Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Günlük hayatta insanlarda gözlemlediğimiz birçok ‘anormal‘ diye isimlendirebileceğimiz durum ve hareket, aslında üniversitelerde psikoloji laboratuvarlarında geçerliliği kanıtlanmış bulgular. 19. yüzyılın ‘rasyonel insan’ tarifinden , 20. yüzyılın ‘irrasyonel insan’ tarifine geçiş yaparken, insanın ‘garip’ huyları daha sistematik biçimde incelenmeye başlandı. Bu da Enteresan Ruhsal Fenomenler diye isimlendirebileceğimiz bir küme değişik ruhsal etkiyi tanımamızı sağladı. İşte sizin de tahminen kendinizde ve etrafınızda kolay kolay gözlemleyebileceğiniz 5 değişik ruhsal fenomen:
Kaynak:
Ziyaretçiler için gizlenmiş link , görmek için
Giriş yap veya üye ol.
...Ringelmann Tesiri
Bu ruhsal fenomene nazaran, bir kümenin iştirakçi sayısı arttıkça, kümedeki her bireyin verimliliği düşer. Üstteki fotoğraf, tam da bu resmi özetleyen bir durum. Halatı tutan birinci üç kişi tüm güçleriyle halata asılırken, eklenen her kişinin eforu, hatta dikkati daha da azalıyor. Bu fenomeni birinci sefer 1913’te Fransız bir mühendis olan Maximilien Ringelmann keşfediyor. Yani kümedeki birey sayısı arttıkça verimliliğin artacağına inanan küme önderleri aslında yanılıyor. Kümeye eklenen her yeni şahısla, kümenin aktifliğinin kümeye olan marjinal katkısı azalıyor. İngilizce’de social loafing (sosyal boş gezme) olarak da isimlendirilen bu fenomen, küme dinamiklerinde dikkatle incelenen bir durum.
Dunning-Kruger Sendromu
Dunning-Kruger tesiri, Cornell’li psikologlar David Dunning ve Justin Kruger tarafından 1999’da keşfediliyor. Günlük hayatta bizim de etrafımızda sıkça gözlemleyebileceğimiz bu fenomene nazaran, bir marifette yetersiz beşerler, o mevzuda kendini öbür insanlardan genelde daha üstün görüyorlar. Nasıl mı diye sorarsanız, Dunning ve Kruger bunu adım adım açıklamış:
Bir kişi bir mevzuda yetersizse;
O mevzuda kendi düzeyini diğerlerinden üstün görmeye daha yatkındır.
Öbür insanlarda sahiden olan yetenek ve hünerleri farketmemeye yatkındır.
Kendisindeki yetersizliğin düzeyini göremez.
Şayet o maharette eğitime tabi tutulursa, daha evvelce yetersiz olduğunu farketmemeye yatkındır.
Dunning-Kruger efekti şimdi yeni keşfedilmiş olsa da, birçok filozof ve düşünürün özlü kelamları aslında toplumu güzel gözlemleyen insanların bu fenomene isim koymadan farkında olduklarını gösteriyor. Örnek olarak, Konfüçyüs‘ün: “Gerçek bilgi kişinin cehaletinin boyutunu anlayabilmesidir.” Bertrand Russel‘ın: “Belki de vaktimizin en acı verici şeylerinden biri, bir fikri hiç kuşku duymadan savunan şahıslar çoğunlukla aptal olması, ve biraz hayal gücü ve anlayışı olan bireyler ise kuşku ve kararsızlık dolu olmasıdır.” kelamları aslında Dunning-Kruger tesirinin özlüce dillendirilmiş hali.
İsim-Harf Tesiri
Bu değişik ruhsal fenomen, kişinin gizil özgüven yahut egotizmini ölçmek için sıkça kullanılan bir testin sonucu. Beşerler bir söz listesi verildiğinde, genelde kendi isimlerindeki harflerin bulunduğu sözleri seçiyor. Bu teste Birinci Tercih Testi (Initial Preference Task) deniyor. Şahısların yalnızca harflerin bulunduğu bir listeden süratlice harf seçmeleri istendiğinde de kendi isimlerindeki harfleri daha sık tercih ediyorlar. Enteresan olan ise, bu araştırmayı takip eden bilim adamlarının kimilerinin şahısların iş, eş ve yaşanılacak kent üzere çok değerli seçimlerinde bile, kendi isimlerindeki harflerin bulunduğu yerleri tercih etmeleri. Lakin hususun bu tarafına biraz kuşkulu yaklaşmak lazım, sonuçta ya çok fazla harfin bulunduğu bir isminiz varsa?
Hale Tesiri
Hale tesiri, ünlü psikolog Edward Thorndike’ın 1920’de yazdığı bir makalede kullandığı tabirdi. Hale tesirini kısaca açıklamak gerekirse, bir beşerle ilgili edindiğimiz genel izlenime bağlı olarak, onun hakkında bilgi sahibi olmadığımız bahislerde ehil ve uygun görmemizle alakalı bir ruhsal fenomen. Bir örnek vermek gerekirse, bir toplantıda cazibeli bir bireyle tanışıyorsunuz. Hale tesirine nazaran, siz bu kişiyi o toplantıdaki başka insanlara nazaran, kişiyi şimdi çok tanımasanız bile daha düzgün kalpli ve daha zeki görmeye meyillisinizdir. Maalesef hale tesirinin, eğitim ve yargıda büyük bir rolü var. Örneğin, 1974’te 60 tane erkek üniversite öğrencisiyle yapılan bir araştırmada, deneklere bayan öğrenciler tarafından yazılmış kompozisyonlar okutuldu. Bu kompozisyonların üçte birinde cazip bir bayan öğrencinin fotoğrafı, üçte birinde ise çok alımlı olmayan bir bayan öğrencinin fotoğrafı bulunuyordu. Başkalarında ise hiç fotoğraf yoktu. Sonuçlar şunu gösteriyordu, erkek öğrenciler cazip bayan öğrencinin fotoğrafının bulunduğu kompozisyonlara daima daha yüksek not verdiler. Daha da farklı olanı ise, şayet kompozisyon makus yazılmışsa, hoş ve nahoş muharrir tarafından yazılan kompozisyon ortasındaki puanlama daha da artıyordu. Yani, hoş beşerler makus bir iş yapsa bile, berbat bir kişinin yaptığına nazaran daha uygun değerlendiriliyordu. Bir de bu fenomenin yargı sistemindeki rolünü düşünün. Sanki İtalya’da arkadaşını öldürmekle suçlanan Amerikalı Amanda Marie Knox‘un yargılanma kararının geri çevrilmesinde bu ruhsal fenomenin tesiri olabilir mi?
Ocak Tesiri
Ocak ayının borsa yatırımlarınızın geri dönüşünü almak için en âlâ ay olduğunu biliyor muydunuz? Doğal, Türkiye’nin daima sallantıda olan gündemiyle durum pek o denli gözükmüyor. Lakin Amerika borsasında 1942’lerde Sydney Wachtel isimli bir yatırım bankacısının müşahedeleri, Ocak ayının stoklarda en yüksek artış olduğunu gözlemlediği ay olarak biliniyor. Bu da genel olarak borsada Ocak ayı öncesi yatırımların artmasına sebep oluyor. Ocak barometresi olarak tabir edilen tesir, “Ocak gitgide, yıl masraf.” fikriyle kısaca özetleniyor.
