Sadece tüketilen yiyecekler değil, içecekler de şişmanlatabilir

~~Sadece tüketilen yiyecekler değil, içecekler de şişmanlatabilir

1996 İlkbahar mevsimi, İstanbul. Üniversiteye hazırlık aşamasında konuttan dershaneye, dershaneden meskene bir hayat sürüyordum. Güzel bir üniversite ve tasdikli bir meslek uğruna gece gündüz ders çalışıyordum. Hal bu türlü olunca toplumsal hayatım üzere fizikî aktivitelerim de sonlanmış durumdaydı. Daima olarak test çözer, hareketsizce ders çalışır bir haldeydim. Sessizliği fırsat bilip mahsusen geceleri ders çalışmaya başlamış, uyku sistemimi düzgünce bozmuş durumdaydım. Test gerilimi kendini düzgünden düzgüne hissettiriyordu. Velev bir akşam öylesine tatlı bir kaşıntı ile kendini ve tesirini gösterdi ki, ayna önünde boynumun nasıl kabardığını görünce kendimden korkmuştum.

# Yıllar sonra öğrendim ki; gerilim durumunda vücut kortizol hormonu salgılarmış. İsim benzerliği olduğu üzere yan tesiri de misal nitelikteymiş. Tıpkı kortizon ilaçları üzere kilo alımına ve yağlanmaya sebep oluyormuş. Özetle, “stres şişmanlatıyor” denebilir. Tabi bu mazeretlerin ardına sığınacak değilim. Gerilim kaynaklı olarak, karnımın tok olmasına karşın mütemadi bir şeyler yeme gereksinimi hissediyordum. İç ezayı gidermek ismine yediğim besinler de abur cubur diye tabir edilen sıhhatsiz alternatifler olunca şişmanlamak kaçınılmaz hale gelmişti. Fakat kilo almamda içtiklerimin de tesirli olduğunu kabul etmem gerekir.

Çay ve kahve üzere sıcak içecekleri sıradanda ayda 1 kez ya içerim ya içmem. Hala de durum motamot böyledir. Lakin o periyotlarda gece uykum gelmesin diye kahve içme alışkanlığı edinmiştim. Tabi kafeine hiç alışkın olmayan ben, kahvenin tadını yumuşatmak ismine yalnızca süt eklemekle yetinmeyerek bir kupanın içerisine ortalama 8 - 10 tane de küp şeker atıyordum. Rekorum 13 küp şeker! Her bir küp şekerin ortalama 12 kkal olduğunu hesap edersek kupa başına yaklaşık 120 kkal kuvvet alıyordum. Günde 2 tane kahve içtiğimi hesaba alırsak zati şişmanlık kaçınılmaz hale geliyor.

1997 İlkbahar mevsimi, Ankara. Üniversitenin birinci yılında arkadaş muhitinin tesiri ile mektep kantininde küçük bardaklarda satılan meyve aromalı çaylardan içmeye başladım. Aslında tatlı olan bu çaylara bile 4 küp şeker atarak etrafımdakilerin yansısını çekmeyi başarmıştım. Bir gün bu durumun altında yatan sebebi öğrenmek ismine araştırma görevlilerimizden birinin yanına gittim ve aramızda şöyle bir diyalog gerçekleşti:

- Imamım ben şeker hastası mıyım acep?
- Bunu da nerden çıkardın?
- Tatlıyı severim, pek çokça “hayır” diyemem. Fakat bir pastanenin önünden geçerken “içeri girip bir porsiyon tatlı yesem” de demem. Ama 1 çay bardağına 4 küp şeker atıyorum. Bu durum şeker illetinin bir belirtisi mi acep?
- “Çok ziyade şeker tüketen insanlar illa ki şeker hastasıdır” diye bir düstur yok. Lakin bu durum şeker ve kalp marazı açısından değerli bir risk oluşum ediyor. Günlük aldığın kuvvetin %10’undan ziyadesi rafine şeker kaynaklı olmamalı. Net bir şey söyleyebilmek ismine istersen bir kan tahlili yaptır ki başımızda soru işareti kalmasın.

Bu konuşmanın üzerine birinci fırsatta kan şeker seviyemi ölçtürdüm ve 70 - 100 mg/dl olması gereken aralığın aritmetik ortalaması 85 mg/dl üzere hoş bir sonuçla karşılaştım. Sonucu öğretmenimle paylaştım:

- Netice çok uygun, bana kalırsa senin durumun alışkanlıklarınla ilgili. Şayet istersen şeker dozunu artırdığın üzere azaltabilirsin. Sonuçta hiç kimsenin rafine şekere gereksinimi yok!
- Yeterli fakat nasıl? Sıcak içeceklerin üzerinde şekerin tesiriyle köpük oluşmadığında bana güya şekersizmiş üzere geliyor.
- Bu cephesiyle biraz da ruhsal olsa gerek. (Aspartam içeren bir yapay tatlandırıcıyı bana yanlışsız uzatarak) Şeker konumuna bunu kullanmayı dene…
- Aman hocam! Bunlar kanserojen değil mi?
- Uf yaaa, kim demiş? O denli bir şey yok, için rahat olsun. İsminin yapay olması seni korkutmasın, hem o denli olsa yeryüzündeki neredeyse tüm şeker hastaları kanser olurdu.
- Haklısınız. Evet, ben bundan kaç tane atacağım?
- Her 1 tablet yapay tatlandırıcı 1 küp şeker kadar tat verir.

Bu konuşmanın üzerine acilen kantine geçtim ve kendime 1 çay söyledim. İçerisine de 4 küp şeker alanına 3 küp şeker ve 1 adet yapay tatlandırıcı attım. Baktım ki lezzet tıpkı, değişen bir şey yok. Yaklaşık 3 gün bu halde devam ettim. Sonrasında 2 küp şeker ve 2 yapay tatlandırıcı ile denedim; sonuç yeniden tıpkı. Birkaç gün sonra 1 küp şeker ve 3 yapay tatlandırıcıyla da fark olmadığını görünce, 0 şeker ve 4 tatlandırıcı ile içmeye başladım. Bir müddet bu halde devam ettikten sonra, “neden 0 şeker, 0 tatlandırıcı denemiyorum ki?” diye kendime sordum. “4 Adet tatlandırıcıyla içen bir kişi, 3 tane ile de içebilir” mülahazasıyla birer birer azaltma yoluna gittim ve kısa bir vade ahir sıfıra kadar indim. Artık ne şeker ne de tatlandırıcı kullanıyordum. O gün bu gündür şeker ve tatlandırıcı olmadan içebiliyorum.

Takip ettiğim ilmî bir mecmuada Hıncal Uluç ile yapılan bir röportajda “ben şeker hastası olduktan sonra çayın, kahvenin gerçek tadını almaya başladım” halinde bir cümle okudum. Kendi üzerimdeki bu denemenin akabinde bahsi geçen tahlilin ne kadar hakikat olduğunu şahsen yaşadım. İstedikten sonra mantık çerçevesindeki her şeyin üstesinden gelinebileceğine inanan biriyim, her şey karar vermekte bitiyor.