Hastalarımdan ve internet üzerinden siteyi takip eden okurlarımdan safra kesesi taşlarının tedavisi hakkında sık sık karşılaştığım bazı sorular vardır. Bu sorulara vereceğim yanıtları tek makale başlığı altında toplamayı düşündüm. Ayrıca hastalarıma uyguladığım kendi algoritmam hakkında bilgi vereceğim ve bir çok hastanın kafasında soru işaretlerine cevap ve endişelerinin giderilmesi doğrultusunda bundan yararlanmasını umuyorum.
Sık sık karşılaştığım soruları şöyle özetleyebilirim:
Safra kesemde taş var ameliyat gerekli mi veya şart mı?
Safra kesesi taşı için ameliyat olmazsam ne olur? Tehlikesi var mı?
Safra kesesi taşı için ne zaman ameliyat olmalıyım?
Ameliyattan sonra sıkıntı yaşar mıyım?
Bu sorulara cevap vermeden önce çok kısa bir özetle hatırlanması gereken bir söz söyleyeceğim:
Her safra kesesi taşı ameliyat gerektirmez..
Yukarıdaki sorulara cevap vermeden önce Safra Kesesi taşları hakkında bazı önemli hususlara değinmemde yarar olduğunu düşünüyorum. Safra kesesi taşının tanısı konulduğunda en önemli kriterlerden birisi şikayetlerin olup olmamasıdır. Hastanın şikayeti yoksa, ameliyat kararı tekrar ve tekrar gözden geçirilmelidir.
Safra taşları bazen yıllarca şikayet yapmayabilir bu duruma “sessiz taş” veya “asemptomatik safra taşı” denir ve tedavi gerektirmez. Safra taşının büyüklüğü ve sayısı ile belirtiler arasında direkt bir bağlantı yoktur, çok küçük bir taş aşırı şikayet yaptığı gibi çok büyük taşlar hatta safra kesesini tamamen kaplayan taşlar şikayetsiz olabilir.
karnın sağ üst tarafında yoğun ağrı safra taşının karakteristik bir belirtisidir ve buna tıp dilinde “safra taşı atağı veya saldırısı” denir. Bu ağrı sık sık giderek birkaç saate kadar artar, mide bulantısı ve kusma eşlik eder. Hasta aynı zamanda kürek kemikleri arasında veya sağ omuzun altında acı hissedebilir. Bazen bu belirtiler bir “böbrek taşı sancısı” na benzerlik gösterir. Genellikle , ataklar özellikle yağlı bir yemekten sonra ortaya çıkar ve hemen hemen her zaman geceleri ve içki sonra olur. Pozitif Murphy bulgusu fiziki muayenede sık rastlanan bir bulgudur.
Gelişmiş ülkelerde yetişkin insanların %10-15’inde safra taşı vardır, ancak %80’ninde şikayet yoktur.
Safra kesesi taşının tanısında batın ultrason duyarlılığı ve özgüllüğü % 95 tir.
Şimdi gelelim yukarıdaki soruların cevaplarına
Safra kesemde taş var ameliyat gerekli mi veya şart mı?
Cevap: Genel olarak şikayetiniz yoksa ameliyata gerek yok. ameliyat için bazı kriterleri sıralamamızda yarar vardır
Şikayetler: Şikayetiniz yoksa yılda 1-2 defa karın ultrasonu ve karaciğer enzimlerin (KFT) kontrol edilmesi yeterlidir. Sadece bir defaya mahsuz ve çok şiddetli olmaması kaydıyla şikayet yaşadıysanız hemen ameliyat olmanıza gerek yok, medikal tedavi ve safra kesesi koruyucu diyet uygulamanız bu şikayetlerin tekrarlamamasını sağlayabilir. İkinci bir atakta ameliyat şart!
Safra kesesi faktörü: Safra kesesinde duvar kalınlaşması, kolesistit bulguları varsa ve yahut kese diğer batın için organlara yapışık durumda ise ameliyat olmanızda yarar vardır.
Safra Taşı faktörü: 7mm üzerindeki taşların kanala düşme şansı olmadığından ameliyat edilmesine gerek yok.
Hasta faktörü: özellikle şeker hastalarında safra kesesini besleyen sinir dokularında hasar olduğundan dolayı şikayetler çok fazla şiddetli olmayabilir ve kandırıcı olur. Bu grup hastada zamanla safra kesesi duvarında delinme ve safra kaçağı oluşabilir. Dolayısıyla bu hastalarda ameliyat önerilir. Yaşlı (>70y) veya çok genç (