Reuters'tan seçim öncesi dikkat çeken analiz: 'HDP kilit parti olmayı sürdürüyor'

Geçen günlerde CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin'in "HDP'ye bakanlık elbette verilir" kelamları tartışma yaratmıştı. Altılı masada yer alan YETERLİ Parti'nin Küme Başkanvekili Musavat Dervişoğlu bu açıklamanın akabinde reaksiyon göstermiş ve bu açıklamayı, "Densizlik, hadsizlik ve prensiplere saygısızlık" olarak nitelendirmişti. HDP ise bu tartışmaların akabinde bakanlık konusunda rastgele bir talepleri olmadığını vurguladı.

KILIÇDAROĞLU'NUN GÜCÜ ARTIYOR MU?

Muhalefet, adayını şimdi açıklamasa da, kimi anketlere nazaran, muhalefetin "temsilcisi" pozisyonuna gelen Kemal Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan karşısındaki gücü artmış görünüyor. Fakat Reuters'ın görüşüne başvurduğu dört kamuoyu yoklama şirketine nazaran bu oyların da mevcut durumda yeniden meclis çoğunluğu ve Cumhurbaşkanlığı'ndan oluşan iktidarı alabilecek güçte olup olmadığıni söylemek için erken.

Anketlere nazaran ayrıyeten son aylarda minimum fiyata yapılan artışlar ve memur artırımlarının tesiriyle iktidarın oylarında bir ölçü kıpırdanma olduğu gözleniyor ancak son noktada hem Millet hem de Cumhur ittifakında besbelli bir öne çıkış yok.

"Bu kurallar altında biz bugün (eylül başı) seçim olsa ve seçime girsek Cumhur İttifakı'nın milletvekili sayısıyla, Millet İttifakı'nın milletvekili sayısı ortasında dikkate bedel bir fark olmayacak" diyen Metropoll Lideri Özer Sencar kelamlarını şöyle sürdürdü:

"(Millet İttifakı) anayasayı değiştirecek bir çoğunluk üretemiyor... Anayasayı değiştirecek bir çoğunluk için kabaca %63 civarında oya gereksinim var... Millet İttifakı'nın güçlü bir takviyesi yoksa HDP olmadan karar çıkaramazlar."

"MUHALEFET REHAVATE SÜRÜKLENMEMELİ"

Sencar, ağustos ayındaki ankete nazaran AKP oylarının son üç aydır yükselişte olduğunu ve 3.5 puanlık artış kaydettiğini söyledi. Sencar ayrıyeten, yalnızca Erdoğan ve Kılıçdaroğlu karşılaştırılarak yapılan bir ankette CHP'nin parti oylarına yansımasa da cumhurbaşkanı adayı olarak Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan'ın önünde gittiğini kaydetti.

Öte yandan, Erdoğan'ın attığı birtakım adımların halkta olumlu karşılığını az da olsa bulduğunu, bu nedenle de muhalefetin dikkatli olması gerektiğini söyleyen Sencar'a nazaran, AKP kitlesinin toplumsal medyaya çok fazla aşina olmaması nedeniyle hükümetin Kemal Kılıçdaroğlu dediği için yapılan şeylerden haberi olmuyor. Bu nedenle Sencar'a nazaran toplumsal medyadaki muhalif tablo muhalefeti rehavete sürüklememeli.

"Kısaca bizim bulgularımızla (AK Parti) son dört ayda kararsızlar dağıtılmadan yüzde 25'ten kabaca yüzde 29'a çıktı" diyen Sencar şu değerlendirmeyi yaptı:

"Kılıçdaroğlu, ağustos ayında Erdoğan'dan 6 puan üstte. Siyaset sahnesinde Meral Hanım'ın cumhurbaşkanı adayı olmayacağını açıklayarak siyaset sahnesindeki oyun kurucu özelliğini kaybetmesiyle boşalan yeri Kemal Beyefendi doldurdu... Bu koşullar altında bugün bu pazar seçim olsa ve seçime girsek Cumhur İttifakı'nın milletvekili sayısıyla Millet İttifakı'nın milletvekili sayısı ortasında dikkate paha bir fark olmayacak. HDP'yle öteki sol partiler birleşirlerse bir ittifak oluşurursa onlar da yüzde 14-15'e tırmanabilirler."

"HDP seçmeni hala seçimin kilit seçmeni olarak duruyor" diyen MAK Araştırma Lideri Mehmet Ali Kulat'a nazaran ise AKP oyları yılın başından beri yapılan sekiz araştırmada yüzde 27 ile yüzde 29 ortasında seyretti.

Kulat'ın verdiği bilgiye nazaran, "CHP ise yılın başından bu yana yüzde 25 ile yüzde 28 ortasında seyretti ve şu anda AK Parti ile başbabaş hale gelmiş durumda."

"MUHALEFET İKTİDARA TAKVİYE VEREN SEÇMENİ HAFİFE ALMAMALI"

Gezici Araştırma Yöneticisi Murat Gezici'ye nazaran muhalefetin, iktidara dayanak veren seçmenin hislerini hafife almaması gerekiyor.

"Güncel duruma baktığımızda iktidarın bir oy artışı olmadığını ama mevcut oylarını da koruduğunu görüyoruz" diyen Gezici, kelamlarını şöyle sürdürdü:

"Özellikle son aylarda dış siyasette işbirliğine dayalı alakaları geliştirmeye çalışması, seçmen ile daha ağır bir empati kurmaya başlaması ve kararsız seçmenlere odaklanması, seçmen kitlesi nezdinde 'Erdoğan, doğruları bulmaya çalışıyor' algısını canlandırdı."

Gezici, "Eski Türkiye diyebileceğimiz periyoda dair canlı bir hafızaya sahip olan ve iktidara oy vermeyi sürdüren seçmen adeta ürkek bir güvercin üzere davranıyor...Evet çok önemli bir ekonomik kriz var, müthiş bir enflasyon var; lakin kültürel-simgesel alanın gücünü de ihmal etmemek gerekiyor" diye konuştu.

HDP'nin seçimin yazgısını belirleyip belirlemeyeceği istikametindeki bir soruya ise Gezici, "HDP seçmeni en kararlı seçmen kümesini oluşturuyor. İkinci cins bir oylamada HDP'nin yüzde 22'sinin Cumhur İttifakı'na, kalan yüzde 78'sinin ise Millet İttifakı'na oy vereceğini öngörüyoruz" diyerek, mevcut durumda Millet İttifakı'nı desteklemesini beklediği karşılığını verdi.

Gezici şöyle devam etti:

"Kürtlerin Türkiye'deki oranı neredeyse yüzde 22 ve onların da yüzde 55'i hala AK Parti'ye oy veriyor. Yüzde 30'u HDP'ye, yüzde 15'i ise başka siyasi partilere oy veriyor. Kürtlerin bir kısmı hala Erdoğan'ı önder olarak görüyor, bir kısmı da mevcutlar ortasında Erdoğan karsısındakine oy veririm diyor. Kürtlerin nereye oy vereceği o yüzden aşikâr ve bu manada seçimlerin yazgısı üzerinde belirleyici değiller."

HDP HER BASAMAKTA DEĞERLİ OLACAK

Avrasya Kamuoyu Araştırma Lideri Kemal Özkiraz, AKP'nin oylarında hafif bir artış yaşandığını lakin manalı bir artışın olmadığını belirterek, "Uzunca bir müddettir esasen muhalefet toplamıyla Cumhur İttifakı toplamı sabitlenmiş üzere gözüküyor" dedi.

HDP tarafında değerli olanın aday çıkartıp çıkartamayacağı olduğuna işaret eden Özkiraz, "HDP seçmeninin yüzde 75'i Kemal Kılıçdaroğlu'na oy veririm diyor Erdoğan'ın karşısında. Geri kalan yüzde 25'in çok büyük bir kısmı da partinin kurumsal kararını bekleyecek. Ancak parti takviye kararı açıkladığında muhtemelen yüzde 95'lere yakın bir takviye olacak muhalefetin adaylığına" diye konuştu.

"HDP'nin hali, kurumsal tutumu seçimin ne kadar farkla biteceğini belirleyecek" diyen Özkiraz kelamlarını cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tipine atıfta bulunarak, "HDP altılı masaya on beş gün evvel mi kazandıracak? On beş gün sonra mı kazandıracak?" diye sürdürdü.

Özkiraz da sistemin şu anda muhalefette olan partilerin yasama organında denetimi ele alabilmesi için mecliste 360 sandalye ile çoğunluğu elde edebilmesi gerektiğini belirterek, "Seçim sonrasında sistemi değiştirmek için HDP kümesine muhtaçlık var. Yani HDP her şartta muhalefetin gereksinim duyduğu bir pozisyonda olacak. Sorun cumhurbaşkanını seçtirmek değil, O cumhurbaşkanını bir de çalıştırabilmek sorun. Onun için herkes seçimden sonra HDP'yle mecburen bir oturacak" dedi.

HDP'NİN SEÇİM TAVRI VE ADAY TARİFİ

Partisinin seçim stratejisi ile ilgili Reuters'ın sorularını yanıtlayan HDP Küme Başkanvekili Saruhan Oluç, meclis ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin farklı dinamikleri olacağını tabir etti.

"Mesela parlamento seçimlerinde biz HDP olarak kendi ittifaklarımız dışında rastgele bir ittifak arayışında değiliz. Yani Millet İttifakı, Cumhur İttifakı ile bir alakamız yok parlamento seçimleri için. Lakin cumhurbaşkanlığı seçimi farklı" diyen Oluç kelamlarını şöyle sürdürdü:

"Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde 50 artı 1 oya muhtaçlık var. Münasebetiyle burada kendi adayımızla elde edeceğimiz sonuçtan daha değerlisi ortak adaylarla elde edilecek sonuçtur. O yüzden de biz geçtiğimiz yıl bir deklarasyon yaptık."

Oluç, partisinin cumhurbaşkanı adayı tarifini işe şu biçimde yaptı:

"İsim günü geldiğinde tartışılacaktır. İsim kıymetsiz demiyoruz. İsimden daha değerlisi seçilecek kişinin Türkiye'nin yeni periyodunda yapması gereken işler üzerine anlaşılması gerekiyor. (Bunlar) güçlü bir demokrasi. Yani güçlü bir mahallî ve merkezi demokrasinin inşa edilmesi, tarafsız ve bağımsız bir yargı, hukukun üstünlüğü ve hukuk devletinin sağlanması, Kürt meselesinde demokratik bir tahlilin ortaya çıkarılması. Bunun için en azından kimi adımların atılacağının ilan edilmesi."

AKP: DAHA ALANA İNMEDİK

Üst seviye bir AKP'li yetkili de anketlerin daima değişkenlik gösterdiğini ve vakit içinde olumlu trendin görüleceğini belirterek, enflasyon üzere meselelerin tüm dünyada olduğunu ve halkın bunu gördüğünü söyledi.

HDP'nin seçim sürecindeki ehemmiyeti konusunda ise tıpkı yetkili, "Kürtlerden bizi destekleyen kıymetli bir kesim var, kimse bunu yabana atmasın. Tabi Doğu ve Güneydoğu'dan daha çok oy almak için biz de daha çok uğraş göstereceğiz. Ancak yalnızca onlara yönelik değil, tüm Türkiye'deki seçmeni kazanmaya çalışacağız, reaksiyonlu olan eski seçmeni, küskün olan seçmenimizi. Uzun bir süreç var ve daha önemli olarak alana bile inmedik" diye konuştu.

Kamuoyu araştırmacısı Gezici de bu mevzuda HDP'den fazla "merkez seçmenin" ehemmiyetine dikkat çekti. Gezici, HDP'nin oylarının nasıl bir tercihte bulunacağının az çok kestirilebildiğini, bu nedenle Doğu Karadeniz ve İç Anadolu'daki merkez seçmenin seçimlerin bahtında belirleyici olacağını söz etti.