Samsun Tarihi, Samsun Tarihi Yapısı, Geçmişten Günümüze Samsun

Samsun Tarihi, Samsun Tarihi Yapısı, Geçmişten Günümüze Samsun samsun tarihi bilgiler samsun un kültürel yapısı samsunun tarihi mekanları Samsun MÖ750760 yılları arasında İon şehir halkı devletlerinden Miletoslular (Halk) göre Amisos adı ile belirlenmiş minik bir yerleşim merkezi idi Samsun, sonra Pers, Makedonya, Pontus, Roma, Bizans, Danişment, Selçuklu ve Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır Samsun Mustafa Kemal Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da ulusal mücadeleyi açılmak üzere ilk adımı attığı yer olarak tarihimizdeki önemli yerini almıştır Amisos'tan Samsun'a Samsun Adının Kaynağı Samsun adının Yunanca Amisoskelimesinden gelme olduğu ileri sürülmüşse de bu kelimenin kökeninin eski Yunan öncesi döneme dayandığı daha adaleli bir ihtimaldir Söz konusu kelimenin Yunanca olmayıp Palaskça olduğu bugün Yunan tarihçileri kadar da kabul edilmektedir Amisos adının bölgeye deniz aracılığıyla gelen Yunanlılar tarafından verilmeyip, Amasia gibi Anadolu menşe'li bir sözcük olduğu ihtimali daha ağır basmaktadır Roma imparatoru Pompeius MÖ 64 yılında Amisos'a geldiği vakit şehrin ismini Pompeiopolis'e çevirmişse de bu ad daimi olmamış ve Amisos adı bundan sonraki dönemlerde de geçerliliğini korumuştur Bugün kullandığımız SAMSUNadının ortaya çıkışı, Türkler'in buraya baskın olmasından sonradır XII ve XIII Asırlardaki Türk kaynaklarında Samsunismi kullanılırken aynı yıllardaki batı kaynaklarında ise Sampsonadı kaydedilmektedir Lüzum Samsungerekse Sampsonkelimelerinin Amisos'tan türetildiği şüphesizdir Osmanlı dönemi kaynaklarında ise yazılış farkları olsa bile Samsunkelimesinin kullanıldığı görülmektedir Ancak bu dönemde şehrin adı Samsun olarak anılmakla birlikte, sancak adı olarak Canik kullanılmıştır Cumhuriyet döneminde yönetimle ilgili düzenleme ile vilayet haline getirilen şehir günümüzde de Samsunadı ile anılmaktadır Türklerden Önce Samsun Samsun'un birincil insanlarının Gaska'lar olduğu mahalli kazılarda yer alan eşyalardan anlaşılmaktadır Buraya daha önce gelenlerle birleşerek Mert ırmağı ağzında ufak bir şehir kurmuşlardır Gaska lar sonra Hitit egemenliğine girerek değil oldular Böylece Samsun bir Hitit şehri oldu Hitit ler de MÖ 1200 yıllarında Frig'ler tarafından yıkılmıştır Bir Takım eski Yunan kaynaklarında Samsun ve civarında Amazon adı bahşedilen savaşcı kadınların yaşadığı ve kendi topraklarına katiyen yabancı erkek sokmadıkları yazılıdır Amazonlar'ın bugünkü Çarşamba ve Terme ovalarında yaşadıkları bahis edilmektedir Friglerden sonra Doğu karadeniz kıyı şeridinde Kimmer'lerin tarih sahnesine çıktığı görülmektedir Bu bölgeyi ele geçiren kimmerler Trabzon ve Sinop'u yağmalamışlardır Lidya kralı GigesKimmerleri yendikten sonra Ege'nin denizci kavimlerinden olan Miletliler Amisos'a gelip yerleşmişlerdir Anadolu hakimiyeti yüzünden Lidya kralı Krezüsile pers imparatoru KurusMÖ 546 yılında Amisos şehrinin güneyinde savaştılar Bu savaşta Krezüs'ün yenilerek tutsak düşmesi üzerine hem Anadolu keza de Amisos şehri pers hakimiyetine girmiştir Büyük bir sefer hazırlığı için Amisos'a gelen Pers imparatoru Dariusşehrin yerini beğenmeyerek, 3 km batısındaki Toramantepe'de tekrar kurmuştur ama burası daha sonra KARA SAMSUNadıyla anılacaktır Bir ara Yunan kralı Periklesgöre ele geçirilen Amisos, bitmiş Persler kadar alınmış ve bu hakimiyeti MÖ 331 yılına değin sürmüştür Büyük İskender'in Persleri yenmesi üzerine Amisos şehri Makedonyalılar'ın hakimiyetine girmiştir İskender'in ölümünden sonradan Pers Kralı MitridatMÖ 255 yıllarında Amasya, Sinop ve Amisos'u ele geçirerek bu bölgede PONT KRALLIĞIadıyla bir devlet kurmuştur Nitekim Amasya'daki Kral Mezarları da bu devletin krallarına aittir MÖ 64 yılında Amisos şehri Roma hakimiyetine girmiştir Roma hakimiyetindeyken Amisos şehrinin ticari önemi gitgide artarak artmaya başlamıştır Bu ticari gelişme şehrin zenginleşmesini sağlamış, ve bir süre sonradan'da Amisos'da hristiyanlık yayılmıştır Roma imparatorluğu ikiye bölündükten daha sonra Amisos, Doğu Roma (Bizans) imparatorluğunun idaresine geçmiştir Bu dönemde Amisos, psikoposluk merkezi haline getirilmiştir Bizanslılarla müslüman araplar aralarında başlayan savaşlar Amisos'uda etkilemiştir Nitekim Malatya Emiri Ömer B Abdullah'ı yenen Bizans ordusu burayı geri almış ve şehir halkı türkler kadar fethedilinceye kadar Bizans hakimiyetinde kalmıştır