Şahmeran Kimdir ?

Şahmeran Nedir?​

Şahmeran nedir, insanoğlunun kendisine yapılan iyiliğe, kötülükle karşılık vermesini anlatan, ünlü bir şehir efsanesini sizler için bu yazımızda derledik. Dilden dile dolaşan ve herkesin onun hakkında bir fikri olduğu ancak tam hikayesi hakkında bilgi sahibi olmadığı efsane sizlerle.

Şahmeran, İran-Pers mitolojisinde rastlanan; bellerinden aşağısı yılan, üstü ise insan şeklindeki Maran adı verilen varlık. Yılanların şahı olan, “şah-ı meran” anlamını taşımaktadır.

“Maran:” Farsça bir sözcük olmasıyla birlikte “Mar” yılan anlamında, “-an” ise çoğullamasıdır. “Maran” ya da “Meran” sözcükleri Anadolu topraklarında birçok yöre ve yer adı olarak da kullanıldığı bilinmektedir.

Efsaneye göre, Şahmeran’ın Akdeniz bölgesinin Mersin ilinin Tarsus ilçesinde yaşadığına dair söylentiler bulunmaktadır.



Şahmeran’ın Ceyhan ile Misis arasındaki yılan kalede yaşadığı söylentileri halk arasında dolaşsa da efsaneye göre Şahmeran bir yeraltı ülkesinde yılanlarıyla birlikte yaşamamaktaydı.

Zülfü Livaneli’nin yönettiği Şahmeran filmi, bu efsaneden uyarlanmıştır. Bu filmde Şahmeran’ı canlandıran oyuncu ise Türkan Şoray’dır.

Şahmeran ne demek, olduğu hakkında kısa bilgi verdiğimize göre artık hikaye ve efsaneye geçebiliriz.

Şahmeran Efsanesi​

Şahmeran çocukken büyüklerimizden severek dinlediğimiz bir hikayeye sahiptir. Yer altında yılanları ile birlikte yaşayan, insanlara zararı olmayan iyi bir canlı olduğu gibi ayrıca, yılanlarının insanlara zarar vermemesi konusunda uyarır.

Şahmeran bir resimle tasvir edilerek, Şahmeran ustaları tarafından yapılan tablolar evlerin duvarlarında süs olarak sergilenir. Şahmeran’la tanışan ilk insanın ismi, Camşab olarak bilinmektedir.

Şahmeran efsanesi, Şahmeran’ın ölümüyle sona erer ama bu ölümün hamamda gerçekleştiğine inanan kesimler de bulunmakta. Yaşantısı boyunca bir kez olsun Şahmeran’ı gören bir insan hamama girdiğinde sırtı aynı bir yılan gibi pul pul olmaktadır.



Şahmeran’ın yerini bilen bir kişi varsa; onu bulmanın tek yolu, hamama girdiğinde sırtını kontrol etmekten geçer. Bulunduğu zaman ise hamama getirilen Şahmeran burada öldürülür. Günümüzde Tarsus’un ilçesinde bulunan Şahmeran Hamamı’nın, rivayetlere göre Şahmeran’ın öldürüldüğü yer olarak inanılmaktadır.

Şahmeranın bilinen hikayesi ise şöyledir.

Şahmeranın Hikayesi​

Binlerce yıl önce Tarsus’ta yeraltında yaşayan yılanlar bulunmaktaydı. Meran adı verilen bu yılanlar, iyi niyetli ve şefkatli idi. Meranların kraliçesine Şahmeran denilirdi. Ayrıca, genç ve güzel bir kadın olarak bilinmektedir.

Cemşab adında odunculukla geçinen bir çocuk, Tarsus’un bir ilçesinde arkadaşlarıyla birlikte bal dolu bir mağara keşfetmişlerdir. Kuyu şeklinde yer altına inen bu mağaraya, arkadaşları tarafından cemşab balı alsın diye kuyuya indirilir. Lakin kendilerine düşecek bal payının daha yüksek olması için onu orada bırakıp kaçarlar.



Cemşab kuyuda bir delik görür ve buradan ışık sızdığının farkına varır. Elindeki bıçak ile bu deliği daha da genişlettikten sonra gözlerine inanamaz. Çünkü hayatı boyunca hiç bir zaman görmediği güzellikte, büyük bir bahçe ile karşılaşır. Bahçede yüzü parlak bir kadın, vücudu ise yılan şeklinde olan canlı görür ve o bütün yılanların efendisi Şahmerandır.

Şahmeranın güvenini kazanan cemşab uzun yıllar bu bahçede yaşamını sürdürür. Aradan geçen uzun süreden sonra cemşab artık evine dönmek ister.

Şahmeran gitmemesini ister; Cemşab bu konuda ısrarcı olduğu için gitmesine izin verir. Onu bırakması karşılığında, kendisini gördüğünü kimseye söylememesini isteyerek söz alır.

Cemşab ailesine kavuştuktan sonra uzun yıllar boyunca şahmeranı gördüğünü kimseye söylemez. Fakat bir gün ülkenin padişahı hastalanır. Vezir hastalığın çaresinin, şahmeranın vücudunda olduğunu söyler. Şahmeranın etini keserek hükümdara yedirdikten sonra iyileşeceğini düşünen vezir, tüm halkı sorguya çekerek şahmeranın yerini öğrenmeye çalışır.



Şahmeranı gören insanın vücudunun pullarla kaplı olacağını bilen vezir, cemşabın vücudunda bu pullara rastlayınca zorla konuşturup yerini öğrenir.

En sonunda şahmeran bulununca cemşab’la son kez konuşarak, “Beni toprak çanakta kaynatıp suyumu vezire içir, etimi ise padişaha yedir” demiş. Böylece vezir ölmüş, padişah da iyileşip sağlığına kavuşmuştur.

Bu esrarengiz efsanenin sonunda ölür. Fakat bundan diğer yılanların haberi olmaz, çünkü öteki yılanlar şahmeranın öldüğünü hissederse tarsus bölgesini işgal edecek ve insanlara zarar vermeye başlayacaklardır.