Sedef marazı, yerküre nüfusunun yaklaşık %2’sini etkileyen ve tekrarlama özelliği gösteren bir deri illetidir. Bu illette pembe - al, hafif kabarık bir taban üzerinde beyaz, kalın, parlak ve kuru kepekler gözlenmesi nedeniyle halk arasında sedef marazı olarak isimlendirilmiştir. Hastalık birtakım hastalarda bir kaç ay yahut bir kaç yıl sürerken, birtakım hastalarda ise ömür uzunluğu alevlenme ve düzgünleşme periyotları ile seyredebilir. Döküntülerin şiddeti bireyden bireye farklı özellik gösterebilir. Hastaların birçoklarında hafif seyir göstermekte ve diz, dirsek, saçlı deri üzere ayan yerlere hudutlu kalmaktadır. Birtakım hastalarda ise döküntüler tüm vücudu yayılabilmektedir. Genç yaşta ortaya çıkma ihtimali daha ziyadedir. Genetik yatkınlıktan ötürü ailede bu marazın varlığı, aile bireylerinde sedef marazı görülme riskini arttırır. Sedef marazı bulaşıcı değildir.
SEDEF MARAZININ SEBEPLERİ VE TETİKLEYİCİLERİ
Sedef illeti nedeni tam olarak bilinemeyen bir hastalıktır. Çeşitli nedenlerle (stres, ilaç, enfeksiyon) bağışıklık sisteminin uyarıldığı ve bununda deri hücrelerinin büyümesini hızlandırdığı ortaya koyulmuştur. Olağan deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşırken bu vade sedef hastalarında 3-4 güne kadar inebilmektedir. Böylelikle süratle çoğalan hücreler deri yüzeyinde birikerek kalın kepeklenmelere neden olurlar. Deride meydana gelen kesikler, kaşıma, ölçüsüz güneş yanması sonucu ortaya çıkabilir.
SEDEF MARAZININ BELİRTİLERİ
Sedefin değişik halleri vardır. Her sedef birbirinin birebiri değildir. Çocuklarda, yetişkinlerde, yaşlılarda farklı özellikler gösterebilir. Deride; sonları muayyen, pembe renkli bir plak, yüzeyinde gümüş renginde kepeklenmeler ile karakterizedir. Kepekler kurudur ve kazınırsa kanayan noktalar formundadır. Elinizi, derinize sürttüğünüzde toz üzere olur. Sedef illetinde deri bulguları dışında eklem ağrıları, eklemlerde hareket kısıtlılığı, tırnak yüzeyinde küçük çukurlanmalar, tırnak yatağından ayrılma ve tırnakta kalınlaşma, sararma görülebilir.
SEDEF ILLETININ TANISI
Tanı konması için öncelikle bir dermatoloji mütehassısına muayene olmanız gerekir. Yapılan fiziki muayene ile hastalık teşhis edilebilir. Marazın nadir de olsa tanısının konmasınde güçlük yaşanbilir. Bu durumda deriden biyopsi alınarak yapılan tetkikler sonucu tanı konur.
Marazın şiddeti, seyri, yerleştiği yan, illetin tipi uygulanacak tedavinin hali için fikir verir. Tutarlı tedaviyle denetim altına alınsa da kronik bir hastalıktır ve hastanın ömrünü tesirler.
SEDEF ILLETININ TEDAVİSİ
Öncelikle tedavinin ne formda yapılacağına karar verilir. Bunun için hastanın yaşı, hayat üslubu, marazın seyri ve şiddeti dikkate alınır. Bu illetin tedavisindeki emel; derinin dökülmesinin önüne geçilmesi ve eklem hasarının oluşumun azaltılmasıdır. Çok yaygın olmayan hudutlu lezyonları olan hastalarda öncelikli olarak topikal(sürme) tedaviler verilir. Sedef yaygınsa yahut topikal tedavilere direnç kelam hususuysa ultraviyole A yahut B ışık veren kaynaklarla tedavi yapılabilir. Bunun dışında sistemik retinoidler, metotreksat, siklosporin, enjeksiyonla uygulanan biyolojik tedaviler, kişinin durumuna nazaran tercih edilebilir. Sedef illetinde sistemik tedaviler sırasında ve bazen sonrasında da uzun bir mühlet gebe kalınamayabilir. Bu nedenle tetkikleri tutarlı aralıklarla yaptırıp denetimlere gitmek gerekir.
SEDEF MARAZININ SEBEPLERİ VE TETİKLEYİCİLERİ
Sedef illeti nedeni tam olarak bilinemeyen bir hastalıktır. Çeşitli nedenlerle (stres, ilaç, enfeksiyon) bağışıklık sisteminin uyarıldığı ve bununda deri hücrelerinin büyümesini hızlandırdığı ortaya koyulmuştur. Olağan deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşırken bu vade sedef hastalarında 3-4 güne kadar inebilmektedir. Böylelikle süratle çoğalan hücreler deri yüzeyinde birikerek kalın kepeklenmelere neden olurlar. Deride meydana gelen kesikler, kaşıma, ölçüsüz güneş yanması sonucu ortaya çıkabilir.
SEDEF MARAZININ BELİRTİLERİ
Sedefin değişik halleri vardır. Her sedef birbirinin birebiri değildir. Çocuklarda, yetişkinlerde, yaşlılarda farklı özellikler gösterebilir. Deride; sonları muayyen, pembe renkli bir plak, yüzeyinde gümüş renginde kepeklenmeler ile karakterizedir. Kepekler kurudur ve kazınırsa kanayan noktalar formundadır. Elinizi, derinize sürttüğünüzde toz üzere olur. Sedef illetinde deri bulguları dışında eklem ağrıları, eklemlerde hareket kısıtlılığı, tırnak yüzeyinde küçük çukurlanmalar, tırnak yatağından ayrılma ve tırnakta kalınlaşma, sararma görülebilir.
SEDEF ILLETININ TANISI
Tanı konması için öncelikle bir dermatoloji mütehassısına muayene olmanız gerekir. Yapılan fiziki muayene ile hastalık teşhis edilebilir. Marazın nadir de olsa tanısının konmasınde güçlük yaşanbilir. Bu durumda deriden biyopsi alınarak yapılan tetkikler sonucu tanı konur.
Marazın şiddeti, seyri, yerleştiği yan, illetin tipi uygulanacak tedavinin hali için fikir verir. Tutarlı tedaviyle denetim altına alınsa da kronik bir hastalıktır ve hastanın ömrünü tesirler.
SEDEF ILLETININ TEDAVİSİ
Öncelikle tedavinin ne formda yapılacağına karar verilir. Bunun için hastanın yaşı, hayat üslubu, marazın seyri ve şiddeti dikkate alınır. Bu illetin tedavisindeki emel; derinin dökülmesinin önüne geçilmesi ve eklem hasarının oluşumun azaltılmasıdır. Çok yaygın olmayan hudutlu lezyonları olan hastalarda öncelikli olarak topikal(sürme) tedaviler verilir. Sedef yaygınsa yahut topikal tedavilere direnç kelam hususuysa ultraviyole A yahut B ışık veren kaynaklarla tedavi yapılabilir. Bunun dışında sistemik retinoidler, metotreksat, siklosporin, enjeksiyonla uygulanan biyolojik tedaviler, kişinin durumuna nazaran tercih edilebilir. Sedef illetinde sistemik tedaviler sırasında ve bazen sonrasında da uzun bir mühlet gebe kalınamayabilir. Bu nedenle tetkikleri tutarlı aralıklarla yaptırıp denetimlere gitmek gerekir.