Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Şeker Nasıl Üretilir,
Şekerin Imal Aşamaları Nelerdir
Beyaz şeker iki işlemde elde edilen kamış şekerinin aksine pancardan tek işlemde elde edilir
Hasat
Pancarlar hasat zamanı olan sonbaharda ve kış başlarında topraktan sökülür Pancarlar çoğunlukla büyük tartma kamyonlarıyla taşınır Çünkü zorunlu olan nakil mesafesi kamış endüstrisindeki nakil mesafesinden fazladır Pancar toprakta olduğu için şeker kamışından daha kirlidir bundan dolayı ise şeker pancarı işlenmeden önce yıkanmalı ve kalan pancar yaprakları taş ve kalan çalı çırpı ayrıştırılmalıdır
Ekstraksiyon
Pancarın ince dilimler halinde kesilmesiyle operasyon başlar Bu işlemle pancarların yüzey alanı artırılır buda şeker çıkarılmasını kolaylaştırır Ekstraksiyon işlemi difüzörde pancarların sıcak suyla birkaç saatlik bağlantı ettirilmesi ile sağlanır Difüzyon işlemi çayın kokusunun ve tadının demlikte çıkması işlemine benzer ama tipik şeker pancarı difüzörü şeker ve suyla birlikte birkaç yüz ton ağırlığındadır Difüzör tankı yatay veya dikey olarak çalkalama yapan bir tanktır tanktaki pancar dilimleri yavaşça bir uçtan öteki uca hareket ederken su zıt yönden hareket eder Buna zıt yönlü akış denir ve tanktaki su gitgide yoğunlaşan şeker çözeltisi olur bu çözeltiye şerbet denir Şerbet oluşurken su şeker pancarından şekerin yanı sıra öteki maddeleri de toplar
Difüzyondan elde edilen tipik şerbette olasılıkla % 14 şeker ve geriye kalan pulp ise takriben % 12 şeker ve toplam % 812 katı madde içerir
Presleme
Difüzördeki pancar dilimleri hala ıslak ve hala içerisinde kullanılabilir şeker bulunmaktadır Bu yüzden ıslak pancarlar vidalı presler ile sıkılarak olabildiğince şerbet çıkartılır Bu şerbet difüzöre beslenen suyun bir bölümü olarak kullanılır Bıkkın pancar kurutma tesisine gönderilir burada küçük topaklar haline getirilir ve sonradan hayvan yemi olarak kullanılır
Karbonatlama
Bir sonraki safhadaki işlemde katı maddeler şerbeti bulanık yaptığı için amacımız şeker şerbetindeki katı maddeleri ayırmaktır bu işlemin bununla beraber rengin açılmasına da katkısı vardır En genel işleme tekniklerinden birisi karbonatlama olarak bilinir Karbonatlama kireç sütü (kalsiyum hidroksit Ca(OH2)) nün eklenmesiyle ve karbondioksit baloncuklarının çözeltinin içinden geçirilmesiyle yapılır Gaz kireçle reaksiyona girerek kalsiyum karbonatın ince kristaller şeklini almasını sağlar buda katı maddeleri absorbe eder ve katı parçacıkların bir araya gelip çökmesini sağlar Tepkime koşullarının dikkatlice kontrol edilmesi gerekir Şeker haricen bütün maddelerin birleşmesiyle oluşan katı çökeltiler filtrelenerek uzaklaştırılır kalker bu maddelerden bir tanesidir Bu işlemleri yaptıktan sonradan şeker şerbeti beyazlatıcı işlemi için hazırlanmış duruma gelir
Şeker kamışı üretiminden öbür olarak diğer bir işlem (fosfotlama) kullanılmaz Aynı şekilde bambaşka beyazlatma evresi normalde kullanılmaz
Kaynatma
Son işlemde şerbet büyük bir tava içine yerleştirilir (genelde 60 tonluk veya daha pozitif şeker şerbeti alır) Tavada su kaynatılarak buharlaştırılır ve şeker kristalleşir Kristalleşmenin başlaması için birazcık şeker tozu çözeltiye eklenir Kristal miktarının artmasıyla sonuçta oluşan kristal ve belli başlı şerbet santrifüjle ayrılır sonra sıcak hava ile kurutulan şeker kristalleri paketlenir
Şeker kamışı işleminde santrifüjle ayrılan çözelti hala kayda değer miktarda şeker içermektedir bu yüzden kristalleştirme işlemi bir kaç kez gerçekleştirilir Lakin şeker olmayan maddeler kristalleşmeye engel olurlar Bu şart bilhassa sakkarozun dağılma ürünü olan dekstroz ve früktoz için önemlidir
bu nedenle her takip eden kristallenme işlemi zorlaşır Bu genelde üç defadan daha sonra olur
Ürün
En son oluşan beyaz renkteki şeker mutfaklarda veya alkolsüz alkol üretimi gibi sektörlerde kullanılmaya hazırlanmış olur Şeker üretimi sırasında tüm şeker alınamadığı için bir alt ürün olan tatlı melas'da elde edilir Bu mahsul genelde büyükbaş hayvanlar için yem olarak kullanılır ya da alkol üretimi amacıyla içki fabrikalarında fermantasyonda kullanılmak için gönderilir Ama koku ve tat olarak şeker kamışı değin kaliteli olmadığı için rom üretiminde kullanılmaz *
Şekerin Imal Aşamaları Nelerdir
Beyaz şeker iki işlemde elde edilen kamış şekerinin aksine pancardan tek işlemde elde edilir
Hasat
Pancarlar hasat zamanı olan sonbaharda ve kış başlarında topraktan sökülür Pancarlar çoğunlukla büyük tartma kamyonlarıyla taşınır Çünkü zorunlu olan nakil mesafesi kamış endüstrisindeki nakil mesafesinden fazladır Pancar toprakta olduğu için şeker kamışından daha kirlidir bundan dolayı ise şeker pancarı işlenmeden önce yıkanmalı ve kalan pancar yaprakları taş ve kalan çalı çırpı ayrıştırılmalıdır
Ekstraksiyon
Pancarın ince dilimler halinde kesilmesiyle operasyon başlar Bu işlemle pancarların yüzey alanı artırılır buda şeker çıkarılmasını kolaylaştırır Ekstraksiyon işlemi difüzörde pancarların sıcak suyla birkaç saatlik bağlantı ettirilmesi ile sağlanır Difüzyon işlemi çayın kokusunun ve tadının demlikte çıkması işlemine benzer ama tipik şeker pancarı difüzörü şeker ve suyla birlikte birkaç yüz ton ağırlığındadır Difüzör tankı yatay veya dikey olarak çalkalama yapan bir tanktır tanktaki pancar dilimleri yavaşça bir uçtan öteki uca hareket ederken su zıt yönden hareket eder Buna zıt yönlü akış denir ve tanktaki su gitgide yoğunlaşan şeker çözeltisi olur bu çözeltiye şerbet denir Şerbet oluşurken su şeker pancarından şekerin yanı sıra öteki maddeleri de toplar
Difüzyondan elde edilen tipik şerbette olasılıkla % 14 şeker ve geriye kalan pulp ise takriben % 12 şeker ve toplam % 812 katı madde içerir
Presleme
Difüzördeki pancar dilimleri hala ıslak ve hala içerisinde kullanılabilir şeker bulunmaktadır Bu yüzden ıslak pancarlar vidalı presler ile sıkılarak olabildiğince şerbet çıkartılır Bu şerbet difüzöre beslenen suyun bir bölümü olarak kullanılır Bıkkın pancar kurutma tesisine gönderilir burada küçük topaklar haline getirilir ve sonradan hayvan yemi olarak kullanılır
Karbonatlama
Bir sonraki safhadaki işlemde katı maddeler şerbeti bulanık yaptığı için amacımız şeker şerbetindeki katı maddeleri ayırmaktır bu işlemin bununla beraber rengin açılmasına da katkısı vardır En genel işleme tekniklerinden birisi karbonatlama olarak bilinir Karbonatlama kireç sütü (kalsiyum hidroksit Ca(OH2)) nün eklenmesiyle ve karbondioksit baloncuklarının çözeltinin içinden geçirilmesiyle yapılır Gaz kireçle reaksiyona girerek kalsiyum karbonatın ince kristaller şeklini almasını sağlar buda katı maddeleri absorbe eder ve katı parçacıkların bir araya gelip çökmesini sağlar Tepkime koşullarının dikkatlice kontrol edilmesi gerekir Şeker haricen bütün maddelerin birleşmesiyle oluşan katı çökeltiler filtrelenerek uzaklaştırılır kalker bu maddelerden bir tanesidir Bu işlemleri yaptıktan sonradan şeker şerbeti beyazlatıcı işlemi için hazırlanmış duruma gelir
Şeker kamışı üretiminden öbür olarak diğer bir işlem (fosfotlama) kullanılmaz Aynı şekilde bambaşka beyazlatma evresi normalde kullanılmaz
Kaynatma
Son işlemde şerbet büyük bir tava içine yerleştirilir (genelde 60 tonluk veya daha pozitif şeker şerbeti alır) Tavada su kaynatılarak buharlaştırılır ve şeker kristalleşir Kristalleşmenin başlaması için birazcık şeker tozu çözeltiye eklenir Kristal miktarının artmasıyla sonuçta oluşan kristal ve belli başlı şerbet santrifüjle ayrılır sonra sıcak hava ile kurutulan şeker kristalleri paketlenir
Şeker kamışı işleminde santrifüjle ayrılan çözelti hala kayda değer miktarda şeker içermektedir bu yüzden kristalleştirme işlemi bir kaç kez gerçekleştirilir Lakin şeker olmayan maddeler kristalleşmeye engel olurlar Bu şart bilhassa sakkarozun dağılma ürünü olan dekstroz ve früktoz için önemlidir
bu nedenle her takip eden kristallenme işlemi zorlaşır Bu genelde üç defadan daha sonra olur
Ürün
En son oluşan beyaz renkteki şeker mutfaklarda veya alkolsüz alkol üretimi gibi sektörlerde kullanılmaya hazırlanmış olur Şeker üretimi sırasında tüm şeker alınamadığı için bir alt ürün olan tatlı melas'da elde edilir Bu mahsul genelde büyükbaş hayvanlar için yem olarak kullanılır ya da alkol üretimi amacıyla içki fabrikalarında fermantasyonda kullanılmak için gönderilir Ama koku ve tat olarak şeker kamışı değin kaliteli olmadığı için rom üretiminde kullanılmaz *
