izleyiciye bakıyor lakin bir tanesi hayat doluyken bir adedinin örtü altında gizemli bir duruş sergilediği görülüyor. Annesi çocuk yaşta intihar eden René Magritte, yapıtlarında yüzü kapalı figürlere sıkça yer vermiştir.
Black Magic
1945 yılında yapılmış olan Black Magic yapıtında resmedilen model, sanatkarın karısıdır. Bu eser birebir vakitte René Magritte’in en başarılı nude çalışması olarak kabul edilir. Kübizm izlerinin açık bir biçimde görüldüğü bu yapıtta bayan vücudu üzerinden bir tabiat tasviri yapılmış ve birebir vakitte izleyenlere erotik çağrışımlar yapılması ön planda tutulmuştur.
The Collective Invention
1934 yılında yapılmış olan The Collective Invention, René Magritte ideolojisinin en net biçimde izleyiciye sunulduğu yapıttır. Fotoğrafta açık bir formda yüzlerce yıllık deniz kızı efsanesi tiye alınmaktadır. Onun karaya vurmuş olması ise gücünün büsbütün ortadan kalktığının ve denizcileri suya gömen hoşluğundan eser kalmadığının bir göstergesidir.
Discovery
1928 yılında yapılmış olan Discovery fotoğrafına her baktığınızda farklı bir ayrıntı yakalamanız mümkün zira burada Magritte, birleşik objeler kavramını ön planda tutarak bir çalışma yapmıştır. Çıplak bayan vücudu üzerindeki damarlı odun yapısı ve birebir vakit vahşilik ile birlikte erotizm katan alev desenleri nereden baksanız güçlü bir hayal gücünün yansımasıdır.
Man in a Bowler Hat
1964 yılında yapılmış olan Man in a Bowler Sınır, René Magritte’in tekrarlama stratejisinde kullandığı balon şapkalı adamlardan bir adedidir. Resimde adamın yüzünün tamamı kuş tarafından kapatılmıştır. Art fonun maviliği ise bu fotoğrafın açık havayı mı yoksa bir stüdyoyu mu tasvir ettiği gizemini saklamaktadır.
Golconda
1953 yılında yapılmış olan Golconda isimli yapıtta açık bir formda görülüyor ki René Magritte gerçeklik algısını büsbütün aksine çevirmekte ve alışılmış olan her şeyi tiye almaktadır. Devrin kıyafetlerini giymiş erkeklerin başarılı perspektif çalışmalarıyla yağmur üzere yağdığının görünmesi resmi adeta canlandıran bir öge.
Homesickness
1940 yılında yapılmış olan Homesickness tablosu, ressamın en dürüst haliyle içinde yaşadıklarını yansıttığı bir eser olarak kabul ediliyor. René Magritte bu fotoğrafta kendi lisanınca hissettiklerini, kayboluşunu ve dahası meskeninde olmasına karşın bir konuta duyduğu hasreti anlatıyor. Fotoğrafın yapıldığı periyotta Nazi işgallerinin sürdüğünü de unutmamak gerekiyor.
The Blank Signature
1965 yılında yapılmış olan The Blank Signature yapıtında gerçeküstücülerin sıkça kullandığı düş tahlilinin görsel bir yansımasını görüyoruz. Görülenin dışında bir de bilinçaltının var olduğu fikri üzerine hazırlanmış bu optik illüzyon, izleyicilere büsbütün tutarsız bir çerçeve sunmasına karşın tekrar de o kadar da yabancı bir şov sunmuyor.
Ready-Made Bouquet
1956 yılında yapılmış olan Ready-Made Bouquet fotoğrafında aslında René Magritte’in fotoğraf hakkındaki bakış açısını net bir biçimde görüyoruz. Ona nazaran resim şiir, şiir ise gizemdir. Onun emeli rastgele bir gizemi çözmek ya da ortaya çıkarmak değil şahsen gizemin kendisini yaratmaktı.
The Son of Man
1946 yılında yapılmış olan The Son of Man, René Magritte’in en bilinen yapıtlarından bir adedidir ve tıpkı vakitte bir otoportredir. Tekrarladığı figürlerden bir tanesi olan melon şapkalı adam bir gökyüzü duvarının önünde durmakta ve yüzü yeşil bir elma ile kapanmaktadır. Sol dirseğinin geriye hakikat biraz bükülü olması ise dikkat gerektiren bir ayrıntı.
The Arka of Living
1967 yılında yapılmış olan The Arka of Living, sanatkarın öldüğü yıl resmettiği yapıtlardan bir tanesi. Art plandaki görünüm ve başsız beden tanıdık figürler olsa da balon baş oldukça dikkat cazip. Bu yapıtın küçük günahlar ve büyük günahların toplum üzerindeki tesirlerine sürreal bir bakış olduğu kabul ediliyor.
The Listening Room
1952 yılında yapılmış olan The Listening Room yapıtının başrolünde öteki pek çok fotoğrafta olduğu üzere yeşil bir elma görüyoruz. Bu sefer bu yan figür tüm odayı kaplıyor. René Magritte’in yapıtlarında gizem yaratmak için kullandığı yeşil elma figürü bu fotoğrafta başkalarından farklı olarak çok ancak çok daha büyük bir gizemin üstünü örtüyor.
The Lovers
1928 yılında yapılmış olan The Lovers, René Magritte tarafından yapılan iki yapıtlık bir seridir. İkincisi ise bu fotoğraflardan ortasında en bilinen. Yüzleri örtüyle kapalı olan çiftin öpüşmesinin resmedildiği bu yapıtta figürlerin görünen ve görünmeyen her bir uzvu aslında sanatkarın mevt, aşk ve hayat üzerine yorumudur.
The Treachery of Images
1929 yılında yapılmış olan The Treachery of Images, tablosunda bir pipo ve altında Fransızca ‘Bu bir pipo değildir.’ yazısı bulunmaktadır. Sürrealizm için gerçek bir başyapıt olarak kabul edilen bu eser, klasik yapılar üzerinden üç istikametli bir paradoksu izleyiciye sunmaktadır.
Gerçeküstücülük akımının en değerli temsilcilerinden bir tanesi olan René Magritte’in her bakışınızda farklı bir ayrıntı yakalayabileceğiniz eserlerinden kimilerini listeleyerek kısaca öykülerinden bahsettik. René Magritte ve yapıtları hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Ünlü Nedimeler Tablosu'nun enteresan kıssası ve özelliklerini bu içeriğimizden okuyabilirsiniz: