Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Şeker Üretimi Nasıl yapılır
Şeker Nasıl Üretiliyor
Beyaz şeker iki işlemde elde edilen kamış şekerinin aksine pancardan tek işlemde elde edilir
Hasat
Pancarlar hasat zamanı olan sonbaharda ve kış başlarında topraktan sökülür Pancarlar genellikle büyük önem kamyonlarıyla taşınır Çünkü zorunlu olan nakil mesafesi kamış endüstrisindeki nakil mesafesinden fazladır Pancar toprakta olduğu için şeker kamışından daha kirlidir bundan nedeniyle ise şeker pancarı işlenmeden önce yıkanmalı ve kalan pancar yaprakları taş ve kalan çalı çırpı ayrıştırılmalıdır
Ekstraksiyon
Pancarın ince dilimler halinde kesilmesiyle işlem başlar Bu işlemle pancarların yüzey alanı artırılır buda şeker çıkarılmasını kolaylaştırır Ekstraksiyon işlemi difüzörde pancarların sıcak suyla birkaç saatlik bağlantı ettirilmesi ile sağlanır Difüzyon işlemi çayın kokusunun ve tadının demlikte çıkması işlemine aynı lakin tipik şeker pancarı difüzörü şeker ve suyla birlikte birkaç yüz ton ağırlığındadır Difüzör tankı yatay ya da düşey olarak çalkalama yapan bir tanktır tanktaki pancar dilimleri ağır ağır bir uçtan diğer uca hareket ederken su ters yönden hareket eder Buna ters yönü olan akıntı denir ve tanktaki su gittikçe yoğunlaşan şeker çözeltisi olur bu çözeltiye şerbet denir Şerbet oluşurken su şeker pancarından şekerin yanı sıra diğer maddeleri de toplar
Difüzyondan elde edilen tipik şerbette olasılıkla % 14 şeker ve geriye doğru kalan pulp ise yaklaşık % 12 şeker ve toplam % 812 katı madde içerir
Presleme
Difüzördeki pancar dilimleri hala nemli ve hala içerisinde kullanılabilir şeker bulunmaktadır Bu yüzden ıslak pancarlar vidalı presler ile sıkılarak olabildiğince şerbet çıkartılır Bu şerbet difüzöre beslenen suyun bir bölümü olarak kullanılır Bunalmış pancar kurutma tesisine gönderilir burada küçük topaklar haline getirilir ve daha sonra hayvan yemi olarak kullanılır
Karbonatlama
Bir sonraki safhadaki işlemde katı maddeler şerbeti bulanık yaptığı için amacımız şeker şerbetindeki katı maddeleri ayırmaktır bu işlemin aynı zamanda rengin açılmasına da katkısı vardır En genel işleme tekniklerinden birisi karbonatlama olarak bilinir Karbonatlama kireç sütü (kalsiyum hidroksit Ca(OH2)) nün eklenmesiyle ve karbondioksit baloncuklarının çözeltinin içinden geçirilmesiyle yapılır Gaz kireçle reaksiyona girerek kalsiyum karbonatın ince kristaller şeklini almasını sağlar buda katı maddeleri absorbe eder ve katı parçacıkların bir araya gelip çökmesini sağlar Tepkime koşullarının dikkatlice denetleme edilmesi gerekir Şeker dışarıya tüm maddelerin birleşmesiyle oluşan katı çökeltiler filtrelenerek uzaklaştırılır kireç taşı bu maddelerden bir tanesidir Bu işlemleri yaptıktan sonradan şeker şerbeti ağartma işlemi için hazırlanmış duruma kazanç
Şeker kamışı üretiminden farklı olarak başka bir işlem (fosfotlama) kullanılmaz Aynı şekilde bambaşka beyazlatma evresi normalde kullanılmaz
Kaynatma
Son işlemde şerbet büyük bir tava içine yerleştirilir (genelde 60 tonluk ya da daha fazla şeker şerbeti alır) Tavada su kaynatılarak buharlaştırılır ve şeker kristalleşir Kristalleşmenin başlaması için biraz şeker tozu çözeltiye eklenir Kristal miktarının artmasıyla sonuçta oluşan kristal ve asıl şerbet santrifüjle ayrılır sonra sıcak hava ile kurutulan şeker kristalleri paketlenir
Şeker kamışı işleminde santrifüjle ayrılan çözelti hala manâlı miktarda şeker içermektedir bu yüzden kristalleştirme işlemi bir kaç defa gerçekleştirilir Fakat şeker olmayan maddeler kristalleşmeye engel olurlar Bu durum özellikle sakkarozun dağılma ürünü olan dekstroz ve früktoz için önemlidir
bu nedenle her peşine düşüp takip eden kristallenme işlemi zorlaşır Bu çoğunlukla üç defadan sonra olur
Ürün
En son oluşan beyaz renkteki şeker mutfaklarda veya alkolsüz içki üretimi gibi sektörlerde kullanılmaya hazır olur Şeker üretimi sırasında tüm şeker alınamadığı için bir alt ürün olan tatlı melas'da elde edilir Bu mahsul genellikle büyükbaş hayvanlar için yem olarak kullanılır ya da alkol üretimi nedeniyle alkol fabrikalarında fermantasyonda kullanılmak için gönderilir Fakat koku ve tat olarak şeker kamışı dek nitelikli olmadığı için rom üretiminde kullanılmaz *
Şeker Nasıl Üretiliyor
Beyaz şeker iki işlemde elde edilen kamış şekerinin aksine pancardan tek işlemde elde edilir
Hasat
Pancarlar hasat zamanı olan sonbaharda ve kış başlarında topraktan sökülür Pancarlar genellikle büyük önem kamyonlarıyla taşınır Çünkü zorunlu olan nakil mesafesi kamış endüstrisindeki nakil mesafesinden fazladır Pancar toprakta olduğu için şeker kamışından daha kirlidir bundan nedeniyle ise şeker pancarı işlenmeden önce yıkanmalı ve kalan pancar yaprakları taş ve kalan çalı çırpı ayrıştırılmalıdır
Ekstraksiyon
Pancarın ince dilimler halinde kesilmesiyle işlem başlar Bu işlemle pancarların yüzey alanı artırılır buda şeker çıkarılmasını kolaylaştırır Ekstraksiyon işlemi difüzörde pancarların sıcak suyla birkaç saatlik bağlantı ettirilmesi ile sağlanır Difüzyon işlemi çayın kokusunun ve tadının demlikte çıkması işlemine aynı lakin tipik şeker pancarı difüzörü şeker ve suyla birlikte birkaç yüz ton ağırlığındadır Difüzör tankı yatay ya da düşey olarak çalkalama yapan bir tanktır tanktaki pancar dilimleri ağır ağır bir uçtan diğer uca hareket ederken su ters yönden hareket eder Buna ters yönü olan akıntı denir ve tanktaki su gittikçe yoğunlaşan şeker çözeltisi olur bu çözeltiye şerbet denir Şerbet oluşurken su şeker pancarından şekerin yanı sıra diğer maddeleri de toplar
Difüzyondan elde edilen tipik şerbette olasılıkla % 14 şeker ve geriye doğru kalan pulp ise yaklaşık % 12 şeker ve toplam % 812 katı madde içerir
Presleme
Difüzördeki pancar dilimleri hala nemli ve hala içerisinde kullanılabilir şeker bulunmaktadır Bu yüzden ıslak pancarlar vidalı presler ile sıkılarak olabildiğince şerbet çıkartılır Bu şerbet difüzöre beslenen suyun bir bölümü olarak kullanılır Bunalmış pancar kurutma tesisine gönderilir burada küçük topaklar haline getirilir ve daha sonra hayvan yemi olarak kullanılır
Karbonatlama
Bir sonraki safhadaki işlemde katı maddeler şerbeti bulanık yaptığı için amacımız şeker şerbetindeki katı maddeleri ayırmaktır bu işlemin aynı zamanda rengin açılmasına da katkısı vardır En genel işleme tekniklerinden birisi karbonatlama olarak bilinir Karbonatlama kireç sütü (kalsiyum hidroksit Ca(OH2)) nün eklenmesiyle ve karbondioksit baloncuklarının çözeltinin içinden geçirilmesiyle yapılır Gaz kireçle reaksiyona girerek kalsiyum karbonatın ince kristaller şeklini almasını sağlar buda katı maddeleri absorbe eder ve katı parçacıkların bir araya gelip çökmesini sağlar Tepkime koşullarının dikkatlice denetleme edilmesi gerekir Şeker dışarıya tüm maddelerin birleşmesiyle oluşan katı çökeltiler filtrelenerek uzaklaştırılır kireç taşı bu maddelerden bir tanesidir Bu işlemleri yaptıktan sonradan şeker şerbeti ağartma işlemi için hazırlanmış duruma kazanç
Şeker kamışı üretiminden farklı olarak başka bir işlem (fosfotlama) kullanılmaz Aynı şekilde bambaşka beyazlatma evresi normalde kullanılmaz
Kaynatma
Son işlemde şerbet büyük bir tava içine yerleştirilir (genelde 60 tonluk ya da daha fazla şeker şerbeti alır) Tavada su kaynatılarak buharlaştırılır ve şeker kristalleşir Kristalleşmenin başlaması için biraz şeker tozu çözeltiye eklenir Kristal miktarının artmasıyla sonuçta oluşan kristal ve asıl şerbet santrifüjle ayrılır sonra sıcak hava ile kurutulan şeker kristalleri paketlenir
Şeker kamışı işleminde santrifüjle ayrılan çözelti hala manâlı miktarda şeker içermektedir bu yüzden kristalleştirme işlemi bir kaç defa gerçekleştirilir Fakat şeker olmayan maddeler kristalleşmeye engel olurlar Bu durum özellikle sakkarozun dağılma ürünü olan dekstroz ve früktoz için önemlidir
bu nedenle her peşine düşüp takip eden kristallenme işlemi zorlaşır Bu çoğunlukla üç defadan sonra olur
Ürün
En son oluşan beyaz renkteki şeker mutfaklarda veya alkolsüz içki üretimi gibi sektörlerde kullanılmaya hazır olur Şeker üretimi sırasında tüm şeker alınamadığı için bir alt ürün olan tatlı melas'da elde edilir Bu mahsul genellikle büyükbaş hayvanlar için yem olarak kullanılır ya da alkol üretimi nedeniyle alkol fabrikalarında fermantasyonda kullanılmak için gönderilir Fakat koku ve tat olarak şeker kamışı dek nitelikli olmadığı için rom üretiminde kullanılmaz *
