Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
SELANİK'TEKİ ATATÜRK EVİ
Atatürk 1881 yılında Selanik'te doğmuştur Onun, doğduğu, çocukluk ve gençlik günlerinin bir kısmını geçirdiği, memleketin özgürlük bir yöneticilik rejimine kavuşması için arkadaşları ile birlikte karar verdiği tarihi konut bugün (Atatürk Evi) adıyla müze olarak tanzim edilmiş ve ziyarete açılmıştır
Atatürk Evi bugünkü Selanik'in Aya Dimitriya mahallesinde ve Apostolu Pavlu caddesi üstünde 75 numaradadır Bitişiğinde Türk Konsolosluğu vardır
Selanik'te Atatürk Evi, kayıtlar kayıtlarına kadar, Selanik'in Koca Kasım Paşa mahallesi, Islahhane caddesi üzerindedir Konut, bodrumu ile birlikte üç katlı ve bir avlu içerisindedir
Selanik kayıtlar belgelerinden edinilen bilgilere kadar, şu anda müze olan Atatürk Evi, 1870 yılından önce Rodoslu müderris Hacı Mehmed göre yaptırılmış olup önce İbrahim Zühdü adlı birisine, daha sonra da yeniden Selanik halkından Abdullah Ağa ve Eşi Ümmü Gülsüm'e satılmıştır Bu kayıtlardan anlaşıldığına tarafından Konut, Atatürk'ün babası Ali Rıza efendi tarafından inşa ettirilmemiş, sahiplerinden kiralanmıştır
Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi, bir süre Selanik Evkaf katipliğinde bulunmuş, gümrük memurluğu yapmış, 1876 yılında da Selanik 'Asakiri milliye taburunda birinci mülazım olarak görev almış, daha sonra özgür ticaret hayatına atılmıştır
Selanik'in ünlü ailelerinden Sarıgüllü Hacı Sofulardan Feyzullah Ağa'nın kızı Zübeyde Bayan'la 1878 yıllarına doğru evlenen Ali Rıza Efendi Kırmızı Hafız diye şöhret bulan babası Ahmed Efendi'nin (Subaşı) mahallesindeki evinden ayrılarak Koca Kasım Paşa mahallesindeki aslı vakıf olan şimdiki evi sahiplerinden kiralamış eşi ile birlikte bu eve taşınmışlardır Ev o zamanlar, etrafı yüksek duvarlarla kenarlı olup, harem ve selamlığı olan üç katlı tapu kayıtlarına tarafından ( Bir bab fekani oda ve bir anhane ve bir tahtessema ve iki bab tahtani oda, bir çeşme bir arz avlu) alışılmış, çıkartmalı bir evdi Dış yüzü sıva üzerine pembe boyalı olup alt pencerelerine emir, üstteki pencerelerine de ahşap kafesler yapılmıştır Atatürk 1881 yılında bu evin ikinci katındaki sol tarafa düşen ocaklı odada doğmuştu Ali Rıza Efendi'nin 1888 yılında ölümünden daha sonra, genç yaşında dul kalan Zübeyde Bayan, oğlu küçük Mustafa (Atatürk) kızları Naciye ve Makbule, ile azıcık da geçimini sağlama masraflarını hafifletmek üzere, bu pembe evden taşınmışlar, yanındaki daha ufak bir eve nakletmişlerdir zaman zaman, çocukları ile birlikte kardeşi Hüseyin Ağa'nın çiftliğine giden Zübeyde Hanım bu sırada Atatürk'ün ifadesiyle, iyi huylu bir insan olan Ragıp Bey'le, bu minik evde evlenmişlerdi Atatürk, babasının sağlığında, kısa bir süre devam ettiği Şemsi efendi mahalle okuluna Pembe evde başlamış, babasının ölümünden daha sonra, önce Selanik Mülkiye Rüşdiyesi'ne kaybolmuşken, sonra buradan ayrılarak 1893 yılında Selanik Askeri Rüşdiyesi'ne geçmiştir 1896 yılında Manastır Askeri İdadisi'ne 1899 yılında da İstanbul'daki Harp Okulu'na başladıktan sonra, tatillerinde Selanik'e gelen Atatürk yeniden annesi ve kardeşleriyle bu küçük evde oturmuşlardır
Atatürk, 1902 yılında Harp okulunu da bitirmiş, Kurmay sınıfına başlayarak 1905 yılı başlarında Kurmay Yüzbaşı olmuştur Bu tarihten İkinci Meşrutiyetin duyuru edildiği 1908 yılına değin Atatürk, vatan hizmetinde askerlik görevini yaparken, Şam'da bir kaç fikir arkadaşıyla 1906 da 'Vatan ve Hürriyet' adını verdikleri gizli siyasi bir cemiyet kurmuşlardır Fakat bu cemiyeti başlıca Makedonya da faaliyete dinmek istediğinden bir ara el altından Selanik'e gitmiş ve orada arkadaşları ile birlikte bu cemiyetin şubesini kurmuştur İkinci Meşrutiyetin ilanından evvel(1907) Selanik'te tayin alan M Kemal Atatürk, ailesi ile birlikte bu evde oturmuş, çoğu siyasi toplantılar bu evde yapılmıştır daha sonra Trablusgarp ve Balkan savaşlarının patlak vermesiyle Selanik'ten ayrılan Atatürk'ün bundan sonraki hayatı bundan böyle mücadelelerle doludur
Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım da Selanik'te çok kalmamış, Balkan harbinden daha sonra çoğu Türk aileleri gibi kızı Makbule(Atadan) ile birlikte Selanik'ten göçmüş İstanbul'a gelerek BeşiktaşAkaretlerde bir eve kurulmuş, Ulusal Mücadele yıllarında da Ankara'ya gelmiştir Fakat, Ankara'nın iklimi sağlığı için elverişli olmadığından Zaferden daha sonra İzmir'e gönderilmiş, 1923 yılında orada ölüm etmiştir
Balkan harbinden sonra, Selanik Yumanlıların elinde kalmış o güne dek Atatürk'ün annesi Zübeyde Bayan'ın oturduğu konut de Lozan antlaşması hükümlerince Yunan Hükümetine intikal etmiştir Yunan Hükümeti de evi Yunanlı bir aileye satmıştır
Cumhuriyet'in Onuncu sene dönümü (29 Ekim 1933) dolayısıyla, Selanik Belediyesi, TürkYunan dostluğu ve Balkan Konferansının bir hatırası olarak, Atatürk'ün doğduğu evin çift kanatlı kapısının sağ köşesine mermer bir plaka yerleştirmiştir Plakanın üstünde Türkçe, Elence ve Fransızca olarak şu ibare yazılıdır,
(Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri GAZİ MUSTAFAKEMAL burada dünyaya gelmiştir Iş bu levha Türkiye Cumhuriyetinin onuncu yıldönümü münasebetiyle konulmuştur Selanik, 29 Birinciteşrin 1933)
4 Kasım 1933 tarihinde Türkiye'nin Atina Elçisi ve elçilik mensupları Makedonya Genel Valisi, Selanik Belediye Başkanı ve Yunan ileri gelenlerinin katılmasıyla bir tören yapılmış, plaka bu törende yerine konmuştur Selanik Belediyesi , sonra evin, Yunanlı sahibinden satın alarak Atatürk'e armağan edilmesini de kararlaştırmış konut fakat 19 Şubat 1937 de boşaltılabilmiş ve anahtarları Selanik Konsolosluğumuza teslim edilmiştir
Bu olaydan sonradan, Atatürk Evi, Selanik'teki Türk Konsolosluğu'nun bakımına verilmiş ve evin zemin katında sonradan açılan dükkanlar kaldırılarak eski şekline getirilmiş, daha sonra sarıya boyanan ev yeniden pembe renkle, boyanmış, çatısı aktarılarak onarılmıştır 1950 yılında daha geniş çapta büyük yenileme görebilen Atatürk Evi'nin (Atatürk Müzesi) olarak tanzimi düşünülmüş ve bu konuda Dışişleri Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı çalışmalara başlamıştır
Atatürk Evi'nin tanzim ve teşhiri konusunda fikirlerini olmak üzere ulusal Eğitim Bakanlığınca bazı kişilere baş vurulmuş zorunlu eşya İstanbul Dolmabahçe ve Topkapı Saraylarından seçilerek Selanik'e gönderilmiştir Bu Vesile Ile Evin tüm odaları eski şekline kadar ayrı ayrı değerlendirilmiş 10 Kasım 1953 günü törenle ziyarete açılmıştır
Bugün Müze olarak ziyarete açık bulunan Selanik'teki Atatürk Evi, Selanik Başkonsolosluğumuzun da bulunduğu etrafı duvar parmaklıklarla taraflı bir bahçenin ana caddeye bakan köşesi üzerindedir Ev üzeri tuğla çatılı, çıkartmalı, eski Türk evleri tipinde ve zemini ile birlikte üç katlıdır giriş katı üzerindeki birinci ve ikinci katlar dikdörtgen şeklinde kafesli pencerelerden ışık almaktadır Eve caddeye açılan çift kanatlı kapısından girilir
Giriş Katı: Kapıdan tuğla döşemeli bir hole girilir Sağdaki birinci oda, kiler, ikincisi mutfaktır Kilerde mutfak eşyaları (Bakır kaplar, toprak testiler, çömlekler, balta, havan ve küpler, sandıklar) teşhir edilmektedir Mutfakta dolap ve raflar vardır Soldaki birinci oda (Hizmetçi odası), ikinci oda (Merenli Sofa) dır Buradan birinci kata çıkılır
Birinci Kat: Buraya bahçedeki çıkartma taş merenle girildiği gibi zemin kattaki merenli Sofadan da girilmektedir Girişte ahşap tavanlı geniş sofa vardır Sofanın bahçeye bakan atlas perdeli üç penceresi önünde yastık ve işlemeli yaygılarla döşenmiş bir sediri bulunmaktadır Sofanın orasında dairesel ahşap bir masa durmaktadır Sofanın bahçe girişinde, sağda (Konuk odası) ve bu odadan geçilen ufak bir (Sandık odası) bulunmaktadır Davetli odası, kadife koltuk ve kanepeler, atlas perde, aynalı komodin, bakır mangal ve sehpalarla döşenmiştir Duvarda ibrişim işleme bir yazı levhası, bir duvar saati asılıdır
Soldaki birinci minik oda (mutfak) tır Burada ocaklar ve çeşitli mutfak eşyaları yer almaktadır İkinci oda Yatak odasıdır Odanın bir köşesinde , çift şahsiyet demir bir karyola bulunmaktadır Yatağın baş uçundaki duvarda, gümüş kılaptanlı, kırmızı atlas cüz kasesi içerisinde bir Kur'anı Kerim ve bir levha asılı, Levhada Fetih Süresinin birincil ayeti olan (inna fetehnaleke fethan mübina) yazılmış Karyolanın önünde pirinç bir mangal, caddeye, bakan atlas perdeli pencereler her tarafında da döşenmiş bir sedir bulunmaktadır
İkinci Kat: Birinci katın sandık odası bitişiğindeki merenli sofadan ikinci kata çıkılır Buradaki sedirli sofa da birinci kat sofasının aynı olup yalnız daha küçüktür Girişte sağdaki alçı işleme tavanlı oda (egzersiz odası) olarak yarılmıştır Atatürk'ün doğduğu bu odada, Atatürk'ün tunç bir büstü ile, bir yazı masası, pirinç mangal, koltuklar yer almaktadır Duvarlarda Atatürk'le ilgili levha ve tabaklar asılıdır Sağdaki (Yatak odası) Atatürk Müzesi haline getirilmiştir Vitrinlerde Atatürk'ün kullandığı elbiseler ve şahsi eşyaları görülür Atatürk'ün hayatına ait fotoğraflarla, okul çağlarına ait belgeler sıralanmış, bir de minik Atatürk kitaplığı kurulmuştur Yatak odasının bitişiğinde tahta parmaklıklı bir teras mevcuttur
Selanik'teki Atatürk Evi'nin son onarımı, düzenleme ve sergilemesi 1981 yılında yapılmıştır *
Atatürk 1881 yılında Selanik'te doğmuştur Onun, doğduğu, çocukluk ve gençlik günlerinin bir kısmını geçirdiği, memleketin özgürlük bir yöneticilik rejimine kavuşması için arkadaşları ile birlikte karar verdiği tarihi konut bugün (Atatürk Evi) adıyla müze olarak tanzim edilmiş ve ziyarete açılmıştır
Atatürk Evi bugünkü Selanik'in Aya Dimitriya mahallesinde ve Apostolu Pavlu caddesi üstünde 75 numaradadır Bitişiğinde Türk Konsolosluğu vardır
Selanik'te Atatürk Evi, kayıtlar kayıtlarına kadar, Selanik'in Koca Kasım Paşa mahallesi, Islahhane caddesi üzerindedir Konut, bodrumu ile birlikte üç katlı ve bir avlu içerisindedir
Selanik kayıtlar belgelerinden edinilen bilgilere kadar, şu anda müze olan Atatürk Evi, 1870 yılından önce Rodoslu müderris Hacı Mehmed göre yaptırılmış olup önce İbrahim Zühdü adlı birisine, daha sonra da yeniden Selanik halkından Abdullah Ağa ve Eşi Ümmü Gülsüm'e satılmıştır Bu kayıtlardan anlaşıldığına tarafından Konut, Atatürk'ün babası Ali Rıza efendi tarafından inşa ettirilmemiş, sahiplerinden kiralanmıştır
Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi, bir süre Selanik Evkaf katipliğinde bulunmuş, gümrük memurluğu yapmış, 1876 yılında da Selanik 'Asakiri milliye taburunda birinci mülazım olarak görev almış, daha sonra özgür ticaret hayatına atılmıştır
Selanik'in ünlü ailelerinden Sarıgüllü Hacı Sofulardan Feyzullah Ağa'nın kızı Zübeyde Bayan'la 1878 yıllarına doğru evlenen Ali Rıza Efendi Kırmızı Hafız diye şöhret bulan babası Ahmed Efendi'nin (Subaşı) mahallesindeki evinden ayrılarak Koca Kasım Paşa mahallesindeki aslı vakıf olan şimdiki evi sahiplerinden kiralamış eşi ile birlikte bu eve taşınmışlardır Ev o zamanlar, etrafı yüksek duvarlarla kenarlı olup, harem ve selamlığı olan üç katlı tapu kayıtlarına tarafından ( Bir bab fekani oda ve bir anhane ve bir tahtessema ve iki bab tahtani oda, bir çeşme bir arz avlu) alışılmış, çıkartmalı bir evdi Dış yüzü sıva üzerine pembe boyalı olup alt pencerelerine emir, üstteki pencerelerine de ahşap kafesler yapılmıştır Atatürk 1881 yılında bu evin ikinci katındaki sol tarafa düşen ocaklı odada doğmuştu Ali Rıza Efendi'nin 1888 yılında ölümünden daha sonra, genç yaşında dul kalan Zübeyde Bayan, oğlu küçük Mustafa (Atatürk) kızları Naciye ve Makbule, ile azıcık da geçimini sağlama masraflarını hafifletmek üzere, bu pembe evden taşınmışlar, yanındaki daha ufak bir eve nakletmişlerdir zaman zaman, çocukları ile birlikte kardeşi Hüseyin Ağa'nın çiftliğine giden Zübeyde Hanım bu sırada Atatürk'ün ifadesiyle, iyi huylu bir insan olan Ragıp Bey'le, bu minik evde evlenmişlerdi Atatürk, babasının sağlığında, kısa bir süre devam ettiği Şemsi efendi mahalle okuluna Pembe evde başlamış, babasının ölümünden daha sonra, önce Selanik Mülkiye Rüşdiyesi'ne kaybolmuşken, sonra buradan ayrılarak 1893 yılında Selanik Askeri Rüşdiyesi'ne geçmiştir 1896 yılında Manastır Askeri İdadisi'ne 1899 yılında da İstanbul'daki Harp Okulu'na başladıktan sonra, tatillerinde Selanik'e gelen Atatürk yeniden annesi ve kardeşleriyle bu küçük evde oturmuşlardır
Atatürk, 1902 yılında Harp okulunu da bitirmiş, Kurmay sınıfına başlayarak 1905 yılı başlarında Kurmay Yüzbaşı olmuştur Bu tarihten İkinci Meşrutiyetin duyuru edildiği 1908 yılına değin Atatürk, vatan hizmetinde askerlik görevini yaparken, Şam'da bir kaç fikir arkadaşıyla 1906 da 'Vatan ve Hürriyet' adını verdikleri gizli siyasi bir cemiyet kurmuşlardır Fakat bu cemiyeti başlıca Makedonya da faaliyete dinmek istediğinden bir ara el altından Selanik'e gitmiş ve orada arkadaşları ile birlikte bu cemiyetin şubesini kurmuştur İkinci Meşrutiyetin ilanından evvel(1907) Selanik'te tayin alan M Kemal Atatürk, ailesi ile birlikte bu evde oturmuş, çoğu siyasi toplantılar bu evde yapılmıştır daha sonra Trablusgarp ve Balkan savaşlarının patlak vermesiyle Selanik'ten ayrılan Atatürk'ün bundan sonraki hayatı bundan böyle mücadelelerle doludur
Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım da Selanik'te çok kalmamış, Balkan harbinden daha sonra çoğu Türk aileleri gibi kızı Makbule(Atadan) ile birlikte Selanik'ten göçmüş İstanbul'a gelerek BeşiktaşAkaretlerde bir eve kurulmuş, Ulusal Mücadele yıllarında da Ankara'ya gelmiştir Fakat, Ankara'nın iklimi sağlığı için elverişli olmadığından Zaferden daha sonra İzmir'e gönderilmiş, 1923 yılında orada ölüm etmiştir
Balkan harbinden sonra, Selanik Yumanlıların elinde kalmış o güne dek Atatürk'ün annesi Zübeyde Bayan'ın oturduğu konut de Lozan antlaşması hükümlerince Yunan Hükümetine intikal etmiştir Yunan Hükümeti de evi Yunanlı bir aileye satmıştır
Cumhuriyet'in Onuncu sene dönümü (29 Ekim 1933) dolayısıyla, Selanik Belediyesi, TürkYunan dostluğu ve Balkan Konferansının bir hatırası olarak, Atatürk'ün doğduğu evin çift kanatlı kapısının sağ köşesine mermer bir plaka yerleştirmiştir Plakanın üstünde Türkçe, Elence ve Fransızca olarak şu ibare yazılıdır,
(Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri GAZİ MUSTAFAKEMAL burada dünyaya gelmiştir Iş bu levha Türkiye Cumhuriyetinin onuncu yıldönümü münasebetiyle konulmuştur Selanik, 29 Birinciteşrin 1933)
4 Kasım 1933 tarihinde Türkiye'nin Atina Elçisi ve elçilik mensupları Makedonya Genel Valisi, Selanik Belediye Başkanı ve Yunan ileri gelenlerinin katılmasıyla bir tören yapılmış, plaka bu törende yerine konmuştur Selanik Belediyesi , sonra evin, Yunanlı sahibinden satın alarak Atatürk'e armağan edilmesini de kararlaştırmış konut fakat 19 Şubat 1937 de boşaltılabilmiş ve anahtarları Selanik Konsolosluğumuza teslim edilmiştir
Bu olaydan sonradan, Atatürk Evi, Selanik'teki Türk Konsolosluğu'nun bakımına verilmiş ve evin zemin katında sonradan açılan dükkanlar kaldırılarak eski şekline getirilmiş, daha sonra sarıya boyanan ev yeniden pembe renkle, boyanmış, çatısı aktarılarak onarılmıştır 1950 yılında daha geniş çapta büyük yenileme görebilen Atatürk Evi'nin (Atatürk Müzesi) olarak tanzimi düşünülmüş ve bu konuda Dışişleri Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı çalışmalara başlamıştır
Atatürk Evi'nin tanzim ve teşhiri konusunda fikirlerini olmak üzere ulusal Eğitim Bakanlığınca bazı kişilere baş vurulmuş zorunlu eşya İstanbul Dolmabahçe ve Topkapı Saraylarından seçilerek Selanik'e gönderilmiştir Bu Vesile Ile Evin tüm odaları eski şekline kadar ayrı ayrı değerlendirilmiş 10 Kasım 1953 günü törenle ziyarete açılmıştır
Bugün Müze olarak ziyarete açık bulunan Selanik'teki Atatürk Evi, Selanik Başkonsolosluğumuzun da bulunduğu etrafı duvar parmaklıklarla taraflı bir bahçenin ana caddeye bakan köşesi üzerindedir Ev üzeri tuğla çatılı, çıkartmalı, eski Türk evleri tipinde ve zemini ile birlikte üç katlıdır giriş katı üzerindeki birinci ve ikinci katlar dikdörtgen şeklinde kafesli pencerelerden ışık almaktadır Eve caddeye açılan çift kanatlı kapısından girilir
Giriş Katı: Kapıdan tuğla döşemeli bir hole girilir Sağdaki birinci oda, kiler, ikincisi mutfaktır Kilerde mutfak eşyaları (Bakır kaplar, toprak testiler, çömlekler, balta, havan ve küpler, sandıklar) teşhir edilmektedir Mutfakta dolap ve raflar vardır Soldaki birinci oda (Hizmetçi odası), ikinci oda (Merenli Sofa) dır Buradan birinci kata çıkılır
Birinci Kat: Buraya bahçedeki çıkartma taş merenle girildiği gibi zemin kattaki merenli Sofadan da girilmektedir Girişte ahşap tavanlı geniş sofa vardır Sofanın bahçeye bakan atlas perdeli üç penceresi önünde yastık ve işlemeli yaygılarla döşenmiş bir sediri bulunmaktadır Sofanın orasında dairesel ahşap bir masa durmaktadır Sofanın bahçe girişinde, sağda (Konuk odası) ve bu odadan geçilen ufak bir (Sandık odası) bulunmaktadır Davetli odası, kadife koltuk ve kanepeler, atlas perde, aynalı komodin, bakır mangal ve sehpalarla döşenmiştir Duvarda ibrişim işleme bir yazı levhası, bir duvar saati asılıdır
Soldaki birinci minik oda (mutfak) tır Burada ocaklar ve çeşitli mutfak eşyaları yer almaktadır İkinci oda Yatak odasıdır Odanın bir köşesinde , çift şahsiyet demir bir karyola bulunmaktadır Yatağın baş uçundaki duvarda, gümüş kılaptanlı, kırmızı atlas cüz kasesi içerisinde bir Kur'anı Kerim ve bir levha asılı, Levhada Fetih Süresinin birincil ayeti olan (inna fetehnaleke fethan mübina) yazılmış Karyolanın önünde pirinç bir mangal, caddeye, bakan atlas perdeli pencereler her tarafında da döşenmiş bir sedir bulunmaktadır
İkinci Kat: Birinci katın sandık odası bitişiğindeki merenli sofadan ikinci kata çıkılır Buradaki sedirli sofa da birinci kat sofasının aynı olup yalnız daha küçüktür Girişte sağdaki alçı işleme tavanlı oda (egzersiz odası) olarak yarılmıştır Atatürk'ün doğduğu bu odada, Atatürk'ün tunç bir büstü ile, bir yazı masası, pirinç mangal, koltuklar yer almaktadır Duvarlarda Atatürk'le ilgili levha ve tabaklar asılıdır Sağdaki (Yatak odası) Atatürk Müzesi haline getirilmiştir Vitrinlerde Atatürk'ün kullandığı elbiseler ve şahsi eşyaları görülür Atatürk'ün hayatına ait fotoğraflarla, okul çağlarına ait belgeler sıralanmış, bir de minik Atatürk kitaplığı kurulmuştur Yatak odasının bitişiğinde tahta parmaklıklı bir teras mevcuttur
Selanik'teki Atatürk Evi'nin son onarımı, düzenleme ve sergilemesi 1981 yılında yapılmıştır *
