Savaşı Ukrayna'ya Değil Kendi Ekonomisine Açtı: İşte Rusya'ya Uygulanan Ekonomik Yaptırımlar ve Halka Etkisi!

2014 yılından bu yana Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ile gerginleşen Rusya-Ukrayna alakaları 2021 yılında Ukrayna'nın NATO üyeliği gündemi ile kopma noktasına geldi. ABD'de Biden'ın açıklamaları hafife alınsa da istihbaratım var demişti. Putin evvel tarihi hatırlatan bir konuşma yaptı sonra Ukrayna'daki ayrılıkçı güçleri tanıdığı imzaları attı sonra da tüm dünyanın gözü önünde Ukrayna'ya saldırdı. 

Batı, üzerindeki şoku atar atmaz Rusya'ya silah yerine para ile saldırmaya başladı. Kademeli açıklanan yaptırımlar Putin'i Ukrayna'dan çıkmaya şimdi ikna etmemiş olsa da büyük bir zahmetle karşı karşıya! Bu yaptırımlar neler ve Rusya'yı nasıl etkileyecek?


Zenginlere pürüzler konuldu!



Rusya hala Sovyetlerin tesirinde sosyalist bir ülke sanılsa da oligarkların yönettiği kapitalizmin hakim olduğu bir ülke!

Dünya da bunu biliyor ve Putin'i evvel zenginlerin parasını almakla tehdit ettiler! 

Oligark klâsik manasıyla oligarşiye mensup (küçük bir kümenin iktidarda olduğu siyasi sistem) ya da oligarşiye dayanak veren şahıslar demek. Lakin günümüzde, bu sözcük, 1991'de Sovyetler Birliği'nin çökmesinden sonra öne çıkan, çok varlıklı bir küme Rus vatandaşını tanımlamak için kullanılıyor.

Kapitalist Rusya'da bilhassa, sanayi, güç ve finans kesimlerinde büyük bir özelleşme dalgası başladı. 1990'ların başlarındaki bu dalgada birçok kişi varlıklı oldu.

Kimler bu oligarklar?



BBC'nin aktardığına göre, İngiltere'de tahminen de en çok bilinen oligark, Chelsea futbol kulübünün de sahibi Rus iş insanı Roman Abramoviç.

Çok tanınan bir diğer oligark da eski KGB subayı ve bankacı Aleksander Lebedev. Lebedev'in oğlu Evgeni Lebedev, İngiltere'de London Evening Standard gazetesinin sahibi ve parlamentonun üst kanadı olan Lordlar Kamarası'nın üyesi.

Çocukluğunda Putin'le tıpkı judo kulübüne giden Boris Rotenberg'in Forbes mecmuasına nazaran serveti 1,2 milyar dolar. Boris Rotenberg ve kardeşi Arkadi Rotenberg, Putin'in Donetsk ve Luhansk'ın bağımsızlık ilanını tanımasından sonra İngiltere'nin yaptırım listesine girdi.

İngiltere'nin yanı sıra Ukrayna, ABD, Avrupa Birliği ve Japonya, Ukrayna'nın işgali sonrası oligarklara yaptırım uygulamaya başladı.

Zenginlerin serveti erimeye başladı!



Rusya'nın en varlıklı isimlerinin serveti Ukrayna tansiyonunun artmasıyla bu yıl 32 milyar dolar eridi.

Listenin birinci sırasında Rus milyarder Gennady Timchenko yer aldı. Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne nazaran Timchenko bu yıl servetinin neredeyse üçte birini kaybetti.

Novatek'in en büyük hissedarı Leonid Mikhelson’ın serveti bu sene 6.2 milyar dolar, petrol şirketi Lukoil'in sahibi Vagit Alekperov'un serveti de şirket paylarının yüzde 17 düşmesiyle 3.5 milyar dolar eridi.

23 Rus milyarderin geçen yıl sonunda toplam 375 milyar dolar olan serveti, 343 milyar dolara düştü.

Putin ve Lavrov'a yaptırım!



Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanları Kurulu, Ukrayna krizi ve Rusya yaptırımları gündemiyle savaşın başlamasının sonraki günü Brüksel’de yapıtığı toplantıda bu kere, AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi ve Avrupa Kurulu Lider Yardımcısı Josep Borrell'in düzenlediği basın toplantısında Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un resmen yaptırım listesine alındığını duyurdu.

Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki de yaptığı açıklamada, 'Avrupalı ortaklarımızın kararları ile uyumlu olarak ABD, Rusya Devlet Lideri Putin, Dışişleri Bakanı Lavrov ve Rus ulusal güvenlik yetkililerine yaptırım uygulayacaktır.' sözünü kullandı.

İngiltere'den yaptırımlar!



İngiltere Başbakanı Boris Johnson, 100'den fazla Rus vatandaşı ve şirketine yaptırım uygulama kararı aldıklarını açıkladı. '100'den fazla kurum ve bireyin varlıklarını donduruyoruz' diyen Johnson, yaptırımların ortalarında silah üreten firmaların da bulunduğu bölümler için geçerli olacağını, ayrıyeten Rus havayolu şirketi Aeroflot'un İngiltere'ye inmesine de müsaade verilmeyeceğini bildirdi. 

Johnson, yaptırımların Rusya'nın en büyük ikinci bankası olan VTB Bank da dahil olmak üzere tüm büyük Rus bankalarının varlıklarının dondurulmasını içerdiğini söyledi. İngiltere ayrıyeten, Rusya'dan yarı iletkenler de dahil olmak üzere çeşitli yüksek teknoloji eserlerinin ihracatını yasaklama kararı aldı.

Biden açıkladı!



ABD Lideri Joe Biden, 'sert yaptırımların' finans branşı ve teknoloji dalında ağırlaşacağını söyledi. 

Biden yaptırımların Rusya'nın toplam servetinin üçte birini tutan ve ülkenin en büyük ikinci bankası olan VTB Bank'ın da ortalarında olduğu dört Rus kredi kuruluşunu amaç alacağını duyurdu. Kelam konusu bankaların ABD mali piyasalarından dışlanacağını belirtti.

S&P, Rusya'nın kredi notunu düşürdü, Moody's muhtemel indirim için izlemeye aldı



Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Rusya'nın kredi notunu düşürdü.

S&P'den yapılan açıklamaya nazaran, Ülkenin uzun vadeli döviz cinsinden kredi notu 'BBB-'den 'BB+'ya, mahallî para cinsinden kredi notunu 'BBB'den 'BBB-'ye çekildi.

Kredi derecelendirme kuruluşu notun görünümünü de 'negatif' olarak izleyeceğini bildirdi.

Bir öteki büyük kredi derecelendirme kuruluşu olan Moody's ise Rusya'nın 'Baa3' olan notunu mümkün indirim için izlemeye aldığını açıkladı.

En ağır yaptırım: SWIFT!



Avrupa Birliği (AB), ABD, Kanada, İngiltere ve öteki ülkeler, Rusya’yı milletlerarası ödeme sistemi SWİFT'ten çıkardı! 

Rusya'ya uygulanan en ağır yaptırımlardan biri oldu.

AB tarafından yayınlanan ortak bir bildiride, alınan kararın gayesinin 'Rusya'yı milletlerarası finansal sistemden izole etmek' olduğu belirtildi. AB’nin açıklamasında ayrıyeten, Rusya merkez bankasının varlıklarını dondurma ve Rusya’nın denizaşırı rezervlerine erişimine sonlandırma kararı alındığı belirtildi.

Rusya, petrol ve gaz ihracatı için SWIFT sistemine bağımlı.

Rusya'ya SWIFT'ten dışlanmaktan daha fazla ziyan verebilecek şey ise Merkez Bankası'nın izole edilmesi.

630 milyar dolarlık rezervini Rus Rublesi'ni desteklemek için kullanamaz hale gelmesi, rublenin kıymetinin çakılmasına yol açabilir. Bunun da Rus iktisadına büyük tesiri olacaktır.

Japonya da Rusya Merkez Bankası'nın varlıklarını donduruyor



Japonya, ABD ve öbür müttefiklerini takip ederek Rusya'ya yeni yaptırımları uygulamaya koydu ve Rusya Merkez Bankası ile 2 Rus finans kuruluşunun varlıklarını donduruyor.

Rusya Devlet Lideri Putin ve Dışişleri Bakanı Lavrov'u yaptırım uygulanacak bireyler listesine alan Japonya, Rusya Merkez Bankası ve Rus kamu bankaları Promsvyazbank ve Vneshecornombank'ın varlıklarını donduracağını duyurdu.

Japonya, Rusya'ya yaptırımlar çerçevesinde 49 Rus şirketine ihracatı yasakladı.

Wall Street Journal'ın haberine nazaran Japonya'nın Rusya'ya yönelik yaptırımların ülkenin en büyük iki bankası VTB ve Sberbank'ı içermiyor.

İsviçre de Rus varlıklarını dondurabilir



İsviçre Cumhurbaşkanı Ignazio Cassis, tarafsız İsviçre'nin de Avrupa Birliği'ni takip ederek Rusya'ya yaptırım uygulamasının ve Rus varlıklarını dondurmasının çok mümkün olduğunu söyledi. 

RTS televizyonuna konuşan Cassis, FederaL Konsey'in 7 üyesinin bugün bir ortaya geleceklerini ve maliye ile iktisat bakanlıkları tarafından verilen tavsiyeleri değerlendireceklerini söyledi.

Cassis, İsviçre'nin Rus varlıklarını dondurup dondurmayacağı istikametindeki soruya, 'Hükümetin bu istikamette bir karar alması çok olası, lakin kararın nasıl olacağını öngöremiyorum' cevabını verdi. 

İsviçre Cumhurbaşkanı, İsviçre'nin tarafsızlığının korunması gerektiğini de vurguladı.

Güney Kore, Rusya'ya swift yaptırımlarına katılacak



Güney Kore, Rusya'dan stratejik eserlerin ithalatına yasaklama, ihracat denetimlerini sıkılaştırma kararı aldı ve birtakım Rus bankalarının SWIFT memleketler arası ödeme sisteminden çıkarılmalarına takviye vereceğini duyurdu.

Singapur da Rusya'ya karşı uygun yaptırım ve sınırlamaları uygulayacağını duyurdu. 

Güney Kore, Rusya'ya çip, bilgisayar, bilgi teknolojileri, sensör, lazer, navigasyon ve uçak ekipmanları satışını yasakladı.

Singapur da Ukrayna'na kullanılabilecek silahların üretiminde kullanılabilecek eserlerin Rusya'ya satışına ihracat denetimleri uygulayacak.

Ülkeden kaçan kaçana!



Bir çok global şirket ise Rusya'dan çıkma kararı aldı. İşte kimileri:

BP, Shell, Equinor, Total, McKinsey, Daimler, Volvo, Harley Davidson, General Motors, Disney, Warner Bros ve Sony, Youtube

Endekslerden çıkarılıyor!



Deutsche Boerse, Aeroflot, Lukoil, Sberbank ve VTB paylarında süreçleri askıya aldı. 

Londra Borsası da İngiltere FCA, VTB'nin GDR'lerinin süreç görmelerini durdurdu.

Dünyanın en büyük endeks sağlayıcısı MSCI, açıklama yaparak Intercontinental Exchange de yaptırımların uygulandığı Rus şirketlerinin ihraç ettiği tahvillerin çıkarılacağını duyurdu.

Benzer biçimde Goldman Sachs de ABD’nin yaptırım uyguladığı Rus tahvillerini endekslerinden çıkaracağı uyarısı yaptı. Bloomberg Pay Senedi Endeksi 28 Şubat’taki açıklamasında Rus Sberbank’ı endeksten çıkaracağını duyurmuştu.

Dünyanın en büyük fonu satışa geçti!



Norveç varlık fonu Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası 1,3 trilyon dolarlık varlık fonundan Rus varlıklarını çıkarmak için süreçlere başlayacak.

Politikanın ülkenin varlıklarıyla ilgili kararlara istikamet vermesi Norveç için hayli nadir bir durum.

Başbakan Jonas Gahr Store Pazar günü yaptığı açıklamada Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Norveç varlık fonunda bulunan tüm Rus varlıkları dondurma kararı aldığını ve vakitle elden çıkaracaklarını açıkladı.

Norveç Finans Bakanı Trygve Slagsvold Vedum’a nazaran dünyanın en büyük kamu varlık fonlarından biri olan Norges Bank Investment Management’ın elinde yıl sonu itibariyle 25 milyar kronluk (2,8 milyar dolar) Rus varlığı tuttuğunu kaydetti.

Rusya tesirleri bertaraf etmeye çalışıyor!



Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde batının Rusya’ya yönelik başlattığı ekonomik yaptırımlar milyonlarca Rusya Federasyonu vatandaşının ömrünü derinden etkileyecek.

Rusya’yı vuran yaptırımlar temel olarak ülkeyi global finansal sistemden izole etmeyi ve Rus iktisadında derin bir sakinlik yaratmayı amaçlıyor. Batılı önderler, daha evvel gibisi görülmemiş finansal tedbirlerin Kremlin’in Ukrayna işgaline dönük kanısında bir değişiklik meydana getireceğini umuyorlar.

Merkez Bankası faiz artırdı!



Dün, Ruble’nin rekor taban düzeylere düşmesinin akabinde Rusya Merkez Bankası yaptırımlara karşılık olarak faiz oranını iki katından fazla artırarak yüzde 20’ye çıkardı. 

Borsa ise büyük bir pay satışı kaygıları nedeniyle kapalı kalmaya devam ediyor.

Banka kartları süreç yapmamaya başladı!



Ancak faiz oranlarının artması ve döviz kurlarındaki şok artışlarla birlikte Ruble cinsinden birikimlerin erime tehlikesi yüzünden pek çok Rus’un ipotekli kredilerini ödemekte zorlanabileceği düşünülüyor.

Hafta sonu çok sayıda insanın bankalardan para çekmeye çalışması nedeniyle Rusya Merkez Bankası sükunet davetinde bulunmuştu. Döviz satın almak, Ruslara bir hafta öncesine nazaran yüzde 50 daha değerliye mâl oluyor. Lakin şuan döviz bulmak da kolay değil.

Bazı Rus bankalarına yönelik yaptırımlar, Rusların Visa, Mastercard, Apple Pay ve Google Hisse üzere sistemlerden de dışlanmasına neden oluyor. Hatta birtakım Rusların bu uygulamaları kullanamadığı için metro gişelerinden geçemediği ve metro kartı kullandığı görüldü.

Ruslar dövize mi akın etti?



Ayrıca perşembe günü Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekatı başladığında Rusların dolar birikimlerini çekerek yastık altına almaya çalıştığı düşünülüyor. Toplumsal medyadaki imgeler, son günlerde ülke çapındaki ATM’lerde ve döviz ofislerinde uzun kuyruklar oluştuğunu gösterdi.

İşgalden birkaç saat sonra ise dolar ve euro tükenmeye başladı. O vakitten beri, bu para ünitelerinden bankamatiklerde epeyce hudutlu ölçüde mevcut. Ayrıyeten kaç ruble çekilebileceği konusunda da hudut var.

Yiyecek için kuyruklar oluşmaya başladı!



İnsanlar Perm, Kostroma, Belgorod ve öbür kentlerde de dolar yahut euro almak için uzun uğraşlar veriyor.

Bankalar ise nakit badiresi olduğunu reddediyor. Kremlin ise Rusya’nın bu son yaptırımları beklediğini ve bunlara hazır olduğunu belirtti. Lakin pandemi sırasında olduğu üzere işletmelere yardım yapılıp yapılmayacağı meçhul.

BBC’nin aktardığına nazaran Moskova’daki besin mağazalarında da kuyruklar oluştuğu belirtildi. Bu kuyruklar muhtemel fiyat artışları ve ticaret kısıtlamaları nedeniyle gerçekleşecek arz külfetleri ile kontaklı.

İşsizlik büyük tehlike!



Tüm bunların yanında iktisattaki sakinliğin akabinde birçok Rus’un işini kaybedebileceği de belirtiliyor.

Rusya’da son önemli döviz krizi 2014 yılında Kırım’ın ilhakı periyodunda olmuştu. Şuan 100 düzeylerinde olan Dolar/Ruble kuru, o periyotta 35 düzeylerindeydi.

2022’nin başında dolar/ruble kuru yaklaşık 75, euro/ruble kuru ise 80 düzeyindeydi. Dün Dolar/Ruble kuru 113 ile tarihi yüksek düzeyini görürken Merkez Bankası’nın şok faiz artışının akabinde Dolar/Ruble 100 düzeyinin altına geriledi.