Şeker Hastalığı ve Komplikasyonları

Şeker Hastalığı ve Komplikasyonları

İnsulin´in ortaya cıkması sayesinde diyabetik koma cağından, diyabetik komplikasyonlar cağına ilerledik

Bu sozler, şeker hastalığı konusunda zamanının onemli uzmanlarından olan EPJoslin´e ait İnsulin´in keşfini izleyen donem icinde bundan yaklaşık 70 yıl kadar once soylenmiş bu sozler, tıp dilinde Tip 1 diabet olarak adlandırılan insuline bağımlı şeker hastalığı icin soylenmiş olmakla beraber, bu gun icin, İnsulin´e bağımlı olmayan yani Tip 2 diabet icin de gecerlidir

Bu sozlerle ne denilmek istendiğini belki anladınız Şeker hastası olarak yaşanan yıllar coğaldıkca, bu hastalığın neden olduğu ek sorunlar (komplikasyonlar) da artmaktadır

Diabetin Tipleri Nedenleri?

Diabet denilince, kandaki glukoz metabolizmasının bozulmasına yol acan birbirinden ayrı iki tablo anlaşılır

Juvenil diabet olarak da adlandırılan tip 1 diabet, genellikle cocukluk yaşlarında ortaya cıkar Nedeni, pankreasın beta hucrelerinin yeteri kadar insulin uretememesidir Bilindiği gibi insulin, sindirim sisteminin gıdalardaki unlu, şekerli, nişastalı maddeleri işleyerek oluşturduğu ve kana karışmasını sağladığı glukozun, hucrelere girip kullanılmasını yani enerji uretilmesini sağlayan bir hormondur Yeterli insulin bulunmadığı taktirde, kanda bol miktarda bulunan glukoz hucrelere giremez, hucreler aclık cekerler Bunun aşırı olması, hucrelerin ve dolayısıyla hastanın olumune yol acabilir Bu nedenle tip 1 diabeti olan hastaların, glukoz metabolizmasını duzenlemek icin, omur boyu, insulin takviyesi yapmaları gerekir

Tip 2 diabet yaşamın daha gec donemlerinde ortaya cıkar Pankreasın yeterli insulin uretememesinin yanısıra, vucut hucrelerinin insulinden etkilenmelerinde de bozukluk vardır Yani kanda yeterli hatta coğu zaman fazla, glukoz ve insulin bulunmasına rağmen hucreler glukozu alıp kullanamaz yani aclık cekerler Diğer bir deyişle tip 2 diabetiklerde insulin, ´glukozun kapı bekcisi´ olma gorevini yapamamaktadır, dolayısıyla hucrelerin glukoza kapısı kapalıdır Zaman icinde hastaların coğunda insulin ureten beta hucrelerinde ilerleyici bir fonksiyon kaybı da olur Boylece, başlangıcta şeker duşurucu haplarla (oral antidiyabetik) idare edebilen hastalar da insulin takviyelerine ihtiyac duyar hale gelirler

Şeker hastalığı (diabet) başlıca iki tip olmakla beraber, ozellikle erişkin kişilerde gorulebilen ´glukoz tolerans bozukluğu) olarak adlandırılan başka bir tablo da bulunur Bu da zaman icinde tip 2 diabetin oluşacağının bir gostergesidir

Gelişmiş ulkelerde erişkinlerin yaklaşık %6 ila 10 kadarında tip 2 diabet %15 kadarında da ´glukoz tolerans bozukluğu´ gorulmektedir Bu oranın gelişmiş ulkelerde artmış olmasının nedeni daha hareketsiz bir yaşam ve şişmanlığın artmasıdır Gelişmekte olan ulkelerde de refah duzeyi arttıkca daha onceleri duşuk olan bu oran, gelişmiş ulkelerdeki duzeye doğru artmaktadır

Nasıl Teşhir Edilir?

Diabet teşhisi kandaki glukoz duzeyinin olcumu ile yapılmaktadır Şupheli durumlarda, halk arasında ´şeker yukleme´ olarak bilinen oral glukoz tolerans testi yapılmaktadır Eğer kandaki glukoz duzeyi aclıkta 125 mgın veya 75 gr glukoz icirildikten 2 saat sonra 200 mgın uzerinde ise diabet tanısı konulabilir

Komplikasyonları

İnsulin´in ilac olarak uretilip piyasaya verilmesinden onceki donemlerde tip 1 diabet hastalarının yaklaşık %75lik kısmı cok erken donemde, diabete bağlı komplikasyonlardan (ek sorunlar) olmekteydi Diabetin komplikasyonları atardamar sisteminin en ince dallarını etkiler Mikrovaskuler sistem denilen bu damar sistemi kılcal duzeydeki damarlardır Diabet mikrovaskuler sistemdeki damarları hasarlandırdığı icin, ceşitli organlar da bu mikrovaskuler sistemdeki hasarlar nedeniyle etkilenirler Etkilenen organlar arasında ilk sıraları alanlar, gozun retina tabakası, sinir dokusu ve bobreklerdir Bu nedenle diabetik retinopati, diabetik noropati ve diabetik nefropatiden bahsedilir Bunlar en korkulan komplikasyonlar olan korluk, bobrek yetersizliği ve sinir sistemi hasarlarına bağlı olarak duyu ve hareket bozukluklarına yol acarlar

Karbonhidratlı gıdaların sindirilmesiyle oluşarak kana verilen glukoz, pankreas tarafından salgılanan insulin hormonunun etkisiyle hucrelere girerek, yaşaması icin gerekli enerjiyi sağlar

Glukoz hucreye hayat verir ancak, glukozun kandaki duzeyleri uzun sureler boyunca yuksek kalırsa, atardamarların ic ceperlerini kaplayan endotel hucreleri icin olum anlamına da gelir İnce atardamarlarda (mikrovaskuler sistem) oluşan hasar, glukoz duzeyinin yukseklik miktarı olduğu kadar yuksek kaldığı surenin uzunluğuna da bağlıdır

Onceleri ince damarları tutan bu hasar giderek daha buyuk damarları da tutabilir Bunun sonucunda ateroskleroz (damar sertliği), kalp damarlarının hastalıkları, miyokard infarktusu, inme gibi ciddi sorunlar gorulebilir

İşte butun bu sorunlar, diabetin cok titiz bir şekilde takip edilmesinin onemini ortaya koyar Gelişmiş ve bu nedenle diabet sıklığı artmış ulkelerde korluklerin buyuk nedeni diabettir Ayağa giden damarların tıkanmasına bağlı olarak ayak kesilmeleri, diabetli hastalarda cok sıktır Miyokard infarktusu ve kalp krizi nedeniyle ani olum şeker hastalarında 6 kat daha sık gorulur