Roman Nedir ? Romanın Özellikleri Nelerdir

ROMAN NEDİR?

İnsanın ya da çevrenin karakterlerini, göreneklerini inceleyen, serüvenlerini anlatan, duygu ve tutkularını çözümleyen, kurmaca veya hakiki olaylara dayanan uzun edebî türe ve bu türde yazılı eserlere roman denir Türkçe'ye Fransızca'dan geçmiştir

Belirlenmiş bir tarihsel veya coğrafi çevre içindeki belli bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, bu insan ya da insanların iç ve dış yaşantılarını muhakkak bir kronolojik, mantıksal, hissi veya sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen ve kesin bir uzunluğu aşan anlatılar için kullanılan edebi terimdir Yazınsal türler içinde en yenisidir Çünkü matbaanın bulunması ve kentsoylu bir okur kitlesinin ortaya çıkmasından sonra gelişmiştir

Tanımlanması baskı bir yazınsal türdür Gelişmesini tamamlamamış tek türdür denebilir Bunun bir nedeni romanın tarihsel koşullara bağlı olması, diğer nedeni ise yazarına geniş bir özgürlük ve deney alanı bırakmasındandır Romanın ataları aralarında nesirsel özellikler içeren Petronius ’un Satyricon (1 ’inci yüzyıl) ve Apuleius ’un Metamorphoseon ’u (2 ’nci yüzyıl) gösterilir Roman düzyazıyla yazılır Anlatılan olaylar yiğitlik öyküleri yok, bayağı insanların günlük yaşantılarıdır Anlatılan olaylar, saraylar ve savaş alanları gibi epik mekanlarda yok, sokaklar, evler, meyhaneler gibi bayağı mekanlarda geçer Olaylara yön veren tanrılar yok, şahısların kendi tavır, tavır, duygu ve düşünceleridir Kullanılan dil, nazım türlerinde olduğu gibi ağdalı yok jurnal ve sıradandır

Roman tarihe en bağlı edebiyat türüdür Toplumsal, politik olaylar gelişmelerle de yakın ilişkidedir Romanın tarihe yan oluşu, fazla köklü bir geçmişi olmayan yeni bir sınıfın, yani burjuvazinin kendine tarih içinde bir geçmiş, şu anda ve gelecek kurma çabasından doğmuş olmasında yatar 18 asır romanlarının çoğu, burjuvazinin aristokrasiye karşısında mücadelesinde kullanılmak üzere kaleme küskün metinler gibidir

Roman, işte böylece, felsefe ve sanattan anlamsız inançları kovmak ve bunların yerine akıl ve gerçeği aşmak isteyen bir kültürel dönüşümün ürünüdür bu nedenle toplumların gelişimine, yani tarihe kopmaz biçimde bağlıdır İnsanı, öncelikle toplumsal ve tarihsel bir varlık olarak konu alan birincil sanat türüdür

Romanlar konu, üslup, yazıldığı dönem bakımından dağıtılmış türlere ayrılabilir

Üslup Bakımından;

1Romantik Roman: Şahısların duygularını, arzularını, düşüncelerini sadece kendilerine ait, candan doğal ve gerçek olgular gibi görür Mesela Sir Walter Scott ’un tarihsel romanları, JeanJacques Rousseau ’nun eserleri ve Goethe ’nin Genç Werther ’in Acıları romanı gibi

2Gerçekçi Roman: Romantik romandan ayrı ayrı kuru ve şüpheci bir anlatım ve fikir yapısı taşır Balzac ve Stendhal ’in romanları bu üsluptadır

3Doğalcı Roman: Üslup bakımından gerçekçi romana aynı Olanın olduğu gibi yazılmasını öngörür Emile Zola ve Guy de Maupassant romanları doğalcı romanlardır


4Estetik Roman: Belirli biçim ve anlatım kaygıları ile yazılmış romanlardır Gustave Flaubert estetik romanın en kayda değer yazarıdır

5İzlenimci Roman: Öteki üsluplardan ayrı ayrı eşyanın ve dış olayların kendi nesnel gerçeklikleriyle insanların bunları kavrama biçimleri arasındaki farkları ortaya çıkarmaya yönelir Yani dış gerçeklerden fazla, duyu ve duygulara, iç yaşantının betimlenmesine öncelik verir Ford Madox Ford ’un romanları izlenimciliğin en sistematik ürünleridir

6Dışavurumcu Roman:20 yüzyılda ortaya çıkmıştır Ekspresyonizm toplumsal kimliklerin reddedilmesi ve insan yaşamını belirleyen toplum karşıtı ya da uygarlık karşıtı güçlerin öne çıkarılmasıyla belirlenirDostoyevski,Franz Kafka,Samuel Beckett ve Bertold Brecht ’in romanları bu türün örneklerindendir

7Yeni Roman:
Fiilen dışavurumculuğun izlerini taşır Bilhassa 1930 ardından birincil örnekleri görülmeye başlandı Kendisinden önceki akımlardan hiçbirine benzemeyen, yazma deneyini, hatta romanın olanaksızlığını romanın ana konusu haline getiren romanlardır Yeni roman, yazma eyleminin kendisini sorgulamaya yönelir Alain RobbeGrillet, Michel Butor, Claude Simon, Philippe Soller, Julio Cortazar gibi yazarlar bunu denemişlerdir

Konu Bakımından;
Konusu bakımından roman tarihsel roman pikaresk roman şehvetli roman, gotik roman, ruhbilimsel roman töre romanı, yaradılış romanıtürlerine ayrılır

1Tarihsel Roman: Uzak bir geçmişte yaşanan olayları konu alır Fakat tarihten daha derinlerde yatan insanla ilgili daha evresel bir gerçeği tahlil etmek nedeniyle da yazılı olabililer Tarihi romanların örnekleri aralarında Walter Scott ’un romanlarını, Tolstoy ’un Savaş ve Uzlaştırma ’ını, Stendhal ’in Parma Manastırı ’nı sayabiliriz Bu türün kayda değer örnekleri arasında Lesage ’nin Gil Blas de Santilane ’ın Serüvenleri, Defoe ’nun Şanslı Metres ’i, Thomas Mann ’ın Dolandırıcı Felix Krull ’un İtirafları ’nı sayabiliriz

2Duygusal Roman: İnsanın duygusal yaşamını yüksek ve dikkatli bir üslupla betimleyen romanlardır Ara Sıra bu türde yazarın kendi duygularıyla, okurun duygularını sömürmesi ön plana çıkar Laurence Sterne ’in Fransa ve İtalya ’da Hissi Gezi adlı eseri, Rousseau ’nun romanları, Madame de La Fayette ’in Prenses de Cleves ’i bu türe örnek gösterilebilir

3Gotik Roman: Gotik roman, İngiliz ve Amerikan romancılığına özgü bir türdür 18 yüzyılın akılcılığına karşı çıkan bir türdür Karanlık, korkutucu, çılgınlıklarla dolu bir ortamda geçen kanlı, şeytani, sihirsel olayları konu alır Horace Walpole ’un Otranto Şatosu, Mary Shelley ’in Frankenstein adlı romanları bu türün örnekleridir Gotik romanın günümüzdeki uzantıları bilimkurgu ve harika roman olarak gösterilebilir

4Ruhbilimsel roman:Kişilerin ruhsal durumlarını tamamen çözümlemeye çalışan romanlardır Daha soğukkanlı ve denetimli oluşuyla duygusal romandan ayrılır Abbe Prevost ’un Manon Lescaut adlı eseriyle Fransız edebiyatında açılan psikolojik roman çığırı diğer ülke romancılarını da etkilemiştir Paul Bourget ’in romanları da bu türe örnektir *