Suriye, Rusya’yla alakalar ve İran’a yönelik yaptırımlar üzere şiddetli başlıklarda münasebetlerin halihazırda gelgitli seyrettiği Ankara-Washington sınırında tansiyon bir defa daha yükseldi.
ABD Lideri Donald Trump’ın, TSK’nin terör örgütü PKK/YPG’ye yönelik Barış Pınarı Harekâtı’na yeşil ışık yakan Suriye’den asker çekme atağına güçlü itirazların yükseldiği Temsilciler Meclisi, evvelki gün Ankara tersi iki karara imza attı.
Kongrenin alt kanadı, Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nde yapılan oylamada, Suriye’nin kuzeyine yönelik harekât nedeniyle Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını ve 1915 olaylarının “soykırım” sayılmasını öngören tasarılar ezici bir çoğunlukla kabul edildi.
Kararın, Türkiye’nin kıymetli ulusal bayramı 29 Ekim’de, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 13 Kasım’da ABD’ye yapacağı ziyarete günler kala gelmesi dikkat çekti. Erdoğan, kararın akabinde ABD’ye gidip gitmeyeceğine şimdi karar vermediğini söyledi.
ERDOĞAN VE AİLESİNİN MAL VARLIĞINA İNCELEME
Temsilciler Meclisi Dışişleri Kurulu Lideri Eliot Pürüz ve Cumhuriyetçi üye Mike McCaul tarafından 17 Ekim’de sunulan ve evvelki günkü oturumda 16 “hayır” oyuna karşı 403 “evet” ile kabul edilen birinci tasarı, Türkiye’ye birçok alanda yaptırımlar getirirken Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesinin mal varlığının ve iş alakalarının de araştırılıp rapor hazırlanmasını içeriyor.
Ayrıyeten Trump’ın, Ankara’nın Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sisteminden ötürü “ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyması Yasası” altındaki yaptırımları devreye sokmasını öngörüyor. Harekâtın sonlandırılması hâlinde ise yaptırımların sona erdirileceği belirtiliyor.
Tasarıda, Türkiye’den kimi iş insanlarının ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını bypass etmesine aracılık etmekle suçlanan Halkbank için başka bir kısım yer alıyor. Bu kısma nazaran, tasarının yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 15 gün içinde Lider, Halkbank’a ya da bu bankanın iştiraki niteliğindeki rastgele bir kuruluşa mali yaptırım uygulayacak.
TARİHTE BİR İLK
Temsilciler Meclisi evvelki günkü oturumda ayrıyeten, Türkiye’yi ilgilendiren tarihi bir karar daha aldı. 1915 olaylarının “Ermeni Soykırımı” olarak kabul edilmesini öngören karar tasarısı, 11’e karşı 405 oyla meclisten geçti. Bu kararın onaylanmasıyla birlikte birinci sefer ABD Kongresi’nin bir kanadı 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelemiş oldu. Oylamada çekimser kalanlardan biri de, Demokrat Parti’nin göçmen kökenli bayan vekillerinden İlhan Omar’dı. Omar, “Özellikle etnik paklık ve soykırım üzere insan hakları ihlalleri için hesap verilebilirliğin değer taşıdığına inanıyorum. Fakat hesap verilebilirlik ve soykırımın tanınması, siyasi bir uğraşta sopa olarak kullanılmamalıdır” dedi.
TRUMP’IN VETO KARTI VAR...
ABD Temsilciler Mecisi’nin kararlarının bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Kongrenin üst kanadı olan Senato’nun da onayına sunulacak olan karar, kabul edilse dahi Trump’ın vetosuyla karşılaşabilir. Fakat tasarılar Temsilciler Meclisi’nde olduğu üzere Senato’da da üçte ikinin üstünde bir çoğunlukla kabul edilirse “süper çoğunluk” kuralı gereği Başkan’ın onayına muhtaçlık duymadan yasalaşabiliyor.
Bu ortada Trump’a yakınlığıyla bilinen, Türkiye’nin harekâtına aykırılığıyla öne çıkan isimlerden Cumhuriyetçi Senatör Lindsay Graham’ın “Senato’nun bu işi devam ettirmesinden” yana olduğu tarafındaki çıkışı dikkat çekti. Graham, “Kararın, Türkiye’nin bize ve müttefiklerimize sorun yaratırken ABD’nin kenarda oturmayacağını görmesini sağlamasını bekliyorum” dedi.
TBMM’DEN SERT ÇIKIŞ: TEPKİLER TEZKEREYE DÖNDÜ
ABD Temsilciler Meclisi’nin aldığı kararlar üzerine AKP, MHP, CHP ve ÂLÂ Parti’nin takviyesiyle dün Meclis Başkanlığı tarafından, genel konseyde tezkere kabul edildi. “Alınan kararların yok kararında sayıldığı” vurgulanan tezkerede, “Türkiye’ye yaptırım uygulanması tehdidi ile alınan Temsilciler Meclisi kararının nezdimizdeki manası yalnızca şantaj girişimidir” denildi. Daha evvel misal durumlarda, TBMM Genel Kurulu’nda partilerin iştirakiyle ortak bildiri okunmasıyla yetinilirken, kabul edilen tezkerenin Resmi Gazete’de yayımlanacak olması dikkat çekti.
Böylelikle tezkere “resmi bir belge” niteliği de taşıyacak. Tezkerede özetle şu sözler yer aldı: “ABD Temsilciler Meclisi’nin, bir kısım çevrelerin kelamda Ermeni soykırım argümanları bağlamında gündeme getirdiği tezleri sahiplenmesini, akıl ve vicdan sahibi üyelerin itirazına karşın bir karara dönüştürmesini TBMM olarak esefle kınıyor ve reddediyoruz. Daha evvelki yıllarda da gibisi teşebbüsler olmuş, Temsilciler Meclisi’ndeki oylamalara bu formdaki üzere düşmanca yansımamıştı. Geçen mühlet içinde değişen, tarihi evraklar değil, bugünün küçük çıkar hesaplarında boğulmuş utanç verici siyasi zihniyettir. Alınan karar açıkça, tarihi gerçeklerin karartılması teşebbüsüdür. Türkiye her vakit bu cins argümanlar karşısında arşivlerin açılmasını savunmuş, misyonun tarihçilerde olduğunu belirtmiş, siyaseti soysuzlaştıran teşebbüslerin anlamsızlığını, kin ve nefret doğurucu potansiyelini vurgulamıştır.”
‘ŞANTAJ GİRİŞİMİ’
Temsilciler Meclisi’nin bu kararı ile Amerikan siyasetinin üzerinde oturduğu “kölelik tersi, insan hakları bildirgeleri çizgisine değil, bilakis köleci, sömürgeci, çıkarcı, emperyal siyaset istikametindeki mirasa katkıda bulunduğu” belirtilen tezkerede, “Türkiye’ye yaptırım uygulanması tehdidi ile alınan Temsilciler Meclisi kararının nezdimizdeki manası yalnızca şantaj teşebbüsüdür. Türkiye hiçbir vakit şantaja boyun eğmemiştir, bu kararı da tek beden olacak şiddetle reddettiğini ilgili siyasetin sahiplerine bildiririz” tabirleri yer aldı. Tezkerede, ABD ile Türkiye ortasında uzun yıllara dayalı stratejik müttefikliğin, dostluğun, teröre karşı işbirliğinin “kimi siyasetçiler eliyle sistematik bir biçimde tahrip ve yok edilme teşebbüslerine karşı Türkiye’de artık bıçağın kemiğe dayandığı” kaydedildi.
‘KIZILDERİLİ’ ANIMSATMASI
Öte yandan SP Genel Lideri Temel Karamollaoğlu da toplumsal medyadan yaptığı açıklamada, “ABD’nin Amerika yerlilerine uyguladığı soykırım, dünya tarihine vesikalarla geçmiş kara bir lekedir. Soykırımı devlet siyaseti haline getiren ABD’nin kararını şiddetle kınıyorum” dedi.
Cumhuriyet