iltasyazilim
FD Üye
SABAHATTİN ALİ
25 Şubat 1907'de bugün Bulgaristan sınırları içinde kalan Gümülcine kazası Eğridere köyünde doğdu Öğrenimini Balıkesir ve 1927'de İstanbul Muallim Mektebi'nde yaptı Yozgat ’ta öğretmenliğe başladı Maarif Vekâleti ’nin açtığı sınavı kazanarak Almanya ’ya eğitime gitti Postdam ve Berlin ’de öğrenim gördü Yurda dönüşünde Aydın'daki bir ortaokulda Almanca öğretmenliğine atandı Bu görevdeyken okulda yıkıcı propagandagerçekleştirmek suçlamasıyla 3 ay esir kaldı Konya'ya atandı 1932'de okuduğu bir şiirde Mustafa Kemal'i eleştirdiği suçlamasıyla tekrar gözaltına alındı Sinop ve Konya cezaevlerinde bir yıl yattı Cumhuriyetin 10 Yılı nedeniyle meydana çıkan aftan yararlanarak salıverildi Maarif Vekâleti Talim Terbiye Dairesi'nde, Neşriyat Müdürlüğü'nde çalıştı Ankara'da Almanca öğretmenliği, Ankara Devlet Konservatuvarı'nda çevirmenlik, öğretmenlik, dramaturgluk yaptı 1945'te bakanlık emrine alındı 1946'da işsiz kaldığı dönemde Aziz Nesin'le birlikte Marko Paşadergisini çıkarmaya başladı Yayınlama aracılığıyla hakaret suçlamasıyla 3 ay hapse mahkûm edildi Bağımsızlık kalınca bir kamyon alarak taşımacılığa başladı Sürekli izlenmekten, yargılanmaktan tedirgin olduğu için yurtdışına kaçmaya karar verdi Kırklareli üzerinden Bulgaristan'a geçmek istedi 2 Nisan 1948 ’de yurt dışarıda çıkmak için anlaştığı, kendisine kılavuzluk yapan Ali Ertekin göre, Bulgaristan sınırı yakınlarında Sazara köyü civarındaki ormanda öldürüldüğü bahis edildi Mezarının nerede olduğu belli kesin yok Yazmaya Balıkesir'de yayınlanan Çağlayandergisinde 1925'te yayınlanan şiirleriyle başladı (Bir Takım kaynaklara göre Irmakdergisinde) Yedi Meşale, Resimli Ay, Varlık gibi dergilerde yayınlanan şiirleri, öyküleri, yazılarıyla tanındı Cumhuriyet döneminin birincil yılarındaki realist edebiyat akımının öncüsü oldu Ilk toplumsal gerçekçi öyküleri Resimli Aydergisinde yayınlandı Şiirler, hikâyeler, romanlar yazdı, çeviriler yaptı Ana ününü hikaye ve romanlarıyla kazandı Anadolu insanına yaklaşımıyla edebiyata yeni bir boyut kazandırdı Konularını toplumsal eşitsizliklerden aldı Ezilen insanların acılarını, sömürülmelerini dile getirdi Aydınlar ve kentlilerin Anadolu insanına karşısında takındıkları küçümseyici tavrı eleştirdi 1937'de yayınlanan Kuyucaklı Yusufromanı, realist Türk romanının en özgün örneklerinden biridir Öykülerinde, tanımlamakta zorluk çektiğimiz kimi duyguları ustalıkla anlatır İnsanın zavallılığını ve gücünü aynı sarsılmaz üslupla, zaman zaman masalsı ve epik bir biçimde yansıtmayı başardı
Eserleri
Şiir:
Dağlar ve Yel (1934)
Değirmen Dağlar ve Esinti (1965)
Dağlar ve Rüzgâr, Kurbağaların Serenadı, Öbür Şiirler (1988) tüm şiirleri
Roman:
Kuyucaklı Yusuf (18371988)
İçimizdeki Şeytan (19401982)
Kürk Mantolu Madonna (19431988)
Hikaye:
Değirmen (1935)
Cephane Arabası (19361983)
Ses (19271972)
Yeni Dünya (19431982)
Sırça Köşk (1980)
Oyun:
Esirler (yazı dizisi 1936, basım 1966)
Sağlığında yayımlanmış dokuz kitabına, Varlık dergisinde yazı dizisi edilen Esirler (1936) oyunu da eklenince on kitabı, yedi ciltlik bir külliyat halinde Varlık Yayınları arasında bitmiş basıldı (19651966) Tüm Eserleri önce Data, daha sonra Cem Yayınevi ’nde her yerde basıldı Yazar üzerine incelemeler arasında; Kemal Sülker ’in Sabahattin Ali Dosyası (1968), Asım Bezirci ’nin Sabahattin Ali Hayatı, Hikâyeleri, Romanları (1974), Kemal Bayram ’ın Sabahattin Ali Olayı (1978), Filiz Ali Laslo ile Atilla Özkırımlı ’nın Sabahattin Ali (1979), Reşit M Ertüzün ’ün Sabahattin Ali Olayının Gerçeği (1985), Filiz Ali ’nin Filiz Hiç Üzülmesin(1996), Ramazan Korkmaz ’ın Sabahattin Ali (YKY 1997) adlı kitapları ve Almanya ’da yayımlanan Elisabeth Siedel ’in Sabahattin Ali Mystiker und Sozialist adlı çalışması sayılabilir *
25 Şubat 1907'de bugün Bulgaristan sınırları içinde kalan Gümülcine kazası Eğridere köyünde doğdu Öğrenimini Balıkesir ve 1927'de İstanbul Muallim Mektebi'nde yaptı Yozgat ’ta öğretmenliğe başladı Maarif Vekâleti ’nin açtığı sınavı kazanarak Almanya ’ya eğitime gitti Postdam ve Berlin ’de öğrenim gördü Yurda dönüşünde Aydın'daki bir ortaokulda Almanca öğretmenliğine atandı Bu görevdeyken okulda yıkıcı propagandagerçekleştirmek suçlamasıyla 3 ay esir kaldı Konya'ya atandı 1932'de okuduğu bir şiirde Mustafa Kemal'i eleştirdiği suçlamasıyla tekrar gözaltına alındı Sinop ve Konya cezaevlerinde bir yıl yattı Cumhuriyetin 10 Yılı nedeniyle meydana çıkan aftan yararlanarak salıverildi Maarif Vekâleti Talim Terbiye Dairesi'nde, Neşriyat Müdürlüğü'nde çalıştı Ankara'da Almanca öğretmenliği, Ankara Devlet Konservatuvarı'nda çevirmenlik, öğretmenlik, dramaturgluk yaptı 1945'te bakanlık emrine alındı 1946'da işsiz kaldığı dönemde Aziz Nesin'le birlikte Marko Paşadergisini çıkarmaya başladı Yayınlama aracılığıyla hakaret suçlamasıyla 3 ay hapse mahkûm edildi Bağımsızlık kalınca bir kamyon alarak taşımacılığa başladı Sürekli izlenmekten, yargılanmaktan tedirgin olduğu için yurtdışına kaçmaya karar verdi Kırklareli üzerinden Bulgaristan'a geçmek istedi 2 Nisan 1948 ’de yurt dışarıda çıkmak için anlaştığı, kendisine kılavuzluk yapan Ali Ertekin göre, Bulgaristan sınırı yakınlarında Sazara köyü civarındaki ormanda öldürüldüğü bahis edildi Mezarının nerede olduğu belli kesin yok Yazmaya Balıkesir'de yayınlanan Çağlayandergisinde 1925'te yayınlanan şiirleriyle başladı (Bir Takım kaynaklara göre Irmakdergisinde) Yedi Meşale, Resimli Ay, Varlık gibi dergilerde yayınlanan şiirleri, öyküleri, yazılarıyla tanındı Cumhuriyet döneminin birincil yılarındaki realist edebiyat akımının öncüsü oldu Ilk toplumsal gerçekçi öyküleri Resimli Aydergisinde yayınlandı Şiirler, hikâyeler, romanlar yazdı, çeviriler yaptı Ana ününü hikaye ve romanlarıyla kazandı Anadolu insanına yaklaşımıyla edebiyata yeni bir boyut kazandırdı Konularını toplumsal eşitsizliklerden aldı Ezilen insanların acılarını, sömürülmelerini dile getirdi Aydınlar ve kentlilerin Anadolu insanına karşısında takındıkları küçümseyici tavrı eleştirdi 1937'de yayınlanan Kuyucaklı Yusufromanı, realist Türk romanının en özgün örneklerinden biridir Öykülerinde, tanımlamakta zorluk çektiğimiz kimi duyguları ustalıkla anlatır İnsanın zavallılığını ve gücünü aynı sarsılmaz üslupla, zaman zaman masalsı ve epik bir biçimde yansıtmayı başardı
Eserleri
Şiir:
Dağlar ve Yel (1934)
Değirmen Dağlar ve Esinti (1965)
Dağlar ve Rüzgâr, Kurbağaların Serenadı, Öbür Şiirler (1988) tüm şiirleri
Roman:
Kuyucaklı Yusuf (18371988)
İçimizdeki Şeytan (19401982)
Kürk Mantolu Madonna (19431988)
Hikaye:
Değirmen (1935)
Cephane Arabası (19361983)
Ses (19271972)
Yeni Dünya (19431982)
Sırça Köşk (1980)
Oyun:
Esirler (yazı dizisi 1936, basım 1966)
Sağlığında yayımlanmış dokuz kitabına, Varlık dergisinde yazı dizisi edilen Esirler (1936) oyunu da eklenince on kitabı, yedi ciltlik bir külliyat halinde Varlık Yayınları arasında bitmiş basıldı (19651966) Tüm Eserleri önce Data, daha sonra Cem Yayınevi ’nde her yerde basıldı Yazar üzerine incelemeler arasında; Kemal Sülker ’in Sabahattin Ali Dosyası (1968), Asım Bezirci ’nin Sabahattin Ali Hayatı, Hikâyeleri, Romanları (1974), Kemal Bayram ’ın Sabahattin Ali Olayı (1978), Filiz Ali Laslo ile Atilla Özkırımlı ’nın Sabahattin Ali (1979), Reşit M Ertüzün ’ün Sabahattin Ali Olayının Gerçeği (1985), Filiz Ali ’nin Filiz Hiç Üzülmesin(1996), Ramazan Korkmaz ’ın Sabahattin Ali (YKY 1997) adlı kitapları ve Almanya ’da yayımlanan Elisabeth Siedel ’in Sabahattin Ali Mystiker und Sozialist adlı çalışması sayılabilir *