Sakkarit (şeker) Metabolizması

Sakkarit (şeker) Metabolizması 5 karbonlu şekerler Sakkarit (şeker)metabolizması Şeker molekülleri, karbonhidrat adı verilen uzun zincirli moleküllerin yapıtaşlarını meydana getirirlerŞeker molekülleri başlıca 6 karbonlu bir yapıya sahip olup tıpatıp amino asitler gibi D ve L konfigürasyonlarına sahiptir Şeker molekülü tek başına bulunduğu hallerde Monosakkarit , ikili bulunduğu hallerde Disakkarit , 3 lü veya daha fazla gruplar halinde bulundukları vakit ise Polisakkarit adını alırÖncelikle bir şeker molekülünün yapısını inceleyelim 1549420520 1549420520 sakkaritsekermetabolizmasi5c5a47ed69938sakkaritsekermetabolizmasi5c5a47ed69938 http:wwwbiyolojidunyasinetglikozYandaki şekilde görüldüğü gibi Dekstroz , yapısında toplam 6 adet karbon atomu (siyah noktalar) içerirSırasıyla bütün karbonlara H ve OH molekülleri, birbirlerine ters yönde bağlanma göstermişlerdir Molekülün 1 karbonu kırmızı noktanın derhal yanındaki karbondurHemen altındaki karbon ise 2 karbondurMolekülün 6 karbonu ise CH2OH molekülünün karbonudurO ile gösterilen ilk sıradaki atom ise oksijendir Molekülümüz bir monosakkaritdirDisakkarit ve polisakkaritler bunun gibi yüzlerce yada binlerce üzüm şekeri (veya fruktoz, sukroz, laktoz vs olabilir) molekülünün ast yandan gelip tahvil yapmasıyla meydana kazanç Şeker molekülleri arasındaki bağlar ise tıpkı amino asitlerde olduğu gibi kuyruk ve baş bölgelerinde meydana gelir İki şeker molekülü tahvil yaparken (örneğimizde dekstroz molekülünü ele alıyoruz), kırmızı nokta ile gösterilen 1karbonun üzerindeki H atomu ile 2dekstroz molekülünün 4karbonunun (yani kırmızı noktanın tam karşısına gelen bölgedeki karbon atomunun) altındaki OH molekülü ile tahvil yaparBu kaplumbağa kabuğu ise Glikozidik bağı adı verilirÜzüm Şekeri molekülleri bu şekilde birbirini izleyen bono yaparak karbohidrat zincirlerini meydana getirirler Şeklimizde görülen dekstroz molekülü Alfa Dekstroz adını alırMolekülün Alfa ya da Beta olması ise 1karbondaki H ve OH ın konumlarına bağlıdırEğer H atomu karbounun alt tarafından bono yapmış ise molekülümüz Beta konfigürasyonu, üst taraftan bağ yapmış ise Alfa konfigürasyonu adını alır Şekerlerin 5 karbon atomundan oluşan formlarıda vardır5 karbon atomu içeren şeker molekülüne ise Pentoz adı verilirBunların dışında değişik yapılara sahip şeker moleküllerine örnek olarak mannoz, sukroz, laktoz ve fruktoz örnek verilebilir Şeker moleküllerinin yıkımı : Karbonhidratların büyük çoğunluğunun uzun şeker moleküllerinden meydana geldiğini belirtmiştikVücuda alınan besin maddelerinin ise % 70 e yakını karbonhidratlardan meydana kazanç Karbonhidratların sindirimi ağızda başlarTükürük sıvısında karbonidrat zincirlerini parçalayan enzimler bulunmaktadırKısmen parçalanan bu moleküllerin sindirimi ise ince bağırsakta sonlanırŞeker molekülleri kana karıştıktan sonradan kan basıncının yükselmesine niçin olurAma kan basıncı, üzüm şekeri molekülüne müdahele eden enzimler vasıtasıyla dengede tutulur Şeker molekülleri monosakkarit formları biçiminde bağırsaklardan emildikten sonra kan yoluyla karaciğere giderMonosakkaritler burada üzüm şekeri, fruktoz, mannoz gibi öbür yapıdaki şeker moleküllerine çevrlirlerÜzüm Şekeri moleküllerinin fazlası ise enzimler vasıtasıyla Glikojen adı verilen başka bir şekle dönüştürülüp ambar edilir Glikozun glikojene çevrilmesinde rol oynayan enzimin adı ise Glikokinaz enzimidirBu enzim karaciğer kadar üretilir ve bu üretim, pankreastan salınan ve İnsülin adı verilen bir hormonun kontrolü altındadır Glikokinaz (enzim) Üzüm Şekeri (molekül) Glikojen (son mahsul) Eğer bir insanın pankreası yeteri kadar insülin hormonu salgılayamıyorsa, kişinin karaciğeri, kandaki insülin miktarının azalmasına paralel olarak yeteri kadar Glikokinaz enzimi üretemezGlikokinaz enzimi ise dekstroz moleküllerine müdahele edemeyince üzüm şekeri moleküllerinin kandaki miktarı çabucak artmaya başlarGlikozun kanda yükselme göstermesi sebebiyle tansiyon artmaya başlar ve sonunda yüksek tansiyon denilen rahatsızlık ortaya çıkar Glikozun parçalanması kısaca şu şekilde meydana kazanç ; xfUid21549420520 1549420520 sakkaritsekermetabolizmasi5c5a47ed99dc5sakkaritsekermetabolizmasi5c5a47ed99dc5 http:wwwbiyolojidunyasinetyikim16 karbonlu üzüm şekeri molekülü, yapılarında 3 er tane karbon atomu bulunduran 2 molekül Piruvat ' a dönüşürPiruvat, ortamda oksijen olma ya da olmama durumuna kadar 2 yol izleyebilir Eğer ortamda oksijen yahut (anaerob) piruvat molekülleri son ürün olarak Laktat ve daha sonra süt asiti ' e dönüşürlaktik asit, kaslara yeteri değin oksijen taşınamadığı hallerde birikir ve yorgunluğa neden olur Ama fermantasyon bakterileri ve bir takım maya türleri, ortamda oksijen olmadığı hallerde laktat yerine Etanol adını alan bir değişiklik içki ve su üretirler Eğer ortamda oksijen varsa (aerob) Piruvat oksijenle reaksiyona girerek ilk kez bir ara ürün olan Asetil CoA ' ya dönüşür Asetil CoA ara ürünü sonradan sitrik asit halkası adı verilen bir hızlı kimyasal tepkime basamaklarına girer ve nihayetinde son ürün olarak karbondioksit ve su ya dönüşür Dekstroz moleküllerinin parçalanma reaksiyonları sırasında hücreli ATP kazanırATP ise enerji gereksinimleri için kimyasal reaksiyonlarda kullanılırGlikozun tam afet tepkime şemasını aşağıdaki ikona tıklayarak görüntüleyebilirsiniz