Santralları plansızlık batırdı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankalardan doğalgaz çevrim santrallarının 1.9 milyar dolarlık sıkıntılı kredisini (geri ödemede sorun olan krediler) “takipteki kredi” (batık kredi) olarak sınıflandırmasını isterken, kesimdeki plansızlık dikkat çekiyor.

Son 10 yılda doğalgazla elektrik üreten çevrim santrallarının kapasitesi yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırımla 14 bin megavattan 26 bin megavata yükselirken, 2017’de yüzde 70.6 olan kapasite kullanım oranı 2018’de yüzde 39.3’e, 2019’un birinci yarısında yüzde 19.7’ye düştü.

9.2 milyar TL takipte

Bankacılık kaynakları, doğalgaz çevrim santrallarının 2.7 milyar dolarlık problemli kredisi bulunduğu lakin mevcut şartlarda borçlarını geri ödemelerinin mümkün olmadığını belirtiyor.



Kur krizine paralel olarak BOTAŞ’ın çevrim santrallarına verdiği gazda 2018’de yüzde 112’lik artırım yapması, bu santralları çalışamaz hale getirmişti. BDDK datalarına nazaran, güç kesiminin Türk bankalarında büyük kısmı döviz cinsinden 9.2 milyar TL’lik takipteki kredisi bulunuyor. Bunun dışında dalın yaklaşık 13 milyar dolarlık problemli kredisi bulunduğu belirtiliyor. Bölümde batık kredi oranı yüzde 4.6’ye yükseldi.

Bölümün yaklaşık 47 milyar dolarlık kredi borç yükü bulunuyor. Bu borcun 40 milyar dolarını elektrik üretim santrallarının, 7 milyar dolarını da elektrik dağıtım şirketlerinin kullandığı krediler oluşturuyor.  

Rusya’dan gaz alımı azaldı

Rusya’nın Türkiye ve sekiz Güneydoğu Avrupa ülkesine doğalgaz ihracatı ucuz sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) fiyatları ve Azerbaycan’ın artan gaz ihracatı nedeniyle yılın birinci yarısında yüzde 25’ten fazla azaldı. Bu periyotta, Türkiye’nin doğalgaz ithalatında Rusya’nın hissesi yüzde 49’dan yüzde 35’e indi. Bölgenin en büyük pazarı olan Türkiye’ye ihracat, Gazprom bilgilerine nazaran geçen yılın birinci altı ayına nazaran yüzde 36 düşerken, Yunanistan ve Bulgaristan’a ihracat yüzde 12.7 ve yüzde 17.4 azaldı.

Gücün 1.9 milyarı batık sayılacak

BDDK, bankalardan güçteki kimi sıkıntılı kredileri takipteki kredi olarak sınıflandırmalarını ve sermaye artışı yoluyla bilançolarını temizleyerek kredi büyümesi için alan yaratmalarını istedi. Bloomberg’in haberine nazaran, en az üç doğalgaz yakıtlı güç üretim tesisine sağlanan 1.9 milyar dolarlık sıkıntılı kredinin takipteki kredi olarak sınıflandırılması isteniyor.



Bu tesisler ortasında ACWA’nın Kırıkkale’deki 1 milyar dolarlık tesisi ve Gama’nın Ankara yakınlarında 900 milyon dolarlık tesisi ile Ansaldo Energia SpA ve ortakları tarafından Gebze’de işletilen 1 milyar dolarlık tesisi yer alıyor. Garanti, İş Bankası, Akbank, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Denizbank ve Yapı Kredi’nin kelam konusu projelere kredi veren bankalar olduğu lakin bu adıma olumlu yaklaşmadıkları aktarıldı.
Bu haberin akabinde Borsa İstanbul’da bankacılık endeksi dün yüzde 2’nin üzerinde kıymet kaybetti.
Hükümet bankaların yeni kredi verme kapasitesini artırarak ekonomiyi tekrar borçla büyümeyi hedeflerken, bankaların bu kredileri takipteki kredi olarak sınıflandırmaları esasen düşüşteki kârlarında yeni bir aşınma manasına gelecek.

Güç bölümünde son 10 yılda batık kredi ölçüsü yüzde 2 bin 854 artarken son 1 yılda güçteki batık kredi artış oranında yüzde 85’i buldu.

Emre Deveci/Cumhuriyet