Reşat Nuri Guntekin Edebi Kişiliği ve Eserleri

Reşat Nuri Guntekin

Doğum 25 Kasım 1889İstanbul
Olum 7 Aralık 1956Londra
Meslek Yazar, siyasetci
Donem Cumhuriyet Donemi
Reşat Nuri Guntekin, Cumhuriyet doneminin onde gelen roman, hikaye ve tiyatro yazarıdır Mufettişlik yaptığı icin Anadolu'yu bir kamera gibi izledi ve bu sayede Anadolu insanı yakından tanıdı Eserlerinde Anadolu'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele aldı 1950 yılında UNESCO ’nun Turkiye temsilcisi ve talebe mufettişi olarak Paris ’e gitti Paris kultur ateşeliği yaptı 1939'da ise Canakkale milletvekili olarak TBMM'de bulundu Bu gorevini 1946'ya kadar surdurdu

HAYATI
1889 yılında İstanbul ’un Uskudar semtinde doğan Guntekin, ilk oğrenimine Uskudar Selimiye ’de başladı ve ardından Canakkale mahalle mektebine kaydoldu Burada bir bucuk yıl kadar kaldıktan sonra İzmir ’de Frerler Mektebi ’ne gitti ve burada okulu bitirmeden girdiği bir sınavı kazanarak İstanbul Darulfunun Edebiyat Şubesi ’ne gecti 1912 yılında burada mezun olan Guntekin, ilk gorevine Bursa ’da Fransızca oğretmeni olarak başladı Ardından İstanbul ’a gelerek ceşitli okullarda Fransızca, Turkce, felsefe ve pedagoji oğretmenliği yaptı

1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığı mufettişliğine tayin edildi ve Canakkale ’den milletvekili secilene kadar bu gorevini surdurdu İki donem milletvekilliği yaptıktan sonra yeniden donduğu mufettişliğe başmufettiş olarak devam etti 1954 yılında emekliye ayrıldıktan sonra yakalandığı akciğer kanserinden kurtulamadı ve 1956 yılında hayatını kaybetti Kabri Karacaahmet Mezarlığı ’ndadır

EDEBİ KİŞİLİĞİ
Edebiyata olan ilgisi cocuk yaşta başlamış olan Guntekin ’in, bu hevesi Halit Ziya Uşaklığil ’in kitaplarıyla pekişmiştir Babasının memuriyeti dolayısıyla pek cok şehir ve kasaba gezmiş olan Reşat Nuri, edindiği bu gozlemleri kitaplarında zengin bir malzeme olarak kullanmıştır

Genc Kalemler ’e yazdığı ilk makalesi ile edebiyat dunyasına girmiş olan Guntekin, La pensee turque dergisi ve Zaman Gazetesi ’ne edebiyata ozellikle tiyatroya dair makaleler de yazmıştır

İlk hikayesi ‘ ’Eski Ahbap ’ ’, ilk romanı ‘ ’Harebelerin Ciceği ’ ’ , ilk piyesi ise ‘ ’Hakiki Kahramanlık ’ ’ adlı eserleridir Yalnız Reşat Nuri ’ye asıl şohretini kazandıran ‘ ’Calıkuşu ’ ’ adlı romanıdır Vakit gazetesinde yayınlandıktan sonra 1922 yılında kitap halinde yayımlanan Calıkuşu, bu tarihten gunumuze kadar surekli olarak okuyucuların ilgisini ceken ve en cok basılan romanlar arasına girmiştir

192324 yıllarında bir grup arkadaşı ile beraber ‘ ’Kelebek ’ ’ adlı haftalık mizah dergisini cıkarmıştır Bundan sonra tiyatro, hikaye, roman, mizah, tenkit, tercume, uyarlama, antoloji, sozluk alanlarında pek cok kitap yayımlamış ve dergilerde yazıları cıkmıştır

KALEM DİLİ
İlk bakışta aşk konusu uzerine kurulmuş gibi gorunen romanları, gercekte verilmek istenen mesajların şahıs ve olaylar ile orulmuş edebi metinleridir Bu bakımdan genel anlamıyla tezli roman kategorisine giren yazıları, başta Calıkuşu olmak uzere romanlarının coğunun Turk okuyucusu tarafından hemen her donemde sevilerek okunmasının nedeni bu eserlerin sevgi, merhamet ve şefkat duyguları ile işlenmiş olmasındadır

İlk romanlarında anlatımında duygu ağrılıklı iken daha sonraki donemlerde yazdığı romanlarında duygu yonu ihmal edilerek toplum meselelerini on plana cıkarmıştır Bu acıdan bakıldığında Guntekin ’in eserlerinin ictimai tenkit romanı olarak değerlendirmek mumkun olduğu gibi yer yer ironik bir ifade ile bu tenkidi de desteklemektedir

Genellikle klasik roman yapısı icinde kalan eserlerinin neredeyse tamamında kahramanlardan birinin ağzından nakletmiştir Roman kahramanları arasında oğretmenler, memurlar, doktorlar ve subayların ayrı bir yeri vardır ve ozellikle oğretmenler ve doktorlar Guntekin ’in romanlarında yuceltilmiştir

Anadolu ’nun hemen her bolgesine eserlerinde geniş yer veren Reşat Nuri, romanlarının konuları bakımından da zenginlik gostermektedir

Oyunlarının bir kısmı sıradan okul piyesleri iken ekserisi profesyonel sahneler icin yazılmış olan eserlerdir Konularının coğu romanları ile paralellik gostermektedir

ESERLERİ
Romanları; Calıkuşu, Dudaktan Kalbe, Gizli El, Damga, Akşam Guneşi, Bir Kadın Duşmanı, Yeşil Gece, Acımak, Yaprak Dokumu, Kan Davası, Son Sığınak, Harabelerin Ciceği, Eski Hastalık

Hikayeleri; Recm, Genclik ve Guzellik, Rocilk Bey, Eski Ahbap, Sonmuş Yıldızlar, Tanrı Misafiri, Leyla ile Mecnun, Olağan İşler

Tiyatroları; Gonul, Hancer, Kızıl Şenlik, İstiklal, Bir Koy Hocası, Ağlayan Kız, Hulleci, Taş Parcası, Bir Yağmur Gecesi, Umidin Guneşi, Vergi Hırsızı, Yol Gecen Hanı, Kırciceği