Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Beslenme Biçimleri
Doğal beslenme
Yapay beslenme
Karışık beslenme
Doğal Beslenme : 0-6 ay arasında en ülkü beslenme biçimi ana sütü ile beslenme (doğal beslenme ) dir. Bu periyotta ana sütü dışında su dahil hiçbir ek besin verilmemesi müsaittir. Çünkü ana sütü D vitamini dışında bebeğin tüm muhtaçlıklarını karşılayacak niteliktedir. ( Bu nedenle doğumdan itibaren bebeklere ana sütü dışında günde 400 ü D vit desteği sağlanmalıdır. ) Yalnızca ana sütü ile beslenme bir çok illetin görülme sıklığını azaltmakta ve dimağ gelişimi daha âlâ olmaktadır.
Hayatın birinci 2 yılı büyüme ve gelişmenin en süratli olduğu en değerli periyottur. Bu devir için hayati yararları bulunan ana sütü çok kıymetlidir. Yerküre sıhhat örgütü de bu nedenle ana sütü ile beslenmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesini önermektedir.
Yapay ve Karışık Beslenme : Ana sütü ile beslenmenin uygulanamadığı koşullarda inek sütünden imal edilmiş ve bileşimleri ana sütüne benzeyecek formda değiştirilmiş formül sütler (mama) kullanılabilir. Buna yapay beslenme denilmektedir. Ana sütü + formül süt ile beslenme de karışık beslenme olarak isimlendirilmektedir.
Ana sütünün yararları
Ana sütü mamalara ve başka besinlere nazaran daha kolay sindirilir.
İçeriği sabit değildir. Validenin beslenmesinden bağımsız olarak bebeğin gereksinimlerine nazaran düzenlenir.
Birinci 7 günkü süt kolostrumdur. Protein, mineral ve vitaminlerden zengindir. Protein içeriğinde bilhassa Ig A olmak üzere gözetici antikorlar ve barsak epitelinin direncini artırıcı hususlar bulunur. 7-15 gün arası gelen süte geçiş sütü , 2 haftadan sonra oluşan süte ise olgun süt denir.
Ana sütünün içeriği bebek emerken değişir. Emzirmenin başlangıcında karbonhidrattan varlıklı ön süt, ahir ise yağdan güçlü son süt salgılanır.
Ana sütündeki proteinlerin kıymetli bir kısmı kimileri antienfektif hususlar olan, ayrıyeten sindirimi kolay olan whey proteinleridir.
Whey proteini ana sütünde inek sütünden daha ziyade bulunur ve inek sütünde bol bulunan kazein proteinine nazaran daha kolay sindirilir.
Ana sütünde bulunan yağlarda sindirimi kolay doymamış yağ asitlerinin nispeti yüksektir. Dimağ ve hudut dokusu gelişimi için çok gerekli olan esansiyel yağ asitleri ana sütünde inek sütünden 8 kat daha çokça bulunur.
Ana sütü ile sağlanan çinko, demir üzere minerallerin bağırsaktan emilim nispetleri vesair sütlere kıyasla çok yüksektir. Ana sütünün yekun protein ve mineral içeriği inek sütüne nazaran daha düşüktür, ama bu ölçüler bebeğin gereksinimini karşılamaya kafidir.
Ziyade protein ve minerallerin idrarla atılması gerektiğinden ana sütü ile beslenen bebeklerde böbreklerin yükü daha hafiftir.
Ana sütü bebeğe yetiyor mu ?
Bayanların % 99 unda süt üretme yetisi tıpkı anda 2 bebek büyütecek kadar ziyadedir.
Birinci emzirmelerde sütün derhal gelmemesi endişelenecek bir durum olmamalı, bebeğe sair besin verilmeden emzirmeye devam edilmelidir.
Bebeğin birinci iki günlük güç gereksinimi veladet öncesinde ana tarafından sağlanarak depo edilmiştir.
Süt imalatını belirleyen en değerli iki faktör bebeğin sık emmesi ve göğüslerin boşaltılmasıdır. Göğüsler dolu olmasa da doğumdan derhal sonra emzirmeye başlamak süt prodüksiyonunun uyarılması ve devamı için gereklidir.
Prolaktin salınımının artması için gece emzirmeler yararlı olmaktadır. Emzirme sıklığı ve mühleti bebeğin isteğine nazaran ayarlanmalıdır.
Süt prodüksiyonu ananın beslenmesinden etkilenmez. Yeniden göğüs başının çökük olması bebek gerçek teknikle emerse sorun oluşturmaz.
Validelerin birçok değişik mülahazalarla sütlerinin bebekleri için zayıf olduğu tasasına kapılmaktadırlar. Bu gerçekte mekansız bir korkudur. Aşağıdaki kriterlere bakarak sütün ehil olup olmadığı anlaşılabilir.
Ana sütünün ehil olduğunu gösteren kriterler
Günde en az 5-6 defa idrar yapması
15. günde veladet kilosuna ulaşması (ilk hafta tevellüt kilosundan biraz kaybedebilirler.)
Ayda en az 500-600 gr kilo alması
Doğal beslenmede dertler
Çok ağlama ( infantil kolik) : Sütün yetmediği biçiminde algılanabilir. Bebekler büyümenin hızlandığı 3., 6. ve 8. haftalarda daha çokça emmek isterler. Bu durumda evlat ağlayarak açlığını muayyen edebilir. Ana bebeğini sık emzirirse süt prodüksiyonu en geç 72 saat içinde yerinde ölçüye ulaşır ve bebeğin emme ritmi eski sisteme ulaşır.
Kâfi kilo alamama : Emzirme tekniği düzeltilmeli, kısa lakin sık aralıklarla emzirilmeli, bebek çok acıkmadan emzirilmeli, biberon yahut emzik verilmemeli.
Göğüs başı çatlakları : Haddinden fazla ağrı nedeniyle emzirilemiyorsa göğüsler sağılarak boşaltılmalı
Parasetamol üzere ağrı kesiciler kullanılmalı, göğüs başı kuru tutulmalı, her emzirmeden sonra az ölçüde süt sıkılarak göğüs başına sürülmeli.
Göğüslerde süt birikmesi : Emzirmeye geç başlanması, bebeğin memeyi yeterli boşaltamaması, öğün aralarının uzun olması ya da öğün atlanması üzere durumlarda ortaya çıkar. Çoklukla süt salgısının arttığı birinci günlerde görülür. Göğüsler şiddetli gergin ve ağrılıdır. Mastitten farklı olarak kızarıklık yoktur. Nadiren hafif ateş olabilir. Emzirme tekniği denetim edilmeli. Bebek emmekte zorlanıyorsa süt sağılarak göğüsler bir ölçü boşaltılmalı. Emzirmeden evvel sıcak kompres, sonra ise soğuk kompres uygulanmalıdır.
Süt kanalında tıkanıklık: Tıkanmış kanal göğüste şişlik olarak ele gelir. Bazen al ve ağrılı olabilir.
Sebepleri süt kanallarının tam boşalmaması, ananın dar yahut çok geniş sütyen giymesi, yüzükoyun yatması, bebeğe ek besin başlanması yahut yanlışlı emzirme tekniği olabilir. Emzirmeye ebediyen şişliğin olduğu taraftan başlanmalı, göğüsler yeterlice boşaltılmalı ve şişliğin olduğu kesime sıcak kompresler uygulanmalı.
Mastit: Göğüs başı çatlağı sonrası, tedavi edilmemiş süt kanalı tıkanıklığı ve göğüslerde süt birikmesi sonucu oluşabilir. Göğüsler şiş kızarık ve ağrılıdır. Halsizlik, üşüme, titreme ve ateş görülebilir. Tek yahut iki taraflı olabilir. Bu durumda katiyen emzirmeye ara verilmemelidir. Sık emzirilmeli ve mastitli göğüs evvel emzirilmeli, yaş sıcak pansuman uygulanmalı, anaya 24 saat kesin istirahat verilmeli, hafif analjezik (parasetamol kullanılmalı), likit alımı artırılmalı ve gerekirse antibiyotik kullanılmalıdır. Mastit sırasında bebeğin emzirilmesinde sakınca yoktur. Mastit sırasında göğüslerin boşaltılması göğüs apsesinin gelişmesini önlemek açısından çok değerlidir.
Göğüs Apsesi: Yeterli tedavi edilmemiş mastite bağlı olarak ortaya çıkar. Acil tedavi edilmesi gereken ağrılı bir durumdur. Antibiyotik tedavisine ek olarak cerrahi drenaj yapılmalıdır. Emzirmeye her iki göğüste de devam etmenin hiçbir sakıncası yoktur ve mastitin tekrarlamaması ve emzirmenin muvaffakiyet ile devamı açısından değerlidir. Ana ağrı nedeniyle emziremiyorsa göğüsler 3 saatte bir sağılmalıdır.
Anada hastalık: Bir çok hasta ana bebeğini hiçbir sakınca olmadan emzirebilir. Örneğin üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçiren bir ananın bebeğini emzirmesinde hiçbir sakınca yoktur. Bilakis bu illette vücudunda oluşan antikorları bebeğe vermesi açısından kollayıcıdır. İshal geçiren ana de bebeğini emzirebilir. Validenin hastaneye yatacak kadar ağır hasta olması yahut bebek için sakıncalı ilaç alması durumunda emzirme sakıncalıdır. Tbc tedavisi gören validede balgam temizlenmiş ve hanede tedavi devrine geçilmiş ise emzirmesinde sakınca yoktur. Bu durumda bebek esirgeyici tedaviye alınmalıdır. Hepatit B yahut C enfeksiyonu geçiren analar bebeklerini emzirebilir. Psikoz ve ağır depresyon durumlarında ana bebeğini emzirebilir lakin bebeğe zarar verebilecek davranışlar açısından emzirmenin gözlem altında yapılmasında yarar vardır. HIV (+) anaların emzirmeleri sakıncalı olabilir.!!
Anayla ilgili vesair durumlar: Lityum, kemoterapötik ilaçlar, radyoaktif hususlar ve ergotamin türevleri almakta olan validelerin emzirmeleri sakıncalıdır. Emziren hatunların OKS olarak yalnızca progesteron içeren hapları kullanmaları gerekmektedir. Gebelik ve menstrüasyon sırasında emzirmeye devam edilebilir.
Bebekte hastalık: Galaktozemi dışında ana sütü ile beslenmenin kontrendike olduğu durum yoktur. Fenilketonüri illeti olan bebekler de kan fenilalanin seviyeleri denetim edilerek ana sütü ile beslenebilirler. 1500 gr altında prematüre bebekler için ana sütü yerinde olmadığı için şahsi formüllerle desteklenmelidir. Bebekler ishal olduğunda ana sütü ile beslenmeye mutlaka ara verilmemelidir. Bilakis sık aralıklarla emzirme ishalin düzelmesine ve evladın dehidratasyondan korunmasına yardımcı olmaktadır.
Ana sütünün saklanması : Sağılan sütler kapağı ve şişesi 5 k kaynatılmış cam kavanozlarda saklanmalıdır. Oda ısısında 6 saat, buzdolabı rafında 24 saat, derin dondurucuda 6 ay pahasını kaybetmeden bekletilebilir. Bu sütler ben-mari usulü ile ısıtılmalıdır.
Doğal beslenme
Yapay beslenme
Karışık beslenme
Doğal Beslenme : 0-6 ay arasında en ülkü beslenme biçimi ana sütü ile beslenme (doğal beslenme ) dir. Bu periyotta ana sütü dışında su dahil hiçbir ek besin verilmemesi müsaittir. Çünkü ana sütü D vitamini dışında bebeğin tüm muhtaçlıklarını karşılayacak niteliktedir. ( Bu nedenle doğumdan itibaren bebeklere ana sütü dışında günde 400 ü D vit desteği sağlanmalıdır. ) Yalnızca ana sütü ile beslenme bir çok illetin görülme sıklığını azaltmakta ve dimağ gelişimi daha âlâ olmaktadır.
Hayatın birinci 2 yılı büyüme ve gelişmenin en süratli olduğu en değerli periyottur. Bu devir için hayati yararları bulunan ana sütü çok kıymetlidir. Yerküre sıhhat örgütü de bu nedenle ana sütü ile beslenmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesini önermektedir.
Yapay ve Karışık Beslenme : Ana sütü ile beslenmenin uygulanamadığı koşullarda inek sütünden imal edilmiş ve bileşimleri ana sütüne benzeyecek formda değiştirilmiş formül sütler (mama) kullanılabilir. Buna yapay beslenme denilmektedir. Ana sütü + formül süt ile beslenme de karışık beslenme olarak isimlendirilmektedir.
Ana sütünün yararları
Ana sütü mamalara ve başka besinlere nazaran daha kolay sindirilir.
İçeriği sabit değildir. Validenin beslenmesinden bağımsız olarak bebeğin gereksinimlerine nazaran düzenlenir.
Birinci 7 günkü süt kolostrumdur. Protein, mineral ve vitaminlerden zengindir. Protein içeriğinde bilhassa Ig A olmak üzere gözetici antikorlar ve barsak epitelinin direncini artırıcı hususlar bulunur. 7-15 gün arası gelen süte geçiş sütü , 2 haftadan sonra oluşan süte ise olgun süt denir.
Ana sütünün içeriği bebek emerken değişir. Emzirmenin başlangıcında karbonhidrattan varlıklı ön süt, ahir ise yağdan güçlü son süt salgılanır.
Ana sütündeki proteinlerin kıymetli bir kısmı kimileri antienfektif hususlar olan, ayrıyeten sindirimi kolay olan whey proteinleridir.
Whey proteini ana sütünde inek sütünden daha ziyade bulunur ve inek sütünde bol bulunan kazein proteinine nazaran daha kolay sindirilir.
Ana sütünde bulunan yağlarda sindirimi kolay doymamış yağ asitlerinin nispeti yüksektir. Dimağ ve hudut dokusu gelişimi için çok gerekli olan esansiyel yağ asitleri ana sütünde inek sütünden 8 kat daha çokça bulunur.
Ana sütü ile sağlanan çinko, demir üzere minerallerin bağırsaktan emilim nispetleri vesair sütlere kıyasla çok yüksektir. Ana sütünün yekun protein ve mineral içeriği inek sütüne nazaran daha düşüktür, ama bu ölçüler bebeğin gereksinimini karşılamaya kafidir.
Ziyade protein ve minerallerin idrarla atılması gerektiğinden ana sütü ile beslenen bebeklerde böbreklerin yükü daha hafiftir.
Ana sütü bebeğe yetiyor mu ?
Bayanların % 99 unda süt üretme yetisi tıpkı anda 2 bebek büyütecek kadar ziyadedir.
Birinci emzirmelerde sütün derhal gelmemesi endişelenecek bir durum olmamalı, bebeğe sair besin verilmeden emzirmeye devam edilmelidir.
Bebeğin birinci iki günlük güç gereksinimi veladet öncesinde ana tarafından sağlanarak depo edilmiştir.
Süt imalatını belirleyen en değerli iki faktör bebeğin sık emmesi ve göğüslerin boşaltılmasıdır. Göğüsler dolu olmasa da doğumdan derhal sonra emzirmeye başlamak süt prodüksiyonunun uyarılması ve devamı için gereklidir.
Prolaktin salınımının artması için gece emzirmeler yararlı olmaktadır. Emzirme sıklığı ve mühleti bebeğin isteğine nazaran ayarlanmalıdır.
Süt prodüksiyonu ananın beslenmesinden etkilenmez. Yeniden göğüs başının çökük olması bebek gerçek teknikle emerse sorun oluşturmaz.
Validelerin birçok değişik mülahazalarla sütlerinin bebekleri için zayıf olduğu tasasına kapılmaktadırlar. Bu gerçekte mekansız bir korkudur. Aşağıdaki kriterlere bakarak sütün ehil olup olmadığı anlaşılabilir.
Ana sütünün ehil olduğunu gösteren kriterler
Günde en az 5-6 defa idrar yapması
15. günde veladet kilosuna ulaşması (ilk hafta tevellüt kilosundan biraz kaybedebilirler.)
Ayda en az 500-600 gr kilo alması
Doğal beslenmede dertler
Çok ağlama ( infantil kolik) : Sütün yetmediği biçiminde algılanabilir. Bebekler büyümenin hızlandığı 3., 6. ve 8. haftalarda daha çokça emmek isterler. Bu durumda evlat ağlayarak açlığını muayyen edebilir. Ana bebeğini sık emzirirse süt prodüksiyonu en geç 72 saat içinde yerinde ölçüye ulaşır ve bebeğin emme ritmi eski sisteme ulaşır.
Kâfi kilo alamama : Emzirme tekniği düzeltilmeli, kısa lakin sık aralıklarla emzirilmeli, bebek çok acıkmadan emzirilmeli, biberon yahut emzik verilmemeli.
Göğüs başı çatlakları : Haddinden fazla ağrı nedeniyle emzirilemiyorsa göğüsler sağılarak boşaltılmalı
Parasetamol üzere ağrı kesiciler kullanılmalı, göğüs başı kuru tutulmalı, her emzirmeden sonra az ölçüde süt sıkılarak göğüs başına sürülmeli.
Göğüslerde süt birikmesi : Emzirmeye geç başlanması, bebeğin memeyi yeterli boşaltamaması, öğün aralarının uzun olması ya da öğün atlanması üzere durumlarda ortaya çıkar. Çoklukla süt salgısının arttığı birinci günlerde görülür. Göğüsler şiddetli gergin ve ağrılıdır. Mastitten farklı olarak kızarıklık yoktur. Nadiren hafif ateş olabilir. Emzirme tekniği denetim edilmeli. Bebek emmekte zorlanıyorsa süt sağılarak göğüsler bir ölçü boşaltılmalı. Emzirmeden evvel sıcak kompres, sonra ise soğuk kompres uygulanmalıdır.
Süt kanalında tıkanıklık: Tıkanmış kanal göğüste şişlik olarak ele gelir. Bazen al ve ağrılı olabilir.
Sebepleri süt kanallarının tam boşalmaması, ananın dar yahut çok geniş sütyen giymesi, yüzükoyun yatması, bebeğe ek besin başlanması yahut yanlışlı emzirme tekniği olabilir. Emzirmeye ebediyen şişliğin olduğu taraftan başlanmalı, göğüsler yeterlice boşaltılmalı ve şişliğin olduğu kesime sıcak kompresler uygulanmalı.
Mastit: Göğüs başı çatlağı sonrası, tedavi edilmemiş süt kanalı tıkanıklığı ve göğüslerde süt birikmesi sonucu oluşabilir. Göğüsler şiş kızarık ve ağrılıdır. Halsizlik, üşüme, titreme ve ateş görülebilir. Tek yahut iki taraflı olabilir. Bu durumda katiyen emzirmeye ara verilmemelidir. Sık emzirilmeli ve mastitli göğüs evvel emzirilmeli, yaş sıcak pansuman uygulanmalı, anaya 24 saat kesin istirahat verilmeli, hafif analjezik (parasetamol kullanılmalı), likit alımı artırılmalı ve gerekirse antibiyotik kullanılmalıdır. Mastit sırasında bebeğin emzirilmesinde sakınca yoktur. Mastit sırasında göğüslerin boşaltılması göğüs apsesinin gelişmesini önlemek açısından çok değerlidir.
Göğüs Apsesi: Yeterli tedavi edilmemiş mastite bağlı olarak ortaya çıkar. Acil tedavi edilmesi gereken ağrılı bir durumdur. Antibiyotik tedavisine ek olarak cerrahi drenaj yapılmalıdır. Emzirmeye her iki göğüste de devam etmenin hiçbir sakıncası yoktur ve mastitin tekrarlamaması ve emzirmenin muvaffakiyet ile devamı açısından değerlidir. Ana ağrı nedeniyle emziremiyorsa göğüsler 3 saatte bir sağılmalıdır.
Anada hastalık: Bir çok hasta ana bebeğini hiçbir sakınca olmadan emzirebilir. Örneğin üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçiren bir ananın bebeğini emzirmesinde hiçbir sakınca yoktur. Bilakis bu illette vücudunda oluşan antikorları bebeğe vermesi açısından kollayıcıdır. İshal geçiren ana de bebeğini emzirebilir. Validenin hastaneye yatacak kadar ağır hasta olması yahut bebek için sakıncalı ilaç alması durumunda emzirme sakıncalıdır. Tbc tedavisi gören validede balgam temizlenmiş ve hanede tedavi devrine geçilmiş ise emzirmesinde sakınca yoktur. Bu durumda bebek esirgeyici tedaviye alınmalıdır. Hepatit B yahut C enfeksiyonu geçiren analar bebeklerini emzirebilir. Psikoz ve ağır depresyon durumlarında ana bebeğini emzirebilir lakin bebeğe zarar verebilecek davranışlar açısından emzirmenin gözlem altında yapılmasında yarar vardır. HIV (+) anaların emzirmeleri sakıncalı olabilir.!!
Anayla ilgili vesair durumlar: Lityum, kemoterapötik ilaçlar, radyoaktif hususlar ve ergotamin türevleri almakta olan validelerin emzirmeleri sakıncalıdır. Emziren hatunların OKS olarak yalnızca progesteron içeren hapları kullanmaları gerekmektedir. Gebelik ve menstrüasyon sırasında emzirmeye devam edilebilir.
Bebekte hastalık: Galaktozemi dışında ana sütü ile beslenmenin kontrendike olduğu durum yoktur. Fenilketonüri illeti olan bebekler de kan fenilalanin seviyeleri denetim edilerek ana sütü ile beslenebilirler. 1500 gr altında prematüre bebekler için ana sütü yerinde olmadığı için şahsi formüllerle desteklenmelidir. Bebekler ishal olduğunda ana sütü ile beslenmeye mutlaka ara verilmemelidir. Bilakis sık aralıklarla emzirme ishalin düzelmesine ve evladın dehidratasyondan korunmasına yardımcı olmaktadır.
Ana sütünün saklanması : Sağılan sütler kapağı ve şişesi 5 k kaynatılmış cam kavanozlarda saklanmalıdır. Oda ısısında 6 saat, buzdolabı rafında 24 saat, derin dondurucuda 6 ay pahasını kaybetmeden bekletilebilir. Bu sütler ben-mari usulü ile ısıtılmalıdır.
