S2üper Dağlar', Dünyadaki Yaşamı Etkilemiş Olabilir

Dünyadaki ömrün evrimi, bilimin en büyük gizemlerinden birisi diyebiliriz. Lakin bu gizemi için bir adım daha atmış olabiliriz ve Supermountains ismi verilen 'süper dağlar', hayatın en değerli biyolojik bükülme noktalarından ikisi sırasında kritik bir rol oynamış olabilir.

Bu ay Earth and Planetary Science Letters mecmuasında yayınlanan yeni bir çalışmada, Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden (ANU) araştırmacılar, ilkel Nuna ve Transgondwana harika dağlarının, gezegenin yüzeyinde temel mineral ve atmosferik kaynaklarını etkilediğini ve bu sayede dünyayı başlattığını ortaya koyuyor.

Supermountains dağları Himalaya'dan 3 kat daha büyük


Yerkabuğundaki tektonik plakalar çarpıştığında, kabuk bir enkaz sırasında bir otomobilin kaportası üzere buruştukça dağlar oluşur. Süreç on milyonlarca yıl sürebilir lakin sonuç, Himalaya dağları üzere bu muhteşem dağlar da gezegenin en yüksek dağlarından bazılarıdır.

Yaklaşık 2 milyar yıl evvel, muhteşem kıta Nuna'nın oluşumu, Nuna üstün dağı ismi verilen devasa bir sıradağ üzere görünüyor. Birebir şey, yaklaşık 600 milyon yıl evvel harika kıta Gondwana'nın oluşumu sırasında da oldu. Haricinde de Transgondwana muhteşem dağı oluştu.

Ph.D. Ziyi Zhu, "Bugün bu iki üstün dağ gibisi yok." ANU'da aday ve çalışmanın baş müellifi, bir üniversite açıklamasında şu halde açıklama yaptı; "Bu yalnızca yükseklikleri değil 2.400 km uzunluğundaki Himalayala Dağları'nın üç yahut dört katı olduğunu hayal edebiliyorsanız, ölçek hakkında bir fikir edinirsiniz." dedi.

Transgondwanan harika dağı olarak bilinen ikinci dağ, 575 milyon yıl evvel birinci büyük hayvanların ortaya çıkışı ve 45 milyon yıl sonra, birden fazla hayvan kümesinin fosil kayıtlarında göründüğü Kambriyen patlamasıyla çakışıyor. ANU araştırmacıları, Dünya'nın atmosferini ve okyanuslarını oksijenlendirme sürecinin sabit olmadığına dikkat çekiyor. Bunun yerine, patlamalar halinde geldi ve bu süreçteki en büyük iki akın, bu iki muhteşem dağın oluşması ve erozyona uğramasıyla çakıştı.

Bu olay bir tesadüf olabilir mi?


Jeolojik kayıtlarda bir harika dağın varlığının ve birebir devirdeki büyük evrimsel ilerlemelerin elbette alakasız olması mümkün denilebilir. Yeniden de ispatlar ikna edici yani etkilemesikuvvetle mümkün vegezegenimizin geçmişinde şimdiye kadar ki zamansal durumlar olmasına karşın, ispatların olması bile büyük bir sorun.

Ayrıyeten halihazırda bildiklerimizi temel alarak gördüğümüz biyolojik çeşitlilik için mantıklı bir açıklama sağlar. Yüzde 100 mutlaklık ile asla bilinmez. Lakin durum böyleyse ve üstün dağlar ömrün evriminde kıymetli bir faktörse, bu sırf buraya nasıl geldiğimizi açıklamaya yardımcı olmakla kalmaz, birebir vakitte cihanın öteki yerlerinde hayat arayışımızda da bizeyardımcı olabilir.