iltasyazilim
FD Üye
Reşat Nuri Güntekin
Doğum 25 Kasım 1889İstanbul
Ölüm 7 Aralık 1956Londra
Meslek Yazar, siyasetçi
Dönem Cumhuriyet Dönemi
Reşat Nuri Güntekin, Cumhuriyet döneminin önde gelen roman, hikaye ve tiyatro yazarıdır Müfettişlik yaptığı için Anadolu'yu bir kamera gibi izledi ve bu sayede Anadolu insanı yakından tanıdı Eserlerinde Anadolu'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele aldı 1950 yılında UNESCO ’nun Türkiye temsilcisi ve talebe müfettişi olarak Paris ’e gitti Paris kültür ateşeliği yaptı 1939'da ise Çanakkale milletvekili olarak TBMM'de bulundu Bu görevini 1946'ya kadar sürdürdü
HAYATI
1889 yılında İstanbul ’un Üsküdar semtinde doğan Güntekin, birincil öğrenimine Üsküdar Selimiye ’de başladı ve peşinde Çanakkale mahalle mektebine kaydoldu Burada bir buçuk yıl dek kaldıktan sonradan İzmir ’de Frerler Mektebi ’ne gitti ve burada okulu bitirmeden girdiği bir sınavı kazanarak İstanbul Darülfunun Edebiyat Şubesi ’ne geçti 1912 yılında burada mezun olan Güntekin, ilk görevine Bursa ’da Fransızca öğretmeni olarak başladı Ardından İstanbul ’a gelerek değişik okullarda Fransızca, Türkçe, felsefe ve pedagoji öğretmenliği yaptı
1927 yılında Ulusal Eğitim Bakanlığı müfettişliğine atama edildi ve Çanakkale ’den milletvekili seçilene kadar bu görevini sürdürdü İki dönem milletvekilliği yaptıktan sonradan her yerde döndüğü müfettişliğe başmüfettiş olarak devam etti 1954 yılında emekliye ayrıldıktan sonra yakalandığı akciğer kanserinden kurtulamadı ve 1956 yılında hayatını kaybetti Kabri Karacaahmet Mezarlığı ’ndadır
EDEBI KİŞİLİĞİ
Edebiyata olan ilgisi çocuk yaşta başlamış olan Güntekin ’in, bu hevesi Halit Ziya Uşaklığil ’in kitaplarıyla pekişmiştir Babasının memuriyeti dolayısıyla öyle çok kent ve kasaba gezmiş olan Reşat Nuri, edindiği bu gözlemleri kitaplarında varlıklı bir araç gereç olarak kullanmıştır
Genç Kalemler ’e yazdığı birincil makalesi ile edebiyat dünyasına girmiş olan Güntekin, La pensee turque dergisi ve Süre Gazetesi ’ne edebiyata bilhassa tiyatroya dair makaleler de yazmıştır
Ilk hikayesi ‘ ’Eski Ahbap ’ ’, birincil romanı ‘ ’Harebelerin Çiçeği ’ ’ , ilk piyesi ise ‘ ’Reel Yiğitlik ’ ’ adlı eserleridir Yalnız Reşat Nuri ’ye belli başlı şöhretini kazandıran ‘ ’Çalıkuşu ’ ’ adlı romanıdır Zaman gazetesinde yayınlandıktan sonradan 1922 yılında kitap halinde yayımlanan Çalıkuşu, bu tarihten günümüze dek sürekli olarak okuyucuların ilgisini çeken ve en fazla basılan romanlar arasına girmiştir
192324 yıllarında bir grup arkadaşı ile beraber ‘ ’Kelebek ’ ’ adlı haftalık espri dergisini çıkarmıştır Bundan sonradan tiyatro, öykü, roman, mizah, tenkit, tercüme, uygunluk, antoloji, sözlük alanlarında öyle fazla kitap yayımlamış ve dergilerde yazıları çıkmıştır
KALEM DİLİ
Ilk bakışta aşk konusu üstüne belirlenmiş gibi görünen romanları, fiilen verilmek istenen mesajların kişi ve olaylar ile örülmüş yazinsal metinleridir Bu bakımdan genel anlamıyla tezli roman kategorisine giren yazıları, öncelikle Çalıkuşu elde etmek üzere romanlarının çoğunun Türk okuyucusu kadar derhal her dönemde sevilerek okunmasının nedeni bu eserlerin sevgi, acıma ve şefkat duyguları ile tamamlanmış olmasındadır
Birincil romanlarında anlatımında duygu ağrılıklı iken daha sonraki dönemlerde yazdığı romanlarında duygu yönü dikkatsizlik edilerek toplum meselelerini ön plana çıkarmıştır Bu açıdan bakıldığında Güntekin ’in eserlerinin içtimai eleştiri romanı olarak değerlendirmek mümkün olduğu gibi yer yer ironik bir açıklama ile bu tenkidi de desteklemektedir
Genelde alışılmış roman yapısı içinde kalan eserlerinin neredeyse tamamında kahramanlardan birinin ağzından nakletmiştir Roman kahramanları aralarında öğretmenler, memurlar, doktorlar ve subayların bambaşka bir yeri vardır ve bilhassa öğretmenler ve doktorlar Güntekin ’in romanlarında yüceltilmiştir
Anadolu ’nun hemencecik her bölgesine eserlerinde geniş yer veren Reşat Nuri, romanlarının konuları bakımından da zenginlik göstermektedir
Oyunlarının bir kısmı banal mektep piyesleri iken ekserisi profesyonel sahneler için yazılmış olan eserlerdir Konularının birçok romanları ile paralellik göstermektedir
ESERLERİ
Romanları; Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe, Rahat El, Damga, Akşam Güneşi, Bir Kadın Düşmanı, Yeşil Gece, Acımak, Yaprak Dökümü, Kan Davası, Son Barınak, Harabelerin Çiçeği, Eski Rahatsızlık
Hikayeleri; Recm, Gençlik ve Çekicilik, Roçilk Bey, Eski Ahbap, Sönmüş Yıldızlar, Tanrı Misafiri, Leyla ile Mecnun, Klasik İşler
Tiyatroları; Gönül, Hançer, Kızıl Şenlik, İstiklal, Bir Köy Hocası, Ağlamaklı Kız, Hülleci, Taş Parçası, Bir Yağmur Gecesi, Ümidin Güneşi, Ücret Hırsızı, Yol Geçen Hanı, Kırçiçeği *
Doğum 25 Kasım 1889İstanbul
Ölüm 7 Aralık 1956Londra
Meslek Yazar, siyasetçi
Dönem Cumhuriyet Dönemi
Reşat Nuri Güntekin, Cumhuriyet döneminin önde gelen roman, hikaye ve tiyatro yazarıdır Müfettişlik yaptığı için Anadolu'yu bir kamera gibi izledi ve bu sayede Anadolu insanı yakından tanıdı Eserlerinde Anadolu'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele aldı 1950 yılında UNESCO ’nun Türkiye temsilcisi ve talebe müfettişi olarak Paris ’e gitti Paris kültür ateşeliği yaptı 1939'da ise Çanakkale milletvekili olarak TBMM'de bulundu Bu görevini 1946'ya kadar sürdürdü
HAYATI
1889 yılında İstanbul ’un Üsküdar semtinde doğan Güntekin, birincil öğrenimine Üsküdar Selimiye ’de başladı ve peşinde Çanakkale mahalle mektebine kaydoldu Burada bir buçuk yıl dek kaldıktan sonradan İzmir ’de Frerler Mektebi ’ne gitti ve burada okulu bitirmeden girdiği bir sınavı kazanarak İstanbul Darülfunun Edebiyat Şubesi ’ne geçti 1912 yılında burada mezun olan Güntekin, ilk görevine Bursa ’da Fransızca öğretmeni olarak başladı Ardından İstanbul ’a gelerek değişik okullarda Fransızca, Türkçe, felsefe ve pedagoji öğretmenliği yaptı
1927 yılında Ulusal Eğitim Bakanlığı müfettişliğine atama edildi ve Çanakkale ’den milletvekili seçilene kadar bu görevini sürdürdü İki dönem milletvekilliği yaptıktan sonradan her yerde döndüğü müfettişliğe başmüfettiş olarak devam etti 1954 yılında emekliye ayrıldıktan sonra yakalandığı akciğer kanserinden kurtulamadı ve 1956 yılında hayatını kaybetti Kabri Karacaahmet Mezarlığı ’ndadır
EDEBI KİŞİLİĞİ
Edebiyata olan ilgisi çocuk yaşta başlamış olan Güntekin ’in, bu hevesi Halit Ziya Uşaklığil ’in kitaplarıyla pekişmiştir Babasının memuriyeti dolayısıyla öyle çok kent ve kasaba gezmiş olan Reşat Nuri, edindiği bu gözlemleri kitaplarında varlıklı bir araç gereç olarak kullanmıştır
Genç Kalemler ’e yazdığı birincil makalesi ile edebiyat dünyasına girmiş olan Güntekin, La pensee turque dergisi ve Süre Gazetesi ’ne edebiyata bilhassa tiyatroya dair makaleler de yazmıştır
Ilk hikayesi ‘ ’Eski Ahbap ’ ’, birincil romanı ‘ ’Harebelerin Çiçeği ’ ’ , ilk piyesi ise ‘ ’Reel Yiğitlik ’ ’ adlı eserleridir Yalnız Reşat Nuri ’ye belli başlı şöhretini kazandıran ‘ ’Çalıkuşu ’ ’ adlı romanıdır Zaman gazetesinde yayınlandıktan sonradan 1922 yılında kitap halinde yayımlanan Çalıkuşu, bu tarihten günümüze dek sürekli olarak okuyucuların ilgisini çeken ve en fazla basılan romanlar arasına girmiştir
192324 yıllarında bir grup arkadaşı ile beraber ‘ ’Kelebek ’ ’ adlı haftalık espri dergisini çıkarmıştır Bundan sonradan tiyatro, öykü, roman, mizah, tenkit, tercüme, uygunluk, antoloji, sözlük alanlarında öyle fazla kitap yayımlamış ve dergilerde yazıları çıkmıştır
KALEM DİLİ
Ilk bakışta aşk konusu üstüne belirlenmiş gibi görünen romanları, fiilen verilmek istenen mesajların kişi ve olaylar ile örülmüş yazinsal metinleridir Bu bakımdan genel anlamıyla tezli roman kategorisine giren yazıları, öncelikle Çalıkuşu elde etmek üzere romanlarının çoğunun Türk okuyucusu kadar derhal her dönemde sevilerek okunmasının nedeni bu eserlerin sevgi, acıma ve şefkat duyguları ile tamamlanmış olmasındadır
Birincil romanlarında anlatımında duygu ağrılıklı iken daha sonraki dönemlerde yazdığı romanlarında duygu yönü dikkatsizlik edilerek toplum meselelerini ön plana çıkarmıştır Bu açıdan bakıldığında Güntekin ’in eserlerinin içtimai eleştiri romanı olarak değerlendirmek mümkün olduğu gibi yer yer ironik bir açıklama ile bu tenkidi de desteklemektedir
Genelde alışılmış roman yapısı içinde kalan eserlerinin neredeyse tamamında kahramanlardan birinin ağzından nakletmiştir Roman kahramanları aralarında öğretmenler, memurlar, doktorlar ve subayların bambaşka bir yeri vardır ve bilhassa öğretmenler ve doktorlar Güntekin ’in romanlarında yüceltilmiştir
Anadolu ’nun hemencecik her bölgesine eserlerinde geniş yer veren Reşat Nuri, romanlarının konuları bakımından da zenginlik göstermektedir
Oyunlarının bir kısmı banal mektep piyesleri iken ekserisi profesyonel sahneler için yazılmış olan eserlerdir Konularının birçok romanları ile paralellik göstermektedir
ESERLERİ
Romanları; Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe, Rahat El, Damga, Akşam Güneşi, Bir Kadın Düşmanı, Yeşil Gece, Acımak, Yaprak Dökümü, Kan Davası, Son Barınak, Harabelerin Çiçeği, Eski Rahatsızlık
Hikayeleri; Recm, Gençlik ve Çekicilik, Roçilk Bey, Eski Ahbap, Sönmüş Yıldızlar, Tanrı Misafiri, Leyla ile Mecnun, Klasik İşler
Tiyatroları; Gönül, Hançer, Kızıl Şenlik, İstiklal, Bir Köy Hocası, Ağlamaklı Kız, Hülleci, Taş Parçası, Bir Yağmur Gecesi, Ümidin Güneşi, Ücret Hırsızı, Yol Geçen Hanı, Kırçiçeği *