Rizenin Yemekleri

RİZE BÖLGESEL YEMEKLERİ



Rize'nin en sevilen sebzesi kara lahanadır Keza mısır ekmeği, otuzdan fazla yemeği yapılan hamsi, koz kaldıran, kaymaktan yapılan hoşmeri mahallî yemekleridir Bölgeye özgü yemeklerden biride muhlamadır; mısır unu, tereyağı ve koloti peynirinden yapılan muhlama yöre sofrasının baş yemeğidir Bunlardan başka bölgeye özgü bir sebze olan karalahanadan üretilen yemekler vardır; lahanadan açık sarma, çohala, guli çorbası, helle çorbası, husli çorbası, lahana dolması, lahana ezmesi, lahana haşlaması, lahana rağtikosu, lahana sarması, lahana yemeği, princili lahana, sarma, dövme lahana gibi toplam 18 türlü yemek yemek yapılır

Bölgede yetişen fasulye, kabak ve arap kapağı, patlıcan, domates ve pırasadan sebze yemekleri; bu sebzelerden hem pazı, salatalık, şalgam ve tomarıdan turşu yapılır

Hayvanların etinden çoban kavurması, kıkırdak, et yahnisi, et yemeği, kavurma; sütünden yoğurt, süzme yoğurt, carmi (bir değişiklik peynir) kurç (bir çeşit peynir) Minci, koloti peynir (şekli yuvarlaktır; ortası yumuşak, kenarları serttir) gibi gıda maddeleri; kıymak, mezus, minci kurusu, minci yemeği, portihala (loğusa ineğin sütünden üretilen bir çeşit tatlı) yapılır

Rize yemek tarifleri

Ayran Doğraması : Mısır ekmeğinin yoğurda doğramak suretiyle hazırlanır

Çılbır : Süt tereyağı ve un kullanılır Yağa süt konulur darı unu dökülür vurulur; üzerine ağ dökülür

Çırıhta : Tatlı çeşidi Hamur yuvarlak kesilir Yağda kızartıldıktan sonra üstüne şerbet dökülür Soğuyunca yenir

Çirmulis : Yağ eritilir Mısır ekmeğinin içi yağla ezilir

Fasulya Tavalisi : Fasulyenin veya turşusunun tavada kavrulmasıyla yapılır


Hamsi buğulama : Hamsiler temizlenir, kılçıkları çıkarılır, yıkanıp durulanır Bir kabın içine yeterince tuzlu, karabiber, ince kıyılmış maydanoz ve taze soğanları koyup karıştırılır Durulanmış hamsileri içine katıp harmanlanır Karışım 1015 dakika dek oda ısısında bekletilip yayvan bir tepsiye konur Kalan harç üstüne yayılır Limon ve domatesler ve biberler ince dilimler halinde kesip üstüne dizilir Zeytinyağı gezdirip kapağı kapatılır 15 dakika kadar hafif ateşte pişrildikten daha sonra sıcak olarak servis yapılır

Hamsi Köfte: Hamsiler temizlenip yıkanır kılçıkları çıkarılır Fazla az su ile hafifçe haşlanır, süzdürülürİçine ufalanmış ekmek içi, kıyılmış maydanoz, yumurtalar, tuz, karabiber konup yoğrulur Yumurta büyüklüğünde parçalar halinde köfte sekline getirilir Mısır ununa bulanığ kavgalı yağda kızartılır

Hamsi Kuşu : Hamsinin kılçıkları çıkarılır Yeşil soğan pazı maydanoz darı unu sıcak su kara biber ile birlikte köfte biçiminde yoğrulur Zeytinyağında kızartılır

Hamsili Pilav: Hamsi ve iç pilavla yapılır İç pilav pirinç yağ ve tuzla kavrulmak suretiyle hazırlanır Pilava soğan fıstık kuş üzümü şeker baharat konur Maydanoz kullanıldığı da olur Ançuez kılçıkları çıkarılıp ikiye ayrılır Yarısı pilavın altına yarısı üstüne dizildikten sonra pişirilir

Hamsikoli : Hamsili ekmek Pazı fazla az karalahana ince doğranmış taze soğan eksik yağ ve tuz mısır unu ile yoğrulur İçersine kılçıkları çıkarılmış hamsi karıştırılır Çoğunlukla sıcak olarak salata ile yenir


Ançuez Tavalisi : Hamsi pazı ile karıştırılır tavada yağda kızartılır

Ormanlı Hamsi : Hamsi pazı nane ve maydanozla yapılan yemek yemek

Haviçi : Darı unundan yapılır Süt kaynatılır mısır unu yavaşça üstüne dökülür kaynatılır muhallebi gibi olur

Herse : Tatlı çeşidi Arpa bulgur dövülerek sütle pişirilir pilav haline gelir üzerine şeker şerbeti dökülür

Hoşmer : Kaymaktan yapılır Kaymağa mısır unu vurulur karıştılır kaynatılır

Kabak Çorbası : Kabak ince doğranır yağ katılır suda pişirilir

Kabak Felisi : Tatlı çeşidi Kabak ince ince kesilir emrindeki yanlamasına dizilir üzerine şerbet dökülür üzeri kapatıldıktan sonra kaynatılır

Kabak Sütlisi : Tatlı çeşidi Bir değişiklik kabak sütlacıdır Kabak sütte ezilir içine şeker konulduktan sonra kaynatılmak suretiyle yapılır

Koliva : Suda kaynatılmış darı

Korkota Çarbası : Korkata mısırın iri parçalara bölünenlerine denir Korkota bol suda pişirilir İçine tereyağı ayran eklenir Piştikten sonra tereyağında salça ezdirilir üstünde gezdirilir

Lahana Çorbası (Vurma Lahana) : Barbunya fasulyesi akşamdan suya konur Kara su denilen kısmı sabahleyin dökülür Lahana ayıklanır yıkanır iç yağı ve pirinçle beraber kaynar suya konur Piştikten sonradan acı biber katılır Mikserle vurulur azıcık darı unu dökülür tereyağı ile pişirilir

Lahana Haşlaması : Yine barbunya fasulyesi akşamdan suya konur Sabahleyin suyu dökülür Lahana yıkanır temizlenir fasulyeye katılarak pişirilir suyu süzülür pirinci konur kaynar İç yağı tuz konur darı ekmeği doğranır Kepçe ile vurulduktan sonra azıcık kaynatılır

Minci : Bir çeşitlilik peynir Sade veya yağla karıştırılmak suretiyle ekmekle birlikte yenir

Muhlama : Darı unu tereyağı peynir ya da minciden yapılır Tavada darı unu yağda kavrulur İçersine su ile birlikte peynir ya da minci dökülür; pişirilir üzerine tereyağı dökülür

Paluze : Tatlı çeşidi Nişastadan yapılır Sütlaç kıvamındadır

Papara : Mısır unundan yapılır Su kaynatılır içersine ağır ağır darı unu dökülür karıştırılır kaı ışık halkası gelir Pişince ortasına tereyağı konur

Pasmanika : Patlatılmış mısır

Pekmezli Kabak : Tatlı çeşidi Beyaz kabak dilimleri son kaynamada pekmezin içine atılmak suretiyle yapılır

Pepeçura : Tatlı çeşidi Üzüm suyundan yapılan pelte kıvamında yapılır

Sarma: (Lahana Sarması) Kara lahanadan yapılan dolma Lahana hafif haşlanır pirinç karabiber maydanoz soğan et va salça yoğrulur lahana ile sarıldıktan daha sonra az miktarda su ile pişirilir

Tavali : Pazının yağda kavrulması ile yapılır

Kaynak:Rize Halk Müziği Şairleri ve Halk Kültürü,Süleyman Kazmaz *