Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
REŞAT NURİ GÜNTEKİN
Cumhuriyet dönemi yazarlarımızdan Yazdığı, çevirdiği, kitap biçimine girmiş ya da dergi, gazete sayfalarında, tiyatro repertuvarlarında kalmış eserlerinin toplamı yüzü bulan Reşat Nuri Güntekin, Anadolu'daki yaşamı ve toplusal sorunları ele almış, insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtabilmiş bir yazardır Romanlarında sayısız insan tipi yaratmış, genelde erkek olan kahramanlarını, dış görünümlerinden çok psikolojik özellikleriyle yansıtabilmiştir Mizaha daha geniş yer verdiği öykülerinde de aşk, yalnızlık, fedakârlık, dostluk, ihanet gibi temalar kullanmıştır
Reşat Nuri Güntekin, 27 Kasım 1889'da askeri doktor olan Nuri Bey ile Erzurum valisi Yaver Paşa'nın kızı Lütfiye Hanım'ın oğlu olarak İstanbul Kanatlarımın Altında'da doğdu Babasının mesleği nedeniyle çocukluk yılları her tarafında birçok il gezdi İlköğrenimini Çanakkale'de Mektebi İptidai'de yaptı Sonra eğitimine Mektebi Sultani (Galatasaray Lisesi) ve İzmir'de bir Frerler okulunda devam etti 1912 yılında Darülfünunı Osmanî Ulumı Edebiyat Fakültesi'ni bitirdi
Ilk Olarak Bursa'da başlayan öğretmenlik hayatına 1927 yılına kadar çoğu okulda devam etti Bu okullar arasında İstanbul Beşiktaş İttihat ve Terakki Mektebi, Fatih Vakfı Kebir Mektebi, Akşemseddin Mektebi, Feneryolu Muradı Hâmis Mektebi, Osman Gazi Paşa Mektebi, Vefa Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi, Çamlıca Kız Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi ve Galatasaray Lisesi bulunmaktadır Türkçe ve Fransızca öğretmenliğinin yanında 1916 ile 1919 yılları aralarında Erenköy Kız Lisesi'nde ve Vefa Lisesi'nde müdürlük de yapmıştı
Yazı hayatına I Dünya Savaşı'nın sonlarında başlayan Reşat Nuri Güntekin'nin birincil eseri Eski Ahbapisimli uzun hikaye, 1917'de Dikendergisinde yayınlandı 18191919'da Vakit gazetesinde Temaşa Haftalarıbaşlığıyla tiyatro eleştirileri yazdı Bu dönemde Şair, Nedim, Büyük Mecmua, İnci, Diken dergileri ile Dersaadet ve Zaman gazetelerinde yayınlanan öykü, roman ve oyunlarında kendi adının yanısıra Hayrettin Rüştü, Mehmet Ferit, Cemil Nimetgibi takma isimler kullanıyordu Mizah ve magazin yazılarını da Ateşböceği, Ağustosböceği, Yıldızböceğigibi isimlerle yayınladı Ilk romanı olan Çalıkuşunu 1923 yılında yazdı Bu romanı önce İstanbul Kızıadıyla oyun olarak yazmıştı O dönem koşullarında sahneye konulması olası olmayınca romana dönüştürdü Türk edebiyatında gerçekçi romana yönelimin ilk örneklerinden olan Çalıkuşu, dili, anlatımdaki rahatlığı, hissi yanlarıyla uzun yıllar güncelliğini koruyan bir eser oldu Sinema ve televizyona da uyarlandı Arkasında 1924'te Damgave Dudaktan Kalbeve 1926'da da Akşam Güneşiadlı romanlarını yayımladı
Reşat Nuri Güntekin, 1927 yılında maarif müfettişi olarak tüm Anadolu'yu dolaştı ve Dil Heyeti'yle birlikte bazı çalışmalar yürüttü Yazdığı romanlarda Anadolu'da yaptığı gezilerin izleri bulunmaktadır Birçok insan tanımış olması ve görevi sebebiyle çoğu şehirde bulunması onun daha iyi gözlem yapmasına ve hikâyelerindeki karakterlerin daha realist olmasına zemin hazırlamıştır1927'den sonraki romanlarında da üslubunun temel yapısını değiştirmeden toplumsal sorunlara değinmiştir Hem gezilerini kaleme aldığı Anadolu Notlarıadlı kitabını sonra 1936 yılında yayımlamıştır 1928 yılında Acımakadlı romanını yazdıktan sonradan yaklaşık 10 yıl yazmaya ara verdi Bu dönem politikaya girerek 1939 yılında Çanakkale milletvekili seçildi Ünlü eseri Yaprak Dökümünü de aynı sene yazdı 1946 yılına dek milletvekilliği yaptıktan sonradan 1947 yılında Milli Eğitim Başmüfettişliği'ne getirildi Benzer yıl Cumhuriyet Millet Partisi'nin Ankara'da yayımlanan Halkadlı gazetesinin İstanbul kolu olan Memleketgazetesini çıkardı
1950 yılında Paris'te Kültür Ateşesi ve UNESCO'da Türkiye temsilcisi olan Güntekin, 1954 yılında emekliye ayrıldı Bir vakit İstanbul Şehir Halkı Tiyatroları'nda edebi komite üyeliği yaptı Kendisine akciğer kanseri teşhisi konulduktan daha sonra çare için Londra'ya gitti ancak hastalığına yenik düşerek 7 Aralık 1956 tarihinde vefat etti 13 Aralık 1956'da Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi
Eserleri
Roman:
Çalıkuşu (1923), Rahat El (1924), Damga (1924), Dudaktan Kalbe (1924), Akşam Güneşi (1926), Bir Kadın Düşmanı (1927), Yeşil Gece (1928), Merhamet Etmek (1928), Yaprak Dökümü (1939), Kızılcık Dalları (1944), Gökyüzü (1935), Eski Rahatsızlık (1938), Alev Gecesi (1953), Değirmen (1944), Miskinler Tekkesi (1946), Harabelerin Çiçeği (1953), Kavak Yelleri (ölümünden sonra 1961), Son Sığınak (ölümünden sonradan 1961), Kan Davası (ölümünden sonradan 1962)
Öykü:
Gençlik ve Güzellik (1919), Roçild Bey (1919), Eski Ahbap (1919), Tanrı Misafiri (1927), Sönmüş Yıldızlar (1928), Leyla ile Mecnun (1928), Klasik İşler (1930)
Oyunlar:
Hançer (1920), Eski Rüya (1922), Ümidin Güneşi (1924), Gazeteci DüşmanıŞemsiye HırsızıIhtiyar Serseri (Üç oyun birarada, 1925), Taş Parçası (1926), Hülleci (1933), Bir Köy Hocası (1928), Babür Şah ’ın Seccadesi (1931), Bir Kır Eğlencesi (1931), Ümit Mektebinde (1931), Afet AleyhindeGözdağıEski Borç (Üç oyun birarada, 1931), İstiklal (1933), Ödenti Hırsızı (1933), Bir Yağmur Gecesi (1943) *
Cumhuriyet dönemi yazarlarımızdan Yazdığı, çevirdiği, kitap biçimine girmiş ya da dergi, gazete sayfalarında, tiyatro repertuvarlarında kalmış eserlerinin toplamı yüzü bulan Reşat Nuri Güntekin, Anadolu'daki yaşamı ve toplusal sorunları ele almış, insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtabilmiş bir yazardır Romanlarında sayısız insan tipi yaratmış, genelde erkek olan kahramanlarını, dış görünümlerinden çok psikolojik özellikleriyle yansıtabilmiştir Mizaha daha geniş yer verdiği öykülerinde de aşk, yalnızlık, fedakârlık, dostluk, ihanet gibi temalar kullanmıştır
Reşat Nuri Güntekin, 27 Kasım 1889'da askeri doktor olan Nuri Bey ile Erzurum valisi Yaver Paşa'nın kızı Lütfiye Hanım'ın oğlu olarak İstanbul Kanatlarımın Altında'da doğdu Babasının mesleği nedeniyle çocukluk yılları her tarafında birçok il gezdi İlköğrenimini Çanakkale'de Mektebi İptidai'de yaptı Sonra eğitimine Mektebi Sultani (Galatasaray Lisesi) ve İzmir'de bir Frerler okulunda devam etti 1912 yılında Darülfünunı Osmanî Ulumı Edebiyat Fakültesi'ni bitirdi
Ilk Olarak Bursa'da başlayan öğretmenlik hayatına 1927 yılına kadar çoğu okulda devam etti Bu okullar arasında İstanbul Beşiktaş İttihat ve Terakki Mektebi, Fatih Vakfı Kebir Mektebi, Akşemseddin Mektebi, Feneryolu Muradı Hâmis Mektebi, Osman Gazi Paşa Mektebi, Vefa Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi, Çamlıca Kız Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi ve Galatasaray Lisesi bulunmaktadır Türkçe ve Fransızca öğretmenliğinin yanında 1916 ile 1919 yılları aralarında Erenköy Kız Lisesi'nde ve Vefa Lisesi'nde müdürlük de yapmıştı
Yazı hayatına I Dünya Savaşı'nın sonlarında başlayan Reşat Nuri Güntekin'nin birincil eseri Eski Ahbapisimli uzun hikaye, 1917'de Dikendergisinde yayınlandı 18191919'da Vakit gazetesinde Temaşa Haftalarıbaşlığıyla tiyatro eleştirileri yazdı Bu dönemde Şair, Nedim, Büyük Mecmua, İnci, Diken dergileri ile Dersaadet ve Zaman gazetelerinde yayınlanan öykü, roman ve oyunlarında kendi adının yanısıra Hayrettin Rüştü, Mehmet Ferit, Cemil Nimetgibi takma isimler kullanıyordu Mizah ve magazin yazılarını da Ateşböceği, Ağustosböceği, Yıldızböceğigibi isimlerle yayınladı Ilk romanı olan Çalıkuşunu 1923 yılında yazdı Bu romanı önce İstanbul Kızıadıyla oyun olarak yazmıştı O dönem koşullarında sahneye konulması olası olmayınca romana dönüştürdü Türk edebiyatında gerçekçi romana yönelimin ilk örneklerinden olan Çalıkuşu, dili, anlatımdaki rahatlığı, hissi yanlarıyla uzun yıllar güncelliğini koruyan bir eser oldu Sinema ve televizyona da uyarlandı Arkasında 1924'te Damgave Dudaktan Kalbeve 1926'da da Akşam Güneşiadlı romanlarını yayımladı
Reşat Nuri Güntekin, 1927 yılında maarif müfettişi olarak tüm Anadolu'yu dolaştı ve Dil Heyeti'yle birlikte bazı çalışmalar yürüttü Yazdığı romanlarda Anadolu'da yaptığı gezilerin izleri bulunmaktadır Birçok insan tanımış olması ve görevi sebebiyle çoğu şehirde bulunması onun daha iyi gözlem yapmasına ve hikâyelerindeki karakterlerin daha realist olmasına zemin hazırlamıştır1927'den sonraki romanlarında da üslubunun temel yapısını değiştirmeden toplumsal sorunlara değinmiştir Hem gezilerini kaleme aldığı Anadolu Notlarıadlı kitabını sonra 1936 yılında yayımlamıştır 1928 yılında Acımakadlı romanını yazdıktan sonradan yaklaşık 10 yıl yazmaya ara verdi Bu dönem politikaya girerek 1939 yılında Çanakkale milletvekili seçildi Ünlü eseri Yaprak Dökümünü de aynı sene yazdı 1946 yılına dek milletvekilliği yaptıktan sonradan 1947 yılında Milli Eğitim Başmüfettişliği'ne getirildi Benzer yıl Cumhuriyet Millet Partisi'nin Ankara'da yayımlanan Halkadlı gazetesinin İstanbul kolu olan Memleketgazetesini çıkardı
1950 yılında Paris'te Kültür Ateşesi ve UNESCO'da Türkiye temsilcisi olan Güntekin, 1954 yılında emekliye ayrıldı Bir vakit İstanbul Şehir Halkı Tiyatroları'nda edebi komite üyeliği yaptı Kendisine akciğer kanseri teşhisi konulduktan daha sonra çare için Londra'ya gitti ancak hastalığına yenik düşerek 7 Aralık 1956 tarihinde vefat etti 13 Aralık 1956'da Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi
Eserleri
Roman:
Çalıkuşu (1923), Rahat El (1924), Damga (1924), Dudaktan Kalbe (1924), Akşam Güneşi (1926), Bir Kadın Düşmanı (1927), Yeşil Gece (1928), Merhamet Etmek (1928), Yaprak Dökümü (1939), Kızılcık Dalları (1944), Gökyüzü (1935), Eski Rahatsızlık (1938), Alev Gecesi (1953), Değirmen (1944), Miskinler Tekkesi (1946), Harabelerin Çiçeği (1953), Kavak Yelleri (ölümünden sonra 1961), Son Sığınak (ölümünden sonradan 1961), Kan Davası (ölümünden sonradan 1962)
Öykü:
Gençlik ve Güzellik (1919), Roçild Bey (1919), Eski Ahbap (1919), Tanrı Misafiri (1927), Sönmüş Yıldızlar (1928), Leyla ile Mecnun (1928), Klasik İşler (1930)
Oyunlar:
Hançer (1920), Eski Rüya (1922), Ümidin Güneşi (1924), Gazeteci DüşmanıŞemsiye HırsızıIhtiyar Serseri (Üç oyun birarada, 1925), Taş Parçası (1926), Hülleci (1933), Bir Köy Hocası (1928), Babür Şah ’ın Seccadesi (1931), Bir Kır Eğlencesi (1931), Ümit Mektebinde (1931), Afet AleyhindeGözdağıEski Borç (Üç oyun birarada, 1931), İstiklal (1933), Ödenti Hırsızı (1933), Bir Yağmur Gecesi (1943) *
