Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Şathiye
Dini ve tasavvufi insanlar şiirinde mizahi manzumelere genellikle şathiye adı verilir
Şathiyeler, mutasavvuf şairlerce söylenmiş ya da yazılmış, tasavvufi inançları dile getiren, anlaşılması yorumlanmasına tabi şiirlerdir Tasavvufi konuları işleyenleri şathiyatı sûfiyâne adını alırlar Şathiyelerde Allah ’ın celâl sıfatının değil, cemâl sıfatının ön plana çıkarıldığı görülür Bu cins şiirlere çoğunlukla BektaşiAlevi şairlerinde rastlanır Allah ile alay eder gibi yazılı şathiyeler küfür sayılmıştırFakat şathiyeler katiyen küfür değildirŞathiyeler biçimce komik ve iğneleyici olabilir fakat şathiyede aranan şiirin arkasındaki düşüncedirAnlanıp yorumlandığında çok derin anlamlara sahip oldugu görülürŞathiye çok derin tasavvufi konular işleyen felsefi şiirlerdirKaygusuz Abdal şathiye yazmıştır
İlahi
İlahi, Allah'ı övmek, O'na dua etmek ve en büyük aşkın Allah aşkı olduğunu maddeler halinde sıralamak amacıyla yazılmıs makamla okunan dini tasavvufi halk müziği edebiyatı nazım şeklidir Arapça kökenli bir kelimedir Bir başka kullanımı da şaşırma ve sitem gösteren ünlemdir
İlahiler çok eski zamanlardan bu yanlamasına dinlerin ve inançların manâlı bir parçasını oluşturmuştur Her dinin ilahilere bambaşka bir bakışı vardır Her dinin bambaşka ilahileri vardır İlahiler bir dinin kutsal metinlerinin bir parçasını oluşturup, kutsi bir mahiyete sahip olabilir veya yalnızca o dinin inandığı Tanrı ya da kutsal mefhumları methetmek için inananlar göre yazılmış, kutsiyeti bulunmayan metinler de olabilirler İlahiler çoğu dinde din eğitiminin manâlı bir parçasıdır Bazı dinlerde ve inanışlarda ilahi bildirmek bir tür ibadettir Lakin, ilahi bildirmek çoğu inanışta belirli ibadetlerin sadece bir parçasını oluşturur
İlahiler tarikatlere tarafından öbür isimler alır Mevlevilerde ayin, Bektaşilerde nefes, Alevilerde deme(sözcük grubu), diğer tarikatlerde de cumhur ve ilahi adını alır
7'li, 8'li ve 11'li hece ölçüsü ile yazılır Dörtlük sayısı 3 ila 7 arasındadır
İlahi nazım şeklinin öncüsü YUNUS EMRE'dirYunus Emre, şiirlerini halkın anlayabileceği sade bir dille yazmıştırHece ölçüsü kullanmıştır11'li hece ölçüsünü kullanmıştırHalkın içinden biri olduğu için ırk tarafından çok sevilmiştir ve dili halkın dilidir
Hitabe (edebiyat)
Hitabe, tarikata yeni giren dervişlere, tarikat derecelerini, tarikat adâbını aydınlatmak için söylenmiş şiirlerdir Türkmen Alevi ve Bektaşilerinin, aşık tarzı halk müziği edebiyatı nazım türü olan nefese verdiği isimdir
Türün en kayda değer temsilcisi Kaygusuz Abdal'dır
Deme
Irk edebiyatının tasavvufi ahali edebiyatıya da tekke edebiyatıdenilen türü 12'nci yüzyılda Ahmed Yesevi ile başladı Lakin Anadolu'nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre'dir Anadolu'da 19'uncu yüzyıla kadar farklı alanlara yönlendirilmiş tarikatlarla büyüyen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en kayda değer rolü AleviBektaşi ve MelamiHamzavi şairler oynadı
Tekke edebiyatı şairleri, yalın bir dille, hece ölçüsüyle veya aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar Tekke şiirinin genel adı, özel bestelerle okunan ve tarikatlara kadar öbür isimlerle anılan ilahilerdi Nazım birimi dörtlüktü Lakin gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri, efsaneler, masallar, fıkralar ve tarikat büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluştururgenelde 8'li hece ölçüsü ile 4+4 kalıbıyla yazılırtelmih,tenasüp,tezat,mübalağa,gibi sanatlar çoğu kez kullanılır masiva yani allah dışındakileri ihmal söz konusudurilahilerin mevlütlerde bir ezgi ile söylenmesinin sebebi;hece ölçüsü,kafiye şeması ve düzen unsurlarıdır
Misal:
cennet cennet dedikleri
birkaç köşkle birkaç huri
isteyene ver sen onu
bana seni lüzum seni
Nefes (edebiyat)
Nefes (edebiyat), Dini temellere alt aşık edebiyatı nazım şekillerinden ilahilerin AleviBekteşi aşıklarınca yazılanlarına denir Konusu çoğunlukla tasavvuftaki vahdeti vücud, AleviBektaşi ilkeleri, tarikat kurallarıyla ilgilidir Dili sade bir Türkçe olan nefesler biçim olarak koşmaya aynı Dörtlükler halinde hece ölçüsünün 7, 8, 11'li kalıpları ile ya da eksik da olsa aruzla yazılanlara rastlanmaktadır Mısra sayısı 37 aralarında değişir Fazla da olabilir *
Dini ve tasavvufi insanlar şiirinde mizahi manzumelere genellikle şathiye adı verilir
Şathiyeler, mutasavvuf şairlerce söylenmiş ya da yazılmış, tasavvufi inançları dile getiren, anlaşılması yorumlanmasına tabi şiirlerdir Tasavvufi konuları işleyenleri şathiyatı sûfiyâne adını alırlar Şathiyelerde Allah ’ın celâl sıfatının değil, cemâl sıfatının ön plana çıkarıldığı görülür Bu cins şiirlere çoğunlukla BektaşiAlevi şairlerinde rastlanır Allah ile alay eder gibi yazılı şathiyeler küfür sayılmıştırFakat şathiyeler katiyen küfür değildirŞathiyeler biçimce komik ve iğneleyici olabilir fakat şathiyede aranan şiirin arkasındaki düşüncedirAnlanıp yorumlandığında çok derin anlamlara sahip oldugu görülürŞathiye çok derin tasavvufi konular işleyen felsefi şiirlerdirKaygusuz Abdal şathiye yazmıştır
İlahi
İlahi, Allah'ı övmek, O'na dua etmek ve en büyük aşkın Allah aşkı olduğunu maddeler halinde sıralamak amacıyla yazılmıs makamla okunan dini tasavvufi halk müziği edebiyatı nazım şeklidir Arapça kökenli bir kelimedir Bir başka kullanımı da şaşırma ve sitem gösteren ünlemdir
İlahiler çok eski zamanlardan bu yanlamasına dinlerin ve inançların manâlı bir parçasını oluşturmuştur Her dinin ilahilere bambaşka bir bakışı vardır Her dinin bambaşka ilahileri vardır İlahiler bir dinin kutsal metinlerinin bir parçasını oluşturup, kutsi bir mahiyete sahip olabilir veya yalnızca o dinin inandığı Tanrı ya da kutsal mefhumları methetmek için inananlar göre yazılmış, kutsiyeti bulunmayan metinler de olabilirler İlahiler çoğu dinde din eğitiminin manâlı bir parçasıdır Bazı dinlerde ve inanışlarda ilahi bildirmek bir tür ibadettir Lakin, ilahi bildirmek çoğu inanışta belirli ibadetlerin sadece bir parçasını oluşturur
İlahiler tarikatlere tarafından öbür isimler alır Mevlevilerde ayin, Bektaşilerde nefes, Alevilerde deme(sözcük grubu), diğer tarikatlerde de cumhur ve ilahi adını alır
7'li, 8'li ve 11'li hece ölçüsü ile yazılır Dörtlük sayısı 3 ila 7 arasındadır
İlahi nazım şeklinin öncüsü YUNUS EMRE'dirYunus Emre, şiirlerini halkın anlayabileceği sade bir dille yazmıştırHece ölçüsü kullanmıştır11'li hece ölçüsünü kullanmıştırHalkın içinden biri olduğu için ırk tarafından çok sevilmiştir ve dili halkın dilidir
Hitabe (edebiyat)
Hitabe, tarikata yeni giren dervişlere, tarikat derecelerini, tarikat adâbını aydınlatmak için söylenmiş şiirlerdir Türkmen Alevi ve Bektaşilerinin, aşık tarzı halk müziği edebiyatı nazım türü olan nefese verdiği isimdir
Türün en kayda değer temsilcisi Kaygusuz Abdal'dır
Deme
Irk edebiyatının tasavvufi ahali edebiyatıya da tekke edebiyatıdenilen türü 12'nci yüzyılda Ahmed Yesevi ile başladı Lakin Anadolu'nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre'dir Anadolu'da 19'uncu yüzyıla kadar farklı alanlara yönlendirilmiş tarikatlarla büyüyen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en kayda değer rolü AleviBektaşi ve MelamiHamzavi şairler oynadı
Tekke edebiyatı şairleri, yalın bir dille, hece ölçüsüyle veya aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar Tekke şiirinin genel adı, özel bestelerle okunan ve tarikatlara kadar öbür isimlerle anılan ilahilerdi Nazım birimi dörtlüktü Lakin gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri, efsaneler, masallar, fıkralar ve tarikat büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluştururgenelde 8'li hece ölçüsü ile 4+4 kalıbıyla yazılırtelmih,tenasüp,tezat,mübalağa,gibi sanatlar çoğu kez kullanılır masiva yani allah dışındakileri ihmal söz konusudurilahilerin mevlütlerde bir ezgi ile söylenmesinin sebebi;hece ölçüsü,kafiye şeması ve düzen unsurlarıdır
Misal:
cennet cennet dedikleri
birkaç köşkle birkaç huri
isteyene ver sen onu
bana seni lüzum seni
Nefes (edebiyat)
Nefes (edebiyat), Dini temellere alt aşık edebiyatı nazım şekillerinden ilahilerin AleviBekteşi aşıklarınca yazılanlarına denir Konusu çoğunlukla tasavvuftaki vahdeti vücud, AleviBektaşi ilkeleri, tarikat kurallarıyla ilgilidir Dili sade bir Türkçe olan nefesler biçim olarak koşmaya aynı Dörtlükler halinde hece ölçüsünün 7, 8, 11'li kalıpları ile ya da eksik da olsa aruzla yazılanlara rastlanmaktadır Mısra sayısı 37 aralarında değişir Fazla da olabilir *
