Sayıştay ortaya çıkardı! Kamuda büyük zarar

Sayıştay, kamu işletmeleri 2018 genel raporunda dikkat çeken saptamalara yer verdi. Hükümetin değişikliklerle delik deşik ettiği Kamu İhale Kanunu’na (KİK) dikkat çekildi.

İşletmelerin KİK kapsamı dışına çıkarıldığına işaret edildi. Hükümet tarafından ziyan ettikleri gerekçesiyle özelleştirme sırasına sokulan kamu işletmelerinin yeni alım yapılmayarak nasıl işçisiz bırakıldığı da Sayıştay raporunda yer aldı.

Sayıştay’ın “Kamu İşletmeleri 2018 Yılı Genel Raporu” yayımlandı. Rapora nazaran, kamu işletmelerinde istihdam edilen işçi sayısı 2016’da 210 bin 926 bireyden 2018 yıl sonunda 186 bin 785 bireye geriledi. Öteki yandan çalışana yapılan harcamalar 18.9 milyar TL’den 21.7 milyar TL’ye yükseldi.



İşçi sayısı tüm kümelerde azalırken; işçi masrafları özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar ve mali kuruluşlar dışındaki iki kümede arttı. 2018 yıl sonu prestijiyle kamu iktisadi teşebbüslerinde ise (KİT) toplam işçi sayısı evvelki yıla nazaran yüzde 1.3 azalarak 95 bin 429 şahsa düştü.

Raporda, “KİK’in yayımlandığı 2002’de 6 bent olarak düzenlenen istisnalar, ilgili unsurda yapılan değişikliklerle 2018 yıl sonu prestijiyle 23 bent olmuş ve istisnaların kapsamı genişletilmiştir” denildi. 

KÂR DÜŞTÜ

Şu anda ise KİK’in 3. hususunda yer alan istisnalar toplam 25 bende ulaşmış durumda. Rapora nazaran, kamu işletmelerinin (mali kuruluşlar hariç) devir kârı ise 2016’da 22.4 milyar TL’den, 2018’de 14.2 milyar TL’ye düştü.

Kamu işletmelerinden 18’i 2018 yılında ziyan etti. Raporda, “En çok kâr elde eden kuruluşlar ise TOKİ (7.1 milyar TL), TPAO (5.7 milyar TL) ve Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (3.3 milyar TL) olmuştur” denildi.

2018 sonu prestijiyle ziyan eden işletmeler ile ziyan ölçüleri da şöyle: 



Et ve Süt Kurumu 491.1 milyon lira. Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü 213 bin lira.

BOTAŞ 2.4 milyar lira. EÜAŞ 1.6 milyar lira. Çaykur 657 milyon lira. TİGEM 9.3 milyon lira. TCDD 2.5 milyar lira. TCDD Nakliyat AŞ 924.6 milyon lira. TEDAŞ 41.8 milyon lira. TTK Amasra İşletmesi 71.8 milyon lira.

TTK Armutçuk İşletmesi 105.8 milyon lira. TTK Karadon İşletmesi 321.5 milyon lira. TTK Kozlu İşletmesi 211.2 milyon lira.

TTK Üzülmez Taşköprü İşletmesi 187.4 milyon lira. Sümer Holding AŞ 10.3 milyon lira. Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ. 1.3 milyar lira. Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret AŞ 2.2 milyon lira. 

Mustafa Çakır/Cumhuriyet