Sağlıklı beslenmede kırmızı etin yeri

Gelişmişlik seviyesi ne olursa olsun insan beslenmesi her periyotta tüm devletlerin kıymetle üzerinde durduğu bir mevzudur. Hayvansal protein bakımından güçlü olan et, süt ve yumurta üzere besinler bireylerin sağlıklı bir hayat sürdürebilmesi için gerekli olan esansiyel (insan vücudunda üretilemeyen ve dışarıdan alınması gereken) aminoasitlerden histidin, izolösin, lösin, lizin, metionin, fenilalanin, treonin, triptofan ve valini içermektedir. Ortalama 70 kg tartısındaki yetişin bir bireyin protein gereksinimini göz önüne alacak olursak her bir kg tartı başına 1 g protein öngörülür ve protein kalitesi bakımından bunun % 42-50 sinin hayvansal kaynaklardan karşılanması, elzem aminoasitleri yerinde ve istikrarlı alabilmek bakımından değerlidir. Yağsız et ortalama 100 gramında 20 gram protein içeriği ile bu gereksinimin karşılanmasında en düzgün kaynaktır. Bundan yola çıkarak günlük 150 gram et tüketiminin 70 kg tartısındaki bir bireyin günlük hayvansal protein gereksiniminin tamamını karşıladığını söyleyebiliriz.

Yaşamsal seviyede değerli bir besin hususu olmasına rağmen al etin mahsusen kolesterol içeriği bakımından hiç tüketilmemesine ya da daha az sıklıkta sonlu ölçülerde tüketilmesine yönelik kimi tasavvurlar kelam bahsidir. Lakin bilinmelidir ki kolesterol içeriği bakımından 100 gram yağsız al et ile 100 gram yağsız tavuk etini kıyasladığımızda aradaki fark önemsenmeyecek kadar küçüktür. Yani kâfi ve istikrarlı beslenmede kolesterol içeriği daha düşük diye 100 gram al et tüketmek tarafına birçok insanın yaptığı üzere daha ziyade ölçüde tavuk eti tüketmek vücudumuza daha ziyade kolesterol almamıza sebep olur. Elbetteki tavuk eti noktasına al et tüketilmelidr diyemeyiz. Fakat sağlıklı, yerinde ve istikrarlı beslenme dendiği hengam haftada en az 2 sefer tavuk, en az 2 kere al et tüketilmesi gerektiğini söylemek daha müsait olacaktır. Al etin yararları arasında kıymetli olan bir başkası de dokular üzerindeki etkileridir. Al ette bulunan protein, dokuların gelişmesini ve tamirini sağlamaya yardımcı olur. Yüksek protein içermesinden ötürü sporcular tarafından sıklıkla tüketilmeye çalışılan kırmızı et, kasların kuvvetlenmesini ve gelişmesini sağlar. Sadece protein kalitesi bakımından değil içerdiği demir, fosfor, sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, çinko üzere mineraller ve A, B vitaminleri bakımından da al et birçok besin unsuruna nazaran ön plana çıkmaktadır. Münhasıran B kompleks vitaminleri protein, yağ ve karbonhidrat üzere makrobesin öğelerinin vücutta kullanılmasını sağlıyor. Bunun yanısıra hudut ve sindirim sistemi, saç, cilt, tırnak ve göz sıhhati için de pek çok vazife üstleniyor. Bilhassa bayanlarda sıklıkla karşılaşılan demir eksikliği anemisinde etin C vitamini içeren bir kaynakla birlikte tüketilmesi biyoyararlanımını artırıyor. Tertipli et tüketimi sayesinde bilhassa hatunların ve gelişme çağındaki evlatların sık yakalandığı bu rahatsızlığa yakalanma riski azaltılabilir. Bağışıklığı güçlendiren en kıymetli besin kaynaklarından biri olması da al etin yararları arasında sayılabilir. Hamilelik devrinde hem validenin sıhhati hem de bebeğin gelişimi için al et, tüketilmesi gereken besinler arasındadır.

Etin besin kıymeti kadar kıymetli bir vesair husus ise pişirme biçimidir. Yağda kızartma ya da kavurmadan fazla etin haşlama, fırında ya da ateş ile arası 15 cm den az olmayacak formda ızgarada pişirilmesi tutarlıdır.

Son olarak; nasıl ki ilaç ile zehir arasındaki tek fark doz ise sıhhat açısından bir çok yararından bahsettiğimiz al etin de tüketiminde ölçülere dikkat etmemiz gerekmekte. Sağlıklı bir bireyin günlük et tüketimi yaş, vücut yükü, günlük fizikî aktivitesi üzere etkenlere bağlı olarak değişebilmekle birlikte ortalama 90-120 gram olmalıdır. Kolesterol ölçüsü bakımından tavuk ile arasında ziyade fark olmadığını belirttik, ama elbetteki ölçüsüz tüketildiğinde kolesterol çokça alınacağından ötürü kardiyovasküler illetler bakımından al et risk oluşturabilmektedir.