Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
RüzgarlarRüzgar Çeşitleri
Rüzgarlar ve Çeşitleri
Rüzgarlar Nasıl Oluşur
Hava kütlelerinin yatay yöndeki hareketlerine rüzgar denir
Rüzgarlar basınç farklılıklarından doğar ve daima yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına dürüst eser
Rüzgarların Özellikleri
Rüzgarın Hızı
Hava kütlesinin hareket hızıdır Rüzgar hızı saniyede metre (msn) ya da saatte kilometre (kmsa) olarak ifade edilir
Rüzgarın hızı anemometre ile ölçülür
Rüzgarın Hızını Etkileyen Etmenler
Basınç Farkı
Rüzgarın hızını etkileyen esas etmendir Basınç alanları arasındaki ayrım ne kadar pozitif ise, rüzgar pek hızlı eser Basınç farkının dinç olduğu yerlerde izobarlar sık, güçsüz olduğu yerlerde ise seyrek geçmektedir
Izobar Eğrisi : Hava basıncının benzer olduğu yerleri birleştiren eğrilere izobar (benzer basınç) eğrisi denir Basınç haritalarında bu değerler deniz seviyesine indirgenmiş olarak kullanılır
Basınç Merkezlerinin Yakınlığı
Alçak ve yüksek basınç merkezleri arasındaki uzaklık arttıkça rüzgarın şiddeti azalır Basınç merkezleri birbirine ne kadar yakın ve aradaki basınç farkı ne dek fazla ise rüzgar o kadar hızlı eser
RüzgarlarRüzgar Çeşitleri
Rüzgarlar ve Çeşitleri
Dünya'nın Günlük Hareketi
Dünya'nın jurnal hareketinin etkisiyle rüzgarlar esme yönlerinden sapar böylece rüzgarlar basınç farkını izlemeyip izobarlara paralel bir şekilde estiklerinden hızları azalır
Dünya ekseni çevresinde dönmeseydi rüzgarlar yüksek basınçtan hain basınca dürüst en kısa yolu izleyerek daha süratli eseceklerdi Oysa Dünya'nın ekseni çevresindeki dönüşünün etkisiyle en kısa yolu izlemeyen rüzgarlar daha yavaş eser
UYARI : Rüzgarların sapma gücü enleme ve rüzgarın hızına kadar değişir
Yer şekilleri
Yeryüzünün dağlık ve engebeli arazilerinde rüzgarın sürtme etkisi arttığından, hızı azalır Engebeli olmayan alanlarda, deniz ve okyanuslar üstünde sürtme etkisi azaldığından rüzgarın hızı artar
Rüzgarın Yönü
Rüzgarın yönü bulunulan noktaya kadar belirlenir ve rüzgar hangi coğrafi yönden geliyorsa ona kadar adlandırılır
Rüzgarın yönü, basınç merkezlerinin konumuna, Dünya'nın jurnal hareketine, yer şekillerine alt olarak değişir
Dünya'nın Jurnal Hareketi
Dünya'nın ekseni çevresindeki dönüşü nedeniyle rüzgarlar yönlerinden sapar Rüzgar yönlerini saptıran etkiye koriyolis (coriolis) gücü denir Koriyolis gücü ile rüzgarlar Kuzey Yarım Küre'de sağa, Güney Yarım Küre'de sola sapar
Türkiye'de görülen yerel rüzgarlar, yıldız, poyraz, gün doğusu, keşişleme, kıble, lodos, gün batısı ve karayeldir
Rüzgarın Frekansı (Esme Sıklığı)
Rüzgarın sene içinde belirtilmiş bir yönden esme sıklığına rüzgar frekansı denir
Esme sıklığı rüzgar frekans gülleri ile gösterilir
Bir bölgede belirtilmiş bir sürede rüzgarların en sık estiği yöne baskın rüzgar yönü denir
Mesela Ankara Meteoroloji İstasyonu verilerine kadar, Ankara'ya ait takvim ortalama rüzgar frekans gülüne bakıldığında, yıl içinde kuzeydoğudan esen rüzgarların toplam 5000 esme sayısı ile en fazla olduğu görülür Yani egemen rüzgar yönü kuzeydoğudur
UYARI : Bir yerin rüzgar gülüne bakarak etken rüzgar yönü ve o yerdeki yer şekillerinin uzanış yönü hakkında data edinebiliriz
UYARI : Birbirine komşu iki yerin bambaşka ısınması durumunda öncelikle rüzgar görülür
Rüzgar Çeşitleri
Rüzgarlar, oluşumlarına, esiş sürelerine ve etki alanlarına tarafından üçe ayrılırlar :
Kesintisiz Rüzgarlar
Genel Hava dolaşımına tabi, sürekli basınç kuşakları aralarında yıl baştan başa istikamet değiştirmeden esen rüzgarlardır
Alizeler
30° enlemlerinden (DYB) Ekvator'a (TAB) doğru esen rüzgarlardır
Dünya'nın ekseni çevresindeki hareketi nedeniyle sapmaya uğrayarak, Kuzey Yarım Küre'de kuzeydoğudan, Güney Yarım Küre'de güneydoğudan eserler
En düzenli ve kesintisiz esen rüzgarlardır
Okyanus akıntılarının yönlerini düzenlerler
Ilk Olarak kuru olan bu rüzgarlar, deniz üzerinden aldıkları nemi Ekvator çevresine yağış olarak bırakırlar
Zıt Alizeler (Üst Alizeler)
Ekvator'dan (TAB), 30° enlemlerine (DYB) içten esen üst rüzgarlardır
bitmiş ve tekrar tekrar görülmezler
Yeteri kadar sürekli ve kuvvetli değillerdir
30° enlemleri çevresinde aşağıya dürüst alçaldığından yağış oluşumunu engellerler
Batı Rüzgarları
30° enlemlerinden (DYB), 60° enlemlerine (DAB) içten esen batı yönü olan rüzgarlardır
Kuzey Yarım Küre'de güneybatıdan, Güney Yarım Küre'de kuzeybatıdan eserler
Yön ve süreklilikleri epeyce değişkendir
Denizden karaya estikleri için orta kuşak karaların batı kıyılarına bol yağış bırakırlar
Kıtaların batı kıyılarında okyanus ikliminin gelişmesine neden olmuşlardır
UYARI : Batı rüzgarları sıcak su akıntılarının yön değiştirmesine niçin olur ve akıntıları güçlendirirler
Yelken Direği Rüzgarları
Kutuplardan (TYB) 60° enlemlerine (DAB) dürüst esen soğuk ve kuru rüzgarlardır
Kuzey Yarım Küre'de kuzeydoğudan, Güney yarım Küre'de güneydoğudan eserler
Kuzey Yarım Küre'de kış aylarında tesir alanlarını güneye içten genişleterek okyanusların batı kıyılarında karasal iklimlerin gelişmesine neden olurlar Yazın ise zayıflar ve kutuplara içten çekilirler
UYARI : Aralıksız rüzgarlar sene baştan başa varlığını sürdüren aralıksız basınç merkezleri aralarında eser
*
Rüzgarlar ve Çeşitleri
Rüzgarlar Nasıl Oluşur
Hava kütlelerinin yatay yöndeki hareketlerine rüzgar denir
Rüzgarlar basınç farklılıklarından doğar ve daima yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına dürüst eser
Rüzgarların Özellikleri
Rüzgarın Hızı
Hava kütlesinin hareket hızıdır Rüzgar hızı saniyede metre (msn) ya da saatte kilometre (kmsa) olarak ifade edilir
Rüzgarın hızı anemometre ile ölçülür
Rüzgarın Hızını Etkileyen Etmenler
Basınç Farkı
Rüzgarın hızını etkileyen esas etmendir Basınç alanları arasındaki ayrım ne kadar pozitif ise, rüzgar pek hızlı eser Basınç farkının dinç olduğu yerlerde izobarlar sık, güçsüz olduğu yerlerde ise seyrek geçmektedir
Izobar Eğrisi : Hava basıncının benzer olduğu yerleri birleştiren eğrilere izobar (benzer basınç) eğrisi denir Basınç haritalarında bu değerler deniz seviyesine indirgenmiş olarak kullanılır
Basınç Merkezlerinin Yakınlığı
Alçak ve yüksek basınç merkezleri arasındaki uzaklık arttıkça rüzgarın şiddeti azalır Basınç merkezleri birbirine ne kadar yakın ve aradaki basınç farkı ne dek fazla ise rüzgar o kadar hızlı eser
RüzgarlarRüzgar Çeşitleri
Rüzgarlar ve Çeşitleri
Dünya'nın Günlük Hareketi
Dünya'nın jurnal hareketinin etkisiyle rüzgarlar esme yönlerinden sapar böylece rüzgarlar basınç farkını izlemeyip izobarlara paralel bir şekilde estiklerinden hızları azalır
Dünya ekseni çevresinde dönmeseydi rüzgarlar yüksek basınçtan hain basınca dürüst en kısa yolu izleyerek daha süratli eseceklerdi Oysa Dünya'nın ekseni çevresindeki dönüşünün etkisiyle en kısa yolu izlemeyen rüzgarlar daha yavaş eser
UYARI : Rüzgarların sapma gücü enleme ve rüzgarın hızına kadar değişir
Yer şekilleri
Yeryüzünün dağlık ve engebeli arazilerinde rüzgarın sürtme etkisi arttığından, hızı azalır Engebeli olmayan alanlarda, deniz ve okyanuslar üstünde sürtme etkisi azaldığından rüzgarın hızı artar
Rüzgarın Yönü
Rüzgarın yönü bulunulan noktaya kadar belirlenir ve rüzgar hangi coğrafi yönden geliyorsa ona kadar adlandırılır
Rüzgarın yönü, basınç merkezlerinin konumuna, Dünya'nın jurnal hareketine, yer şekillerine alt olarak değişir
Dünya'nın Jurnal Hareketi
Dünya'nın ekseni çevresindeki dönüşü nedeniyle rüzgarlar yönlerinden sapar Rüzgar yönlerini saptıran etkiye koriyolis (coriolis) gücü denir Koriyolis gücü ile rüzgarlar Kuzey Yarım Küre'de sağa, Güney Yarım Küre'de sola sapar
Türkiye'de görülen yerel rüzgarlar, yıldız, poyraz, gün doğusu, keşişleme, kıble, lodos, gün batısı ve karayeldir
Rüzgarın Frekansı (Esme Sıklığı)
Rüzgarın sene içinde belirtilmiş bir yönden esme sıklığına rüzgar frekansı denir
Esme sıklığı rüzgar frekans gülleri ile gösterilir
Bir bölgede belirtilmiş bir sürede rüzgarların en sık estiği yöne baskın rüzgar yönü denir
Mesela Ankara Meteoroloji İstasyonu verilerine kadar, Ankara'ya ait takvim ortalama rüzgar frekans gülüne bakıldığında, yıl içinde kuzeydoğudan esen rüzgarların toplam 5000 esme sayısı ile en fazla olduğu görülür Yani egemen rüzgar yönü kuzeydoğudur
UYARI : Bir yerin rüzgar gülüne bakarak etken rüzgar yönü ve o yerdeki yer şekillerinin uzanış yönü hakkında data edinebiliriz
UYARI : Birbirine komşu iki yerin bambaşka ısınması durumunda öncelikle rüzgar görülür
Rüzgar Çeşitleri
Rüzgarlar, oluşumlarına, esiş sürelerine ve etki alanlarına tarafından üçe ayrılırlar :
Kesintisiz Rüzgarlar
Genel Hava dolaşımına tabi, sürekli basınç kuşakları aralarında yıl baştan başa istikamet değiştirmeden esen rüzgarlardır
Alizeler
30° enlemlerinden (DYB) Ekvator'a (TAB) doğru esen rüzgarlardır
Dünya'nın ekseni çevresindeki hareketi nedeniyle sapmaya uğrayarak, Kuzey Yarım Küre'de kuzeydoğudan, Güney Yarım Küre'de güneydoğudan eserler
En düzenli ve kesintisiz esen rüzgarlardır
Okyanus akıntılarının yönlerini düzenlerler
Ilk Olarak kuru olan bu rüzgarlar, deniz üzerinden aldıkları nemi Ekvator çevresine yağış olarak bırakırlar
Zıt Alizeler (Üst Alizeler)
Ekvator'dan (TAB), 30° enlemlerine (DYB) içten esen üst rüzgarlardır
bitmiş ve tekrar tekrar görülmezler
Yeteri kadar sürekli ve kuvvetli değillerdir
30° enlemleri çevresinde aşağıya dürüst alçaldığından yağış oluşumunu engellerler
Batı Rüzgarları
30° enlemlerinden (DYB), 60° enlemlerine (DAB) içten esen batı yönü olan rüzgarlardır
Kuzey Yarım Küre'de güneybatıdan, Güney Yarım Küre'de kuzeybatıdan eserler
Yön ve süreklilikleri epeyce değişkendir
Denizden karaya estikleri için orta kuşak karaların batı kıyılarına bol yağış bırakırlar
Kıtaların batı kıyılarında okyanus ikliminin gelişmesine neden olmuşlardır
UYARI : Batı rüzgarları sıcak su akıntılarının yön değiştirmesine niçin olur ve akıntıları güçlendirirler
Yelken Direği Rüzgarları
Kutuplardan (TYB) 60° enlemlerine (DAB) dürüst esen soğuk ve kuru rüzgarlardır
Kuzey Yarım Küre'de kuzeydoğudan, Güney yarım Küre'de güneydoğudan eserler
Kuzey Yarım Küre'de kış aylarında tesir alanlarını güneye içten genişleterek okyanusların batı kıyılarında karasal iklimlerin gelişmesine neden olurlar Yazın ise zayıflar ve kutuplara içten çekilirler
UYARI : Aralıksız rüzgarlar sene baştan başa varlığını sürdüren aralıksız basınç merkezleri aralarında eser
*
