bilgisayarci
FD Üye

Geçtiğimiz günlerde 'askeri operasyona' başladığını açıklamasıyla birlikte Ukrayna'yı işgal eden Rusya, Çernobil nükleer santralini de ele geçirdi. Savaş tüm ciddiyetiyle sürerken, akıllara ister istemez şu soru geliyor: Bölge kazara bombalansa ne olur? Bilim insanları yanıtladı.
Ukraynalı yetkililere nazaran bölgedeki radyasyon düzeyi 16 kat arttı.
Ancak geçtiğimiz günlerde Çernobil'i de ele geçiren Rus tarafı bu tezleri yalanlıyor.
Ukraynalı yetkililere nazaran bölge bombalanırsa tüm Avrupa için felaket olacak...
İçişleri Bakanlığı danışmanı ve eski bakan yardımcısı Anton Gerashchenko, 24 Şubat Perşembe sabahı Facebook'ta şunları yazdı:
'İşgalcilerin topçu atışları sonucunda nükleer atık depolama tesisi yok edilirse, radyoaktif toz Ukrayna, Beyaz Rusya ve AB ülkelerinin topraklarını kaplayabilir!'
Öte yandan birtakım uzmanlar, durumun o kadar da vahim olmadığını savunuyor.
ABD merkezli Telaşlı Bilim İnsanları Birliği'nin (Union of Concerned Scientists) nükleer güç güvenliği yöneticisi Edwin Lyman şu tabirleri kullandı:
'Önemli ölçüde radyoaktif gerecin harekete geçmesi için reaktörü hapseden yapının kazara bombalanmasından daha fazlasının gerekeceğini düşünüyorum.'
Bu ortada, bölgede bir vakitler santrali beslemek için kullanılan radyoaktif elementler, daha kararlı elementlere dönüşmeye ve bu süreçte ısı salmaya devam ediyor.
Independent Türkçe'nin haberine nazaran Lyman, 'En önemli kaygı, kullanılmış yakıtın ıslak depolama prosedürüyle depolanması. Zira bu muhtemelen alandaki en ağır radyoaktif malzeme' diye konuştu:
'Soğutmada bir aksama olursa yahut suyun boşalmasını sağlayan havuzda bir çatlak varsa, o vakit bu yakıt daha da ısınabilir ve yanabilir. Muhtemelen en büyük tehdit bu.'
'Bölgedeki tozun tipi büyük tehdit oluşturmuyor'
Bilim insanı ayrıyeten, Ukraynalı yetkililerin bölgede şu anki radyasyon düzeyiyle ilgili kaygılarını de kıymetlendirdi. Yetkililer askeri araçların savurduğu radyoaktif tozun tesis etrafında radyasyon düzeyini artırdığını söylemişti.
Ancak Lyman'a nazaran, bölgedeki tozun türü büyük tehdit oluşturmuyor.
'Bunlar genelde o kadar hareketli olmayan gereçlerdir, yoksa çoktan uçup gitmişlerdi' diyen Lyman, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Yani muhtemelen çok uzağa dağılmayan ağır toprak parçacıkları. Lakin radyasyon düzeylerinde süreksiz bir artışa neden olabilir. Bu daha düşük bir mümkünlük ve bilgiler bunun gerçek olup olmadığını gösterecek.
Lyman, radyasyon düzeyindeki süreksiz bir artışın da insan sıhhati için muhtemelen risk teşkil etmeyeceğini kelamlarına ekledi.
'Nükleer santrallerin savaş periyotlarında risk teşkil ettiğine dair değerli bir mesaj'
Bunun yanı sıra bilim insanı, Çernobil üzerinde ağırlaşan tartışmanın, nükleer santrallerin savaş periyotlarında risk teşkil ettiğine dair değerli bir bildiri taşıdığını belirtti:
'Nükleer güç santrallerinin savaş devirlerinde maksat olma potansiyeli, sahiden dikkate alınması gereken bir durum.'
'Ülkedeki nükleer santraller kazara vurulabilir'
Rus birliklerinin Çernobil'e girişiyle ülke genelinde nükleer tesislerin kazara vurulma mümkünlüğü tartışma konusu olmuştu.
Ukraynalı güvenlik uzmanı Dmytro Gumenyuk, Donbas'ta yüksek hassasiyetli silahların olmadığını ve nükleer tesislerin kazara vurulma ihtimalinin yüksek olabileceğini söylemişti.
Ülkedeki toplam 4 santralde elektriğin yüzde 52'sini sağlayan 15 nükleer reaktör mevcut. Bu tesisler kuzeybatıda Khelnitsky ve Rivne ile güneyde Zaporizhzhia ve Güney Ukrayna santralleri.
Zaporizhzhia'daki tesis Donetsk'teki cephe çizgisinden yalnızca 240 kilometre, Güney Ukrayna tesisi ise 260 kilometre uzakta.
Zaporizhzhia tesisinin Avrupa'nın en büyük nükleer santrali olduğu biliniyor.
Çernobil'inse Rus birliklerin Kiev'e girişini kolaylaştıracağı gerekçesiyle ele geçirildiği düşünülüyor.
Çernobil, üçü hizmet dışı bırakılmış 4 nükleer reaktöre konut sahipliği yapıyor. Bu 4. reaktör 1986'daki şiddetli patlamanın kaynağı.
Reaktör şu anda, bölgeye 2016'da yerleştirilen 36 bin tonluk çelik kalkanla korunuyor. Bunun yanı sıra bölgede kullanılmış nükleer yakıt ve ekipmandan yayılan radyoaktif atıklar yer alıyor.